Batının çekildiği pazara Çin markajı
18 aydır devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı, küresel ekonomide dengeleri değiştirdiği kadar, otomotiv sektöründe de birçok etki yarattı. Küresel otomotiv endüstrisi savaş sebebiyle hammadde ve lojistik krizi ile karşı karşıya kalırken, Rusya otomotiv endüstrisi ise Batının Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar kapsamında Avrupalı, ABD'li ve Japon markaların ülkeden çıkışını şahit oldu. Gelişmeler, Rusya'da otomotiv üretim ve satış adetlerinde dramatik bir düşüş yaratırken, Batıya açılma planları yapan Çinli üreticilerin ise Rusya'ya ilgisini ciddi oranda artırdı. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Bundan 18 ay önce Rusya'nın Ukrayna'ya savaş ilan etmesi, Rusya otomotiv sektöründe büyük değişimler yarattı.
Mart 2022'de Rus güçlerinin Ukrayna'ya girmesi ile başlayan sürecin ardından, ABD ve AB ülkeleri Rusya'ya yönelik birçok ekonomik yaptırım kararı aldı. Küresel otomobil markaları da, bu yaptırımlara kayıtsız kalmayarak Rusya pazarından birer birer çekildi.
Ülkede üretim tesisi bulunan otomotiv firmaları da, fabrikalarını devrederek Rusya'daki otomobil üretimlerine son verdi.
General Motors (GM), Daimler, BMW, Hyundai, Toyota, Nissan, Volkswagen, Volvo, Porsche, Bentley gibi üreticiler Rusya'daki araç satışlarını durdururken, Fransız otomotiv üreticisi Renault gibi Rusya'da üretim yapan şirketler ise ülkedeki tüm varlıklarını devretme kararları aldılar.
O dönem Rusya pazarından çekilen Avrupalı, Asyalı ve ABD'li markaların yerini ise Çinli üreticiler hızlıca doldurmaya başladı.
Gelişmeler, Great Wall, Haval, Chery ve Geely gibi Çinli markaların Rusya pazarında en çok tercih edilen otomobil markaları arasına girmesine yol açtı.
Küresel markaların çekilmesi ile son 18 ayda Rusya'daki satışlarını artıran Çinliler, şimdi ise ülkede üretimin durduğu otomotiv fabrikalarını yeniden diriltmek üzere harekete geçmiş durumda.
YERLİ OTOSU DIŞARIDAN İTHAL
Söz konusu gelişmeye örnek olarak, Rusya’nın ünlü yerli markası Moskvich'in tekrar üretime başlaması gösterilebilir.
2022 sonunda, Renault’un '1 ruble' karşılığında Rus devletine devrettiği Moskova yakınlarındaki fabrikada, Moskvich’in yeni modeli Moskvich 3'ün seri üretimi yeniden başladı.
Marka, her ne kadar Rusya'nın yerli otomobil markası olsa da, üretilen model aslında Çinli JAC Motors'un JS4 modelinin logosu değiştirilmiş hali olarak dikkat çekiyor.
Dolayısı ile, Çinli JAC'ın otomobili, aslında dolaylı olarak Rusya'da Renault'tan kalan tesiste Moskvich adı ile üretilmeye başlanmış durumda.
Moskvich'in hali hazırda Çin'den gelen parçalar ile Rusya'da montaj olarak üretildiği, 2024'te ise lokal tedarikçilerden alınan parçalar ile üretimine devam edileceği kaydediliyor.
ALTI 'ÇİNLİ', ÜSTÜ 'RUS'
Öte yandan, Alman üretici Mercedes-Benz'in tesisini devralan Rus şirket Avtodom'un da, fabrikadaki üretime yeniden başlamak adına Çinli şirketler ile görüşmeler yaptığı açıklandı. Bu kapsamda, Moskova'daki fabrikada yıl sonuna kadar Çinli bir markanın otomobil üretmeye başlayacağı aktarılıyor.
Bir zamanlar Ford'un Transit modelini ürettiği Moskova yakınlarındaki tesiste ise Rus üretici Sollers, Atlant ve Argo isimli iki ticari araç üretmeye başladı.
Her ne kadar Sollers tarafından bir resmi açıklama yapılmasa da, bu modellerin de Çinli JAC'ın Sunray N25 ve N35 araçlarının sadece logosu değiştirilmiş hali olduğu belirtiliyor.
Rusya'nın bir diğer üreticisi Avtovaz da, Nissan'dan devralınan St Petersburg fabrikasında Lada X-Cross 5 modelinin üretimine Şubat ayında başlamıştı. Bu modelin 'Doğulu bir ortak' işbirliği ile üretildiği belirtilirken, bu ortağın kim olduğu konusunda ise resmi bir açıklama yapılmadı.
Fakat, kaynaklar bu ortağın Çinli FAW olduğunu, Lada X-Cross 5'in de aslında bir FAW Bestune T77 olduğunu aktarıyor.
Fakat, kaynaklar bu ortağın Çinli FAW olduğunu, Lada X-Cross 5'in de aslında bir FAW Bestune T77 olduğunu aktarıyor.
Tüm bu gelişmeler, Rusya-Ukrayna savaşının Çinli otomotiv üreticilerine yaradığını gösteriyor.
PAZARIN YARISINI ELE GEÇİRDİLER
Ayrıca, günümüzde Batıya açılma planları yapan Çinli üreticiler, Rusya'nın otomotiv pazarında da her geçen gün daha çok ağırlıklarını hissettiriyor.
Haziran 2023'te Rusya otomobil pazarının yüzde 49'u Çin'den ithal edilen modellerden oluşurken, bu oranın savaştan önce yani Haziran 2021'de sadece yüzde 7 olması Çinlilerin Rusya pazarında geldiği noktayı gösteriyor.
Her ne kadar, Rusya otomotiv endüstrisi Çin işgali altında gibi görünse de, madalyonun öbür yüzüne bakıldığında Çinli otomobil üreticilerinin Rusya'daki atıl fabrikalarda üretimi yeniden başlatarak işçileri istihdamda tutmasını sağladığı da söylenebilir.
Öyle ki, 2021 yılına kadar Rusya'da yılda 1.4 milyon adet binek otomobil üretiliyordu, fakat savaşın patlak verdiği 2022'de bu rakam 450 bin adede kadar geriledi.
Rusya otomotiv endüstrisinde çalışan işçi sayısı da savaştan önce 300 bin kişi olarak açıklanıyordu. Dolayısı ile, savaştan sonra fabrikalarda üretimin durması, çalışanların da işini tehdit eder hale geldi.
Sonuç olarak, Rusya'da daha önce Avrupalı, Japon ve ABD'li otomobil üreticilerine ait olan veya araçlarını monte eden başlıca altı fabrikada artık Çinli modeller üretilir hale gelmiş durumda.
Bu altı fabrikada bir zamanlar yılda 600 bin araç üretilirken, yeni dönemde bu rakama ne kadar yaklaşılabileceği ise şimdilik belirsizliğini koruyor.
