İhracatçının finansmana erişimine 'reeskont' engeli
Reeskont kredilerinde Haziran ayında yapılan düzenleme, ihracatçıların finansmana erişimini kısıtladı. İhracat yapan sektörlerin yetkilileri, düzenlemenin habersiz hayata geçirilmesinin firmaları hazırlıksız yakaladığını vurgularken, elindeki dövizi bozmak istemeyen firmaların yüksek faizli kredi kullanımına maruz kaldığına işaret ediyor. İhracatçılar, düzenlemenin yeniden gözden geçirilmesini beklerken, bu konuya kalıcı bir çözüm getirilmediği takdirde ihracat ve üretim rakamlarına olumsuz yansımaların olacağı uyarıları da yapılıyor
Merkez Bankası'nın (TCMB) ihracatçılara kullandırdığı reeskont kredilerinde Haziran ayında yaptığı son düzenleme, firmaların finansmana erişimini kısıtladı.
Söz konusu düzenleme ile, ihracatçı firmalara gelirlerinin yüzde 40’ını TCMB’ye, yüzde 30’unu bir bankaya satmayı ve satışın ardından 1 ay süreyle de döviz almamayı taahhüt etme şartı getirildi.
Yeni şartların reeskont kredilerine talebi düşürdüğü öğrenilirken, finansman erişimini diğer enstrümanlar ile gidermek isteyen firmaların da yüksek faizlere maruz kaldığı belirtiliyor.
'YÜKSEK FAİZLİ KREDİLERE MAHKUM OLDUK'
Konu ile ilgili Habertürk'e konuşan TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, düzenlemenin önceden haber verilmeksizin yapılmasının, firmaları hazırlıksız yakaladığını vurguladı.
Fayat, "Reeskont düzenlemesi belirli takvime dayalı yapılmadığı için sorunlar çıkıyor. Bu gibi düzenlemeler belirli takvime dayalı yapılmalı. Dövizle ödemelerimiz, kredilerimiz ve borçlarımız devam ediyor" dedi.
Uygulamanın farklı şekilde değişmemesi halinde, kredi kullanımlarının azalacağına işaret eden Fayat, "Bayramdan önce ve en geç bayramdan sonra yeni bir düzenleme lazım. Böyle giderse, elindeki dövizi bozdurmak istemeyen ihracatçı, reeskont kredisi kullanamayacak. Gelinen noktada piyasalarda sıkıntılar baş gösterdi. İhracatçı rotatif kredi kullanmaya başladı. Yüksek faizli kredi kullanımına mahkum olduk, yüzde 50 faiz oranlarını bulan krediler söz konusu" dedi.
Fayat, sanayicinin istihdamı korumak için kredi kanallarının açık olması ve uygun koşullarda kredi kullanımının mümkün olması gerektiğine işaret etti.
'FİRMALAR KEYFİNDEN ELİNDE DÖVİZ TUTMUYOR'
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Yönetim Kurulu Başkanı Yaman Tunaoğlu ise, teknolojik ürün ihracatı yapan firmaların elinde döviz bulundurmasının bir zorunluluk olduğuna işaret etti.
Tunaoğlu, "Teknolojik ürün ihracatı yapan firmaların girdileri döviz, maliyetleri döviz, satışları döviz, gelirleri döviz. Dolayısı ile bu firmaların döviz cinsinden kredi kullanmaları gerekiyor. Bu firmaların hesabında döviz tutmayı engellemek iş yapışları olumsuz etkiliyor. Bunu dikkate almak lazım. Firmalar keyfinden elinde döviz tutmuyor, yapılan işin gereği olarak bunu yapıyor" dedi.
Uygulamanın gözden geçirilmesinin faydalı olacağına kaydeden Tunaoğlu, "İhracatı ve özellikle de teknoloji ihracatını artırma hedefi var ise, bu uygulama yeniden gözden geçirilmeli" ifadelerini kullandı.
'EN BÜYÜK SORUN FİNANSMANA ERİŞİM'
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister de, firmaların en büyük sorunun finansmana ulaşmak olduğunu söyledi.
Pelister, "Firmalar kredi bulamıyor. Reeskont kullanımındaki döviz bozdurma zorunluluğu, aslında tekrar dövize talebi artırıyor. Döviz bozdurma zorunluluğunun yanı sıra, kredi kapatana kadar kadar dövize erişim sorunu da yaşanıyor" dedi.
Finansmana erişim konusunda yaşanan sıkıntıları bir örnek ile açıklayan Pelister, "1 milyon dolar kredi isteyene 300 bin dolar anca kredi veriliyor bankalar tarafından" diye konuştu.
'KALICI ÇÖZÜM OLMAZ İSE EKONOMİYİ OLUMSUZ ETKİLER'
İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan da, sanayi sektörünün finansmana erişimi konusunda yaşadığı sorunlara yönelik değerlendirmelerde bulundu.
Bahçıvan, "Son uygulanan ekonomi politikalarıyla ekonomimizin, üretimimizin ve cari açığa dönük en güçlü destek ve can suyu olan ihracatçı sanayicilerimizin en önemli finansal destek kalemi olan Türk Eximbank kredi kaynaklarında son dönemlerde ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Türk Eximbank'ın bütün iyi niyetine rağmen kendi dışında kaynaklanan bu sorunlar, banka yönetimine de sıkıntı yaşatmaktadır. Öncelikli olarak Merkez Bankası kaynaklı farklı sorunlardan kaynaklanan son BDDK uygulamaları ile de iyice kangren haline gelen gelişmelerin, ihracatçı sanayicilerimizin kaliteli finansmana erişimi noktasında çok ciddi problemler oluşturmaya başladığını müşahede ediyor ve izliyoruz" dedi.
Gelişmelerin firmaları finansal dar boğaza sürüklediğini kaydeden Bahçıvan, "Özellikle bayram öncesi gibi hassas bir dönemde bu konu, üretim ve ihracat dünyamızı hak etmediği bir finans dar boğazıyla karşı karşıya bırakıyor. İhracat ve sanayi sektörümüzün bu tür tatsız sürprizleri hiç hak etmediklerine inanıyoruz. Bu konuya bırakın önümüzdeki günleri, en kısa sürede kalıcı bir çözüm getirilmediği takdirde yakın gelecekteki ihracat rakamlarında da üretim rakamlarında da ekonomimizi olumsuz etkileyecek birtakım gelişmelerin arifesinde olduğumuzu üzülerek gözlemliyoruz" ifadelerini kullandı.
TCMB HAZİRAN AYINDA DEĞİŞİKLİĞE GİTMİŞTİ
TCMB, Haziran ayında yaptığı düzenleme ile, TL cinsi reeskont kredisi kullanacak ihracatçılar için vadeleri uzatırken, faizleri de aşağı çekmişti.
Buna göre, TL reeskontun azami vadesi 360 gün, savunma sanayi için ise 720 gün şeklinde belirlendi.
TL reeskont faizleri, 0-90 gün için politika faizinin 300 baz puan, 91-180 gün için politika faizinin 200, 181-720 gün için politika faizinin 100 baz puan altında olacak.
TL reeskont kullanan firmalar kredi vadesine kadar gelen mal veya hizmet ihracı gelirlerinin yüzde 40'ını TCMB'ye, yüzde 30'unu bir bankaya satmayı ve satışı müteakip 1 ay süreyle döviz almamayı taahhüt edecek.
