Yeni bir dil öğrenmek Alzheimer riskini azaltıyor
Bir müzik aleti çalmak, yeni bir dil öğrenmeye çalışmak, düzenli uyku ve egzersiz Alzheimer hastalığından korunmada yapılabilecekler arasında bulunuyor. Somon, lüfer, yumurta ve yeşil yapraklı sebzeler ise hafızayı koruyup Alzheimer'ın belirtilerini azaltan besinler arasında yer alıyor
Ceyda ERENOĞLU / HT MAGAZİN
Çağın hastalığı Alzheimer ile ilgili bilinenlerin yanında bilinmeyenler de var. Medical Park Antalya Hastane Kompleksi Nöroloji Uzmanı Dr. Ayşenur Durna, hastalığa ilişkin bilgiler veriyor.
ERKEN DÖNEM BELİRTİLER
■ Hafif unutkanlıklar (eşyaların yerini, yapılacak işleri, bazen de sırasını unutma, insanların isimlerini unutma veya hemen hatırlayamama)
■ Unutkanlığın farkında olmama, bunları önemsememe
■ İç sıkıntıları, hayattan zevk alamama, uyku bozuklukları
■ Konsantrasyonda güçlük çekme, kitap ve benzeri şeyleri eskiye oranla daha az anlama
■ Günlük işlerden ve zevk alarak yapılan hobilerden gittikçe uzaklaşma
■ Kişilik değişiklikleri, olaylara karşı ilgisizlik, içe kapanma gibi davranış değişiklikleri
■ Tarihi hatırlama güçlüğü
■ Para hesabı yapmada zorluk
■ Mekanları tanıma güçlüğü
■ Karar verme güçlüğü
■ Kelime bulmada zorluk
HASTALIĞIN İLERİ DÖNEM BELİRTİLERİ
■ Mesleki ve günlük becerileri yapmakta zorlanma ve bellek kaybı.
■ Yargılamada bozulma.
■ Konuşma bozuklukları, kelimeleri yerinde kullanamama ve hatırlamakta zorlanma.
■ Soyut düşünmede bozulma.
■ Hesap kabiliyetinde bozulma.
■ Coğrafi hafızanın bozulması (kişinin evinin ve işyerinin yolunu bulamaması).
■ Ruh ve kişilik yapısında belirgin bozulma, anlamsız konuşma, yanlış anlama ve yargılama.
■ İleri evrelerde tüm sözel ve bilişsel yeteneklerde kaybolma, tuvalet alışkanlıklarının kaybolması, yürüyememe, yutmada güçlük.
■ Yatağa bağımlı olma.
■ Anlama ve okuma yazmada bozulma.
■ Kişisel bakımda bozulma.
■ Eşyaları bulamama, para hesabı yapamama, tek başına sokağa çıkamama.
■ Uyku bozuklukları
■ Konuşmada azalma.
■ İnsanları tanıyamama.
BEYNİ AKTİF TUT, RİSKTEN UZAK KAL
Dr. Ayşenur Durna, “Beyni ne kadar aktif tutarsak Alzheimer hastalığı riskinden o kadar uzaklaşırız. Yeni bir dil öğrenmeye çalışmak, enstrüman çalmak, düzenli egzersiz yapmak ve düzenli uyumak, Alzheimer’dan koruyan aktivitelerdir” diyor.
İLERLEYİCİ UNUTKANLIĞA DİKKAT!
Yaşla beraber kişilerde ılımlı bir unutkanlık olması doğal karşılanıyor. Bu noktada önemli olanın unutkanlığın ilerleyici olmaması olduğu belirtiliyor. Bu kişiler bazı olayları hatırlamakta güçlük çekseler de kendi günlük işlerini yapmakta zorlanmıyor, muhakeme ve yargılama yeteneklerini kaybetmiyorlar. Sadece yapacakları şeyleri ve bazen eşyaları koydukları yerleri unutuyorlar. Bu tip unutkanlıklar takip gerektirse de ilerleyici olmadığı sürece önemli bir sorun teşkil etmiyor.
ALZHEIMER TEDAVİSİNDEN NE ANLAMALIYIZ?
ALZHEIMER’IN kesin tedavisi olmamakla birlikte hastalığın ilerleyişini yavaşlatmaya ve günlük yaşam aktivitesini artırmaya yönelik tedavi mümkün görülüyor. Alzheimer tedavisi koruyucu ve ilaç tedavisi olarak ikiye ayrılıyor. Koruyucu tedavi genel sistemik durumun; kan şekeri ve kan yağlarının regüle edilmesi ve hastada varsa hormon düzeyinin ve vitamin eksikliğinin giderilmesiyle ilgili görülüyor. Hastalıkta Omega 3, antioksidanlar vitamin ve benzeri destekleyici tedaviler de yararlı görülüyor. Uzmanlar, “Hasarları geri döndürmek hiçbir tedaviyle mümkün değildir. Ancak uygun tedaviyle hastalığın belirtileri azaltılabilir ve yavaşlaması sağlanabilir” diyor.
HAFIZAYI KORUYAN VİTAMİN VAR MI?
Vitamin eksikliği Alzheimer için tek başına bir risk faktörü olarak görülmüyor. Ancak Alzheimer olan bir hastada vitamin eksikliğinin unutkanlığın artmasına neden olabileceğini bilmek gerekiyor. Özellikle B6, B12 ve folik asit hafızayı koruyan, kanda homosistein düzeyini azaltarak unutkanlığı azaltan vitaminler arasında bulunuyor.
ALZHEIMER GERÇEKTEN BULAŞICI MI?
DR. Ayşenur Durna, “Nature Dergisi’nde yayınlanan bir makalede Alzheimer hastalığının, kan nakli, beyin operasyonları veya kanal tedavileri ile bulaştırılabilir olduğu belirtildi” diyor ve devam ediyor: “Ancak 8 kişiden oluşan bir inceleme yeterli değildir ve bu konunun ayrıntılı araştırılması gereklidir.”
DOWN SENDROMLU HASTALARDA RİSK DAHA YÜKSEK
DOWN sendromlu hastalarda Alzheimer hastalığına daha sık rastlanıyor. Nedeni tam olarak anlaşılmamakla beraber, sorunun bu hastalıkta görülen fazladan 21. kromozomun Alzheimer hastalığına neden olan “amiloid beta” proteininin fazladan üretimine yol açması ile ilgili olduğu düşünülüyor.
