SGK’ya fazla yatırdığınız primi nasıl alabilirsiniz?
Sosyal Güvenlik Kurumu, emekli aylığını, çalışırken bildirilen prime esas kazanç üzerinden bağlıyor. Ancak, asgari ücretin 7.5 katını aşan kazançları emeklilikte dikkate almıyor. Birden fazla işverene bağlı çalışanların SGK'ya bildirdiği kazançlar azami tutarı aşarsa, aşan kısma karşılık gelen primler geri alınabiliyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, SGK'ya fazladan ödenen primlerin nasıl geri alınabileceğini yazdı
Bir işverene bağlı olarak 4A (SSK) statüsünde çalışanların sosyal sigorta primi işverenlerince Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yatırılır. Prim tutarı brüt asgari ücret ile 7.5 katı arasındaki kazanç üzerinden ödenir. SGK emekli aylığı bağlarken prime esas kazancı dikkate alır.
2023’ün ikinci yarısı için bir günlük prime esas kazanç tutarı 447.15 TL ile 3.353.62 TL arasında; bir aylık prime esas kazanç tutarı da 13.414.50 TL ile 100.608.75 TL arasındadır. Asgari ve azami prime esas kazanç tutarları asgari ücrete bağlı olarak değişir. Örneğin yılın ilk yarısında da bir aylık prime esas kazanç 10.008 TL ile 75.060 TL arasında uygulandı.
Söz konusu kazançlar üzerinden işçi adına yüzde 14 oranında sosyal sigorta primi, yüzde 1 oranında da işsizlik sigortası primi kesilir. Tek işverene bağlı olarak çalışanlar için SGK’ya şu an azami 100.608.75 TL kazanç üzerinden prim ödeniyor.
Mühendisler, mimarlar, avukatlar, doktorlar, çeşitli adlar altında danışmanlık hizmeti verenler başta olmak üzere bazı meslek mensupları aynı anda birden fazla işverene bağlı olarak çalışabiliyor. Her işveren, çalıştırdığı işçinin primini SGK’ya ayrı ayrı yatırıyor. Aynı ayda çalıştırdıkları kişi için A işveren de B işveren de 30’ar gün üzerinden prim ödemiş olsa da işçinin aylık prim günü 30 olarak kabul edilir. İşverenlerce ayrı ayrı bildirilen aylık kazançların temmuz – aralık döneminde 100.608.75 TL’ye kadar olan kısmı emekli aylığı hesabında dikkate alınıyor. Bu tutarı aşan kısım ise emekli aylığı hesabında dikkate alınmaz.
TAVANI AŞAN KAZANCA AİT PRİM GERİ ALINABİLİR
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 82. maddesi uyarınca, sigortalıların aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle SGK’ya ödenen primler toplamı, prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, aşan kısmın tamamı iade edilir.
Örneğin temmuz ayında A işyerinden 80 bin lira, B işyerinden 40 bin lira olmak üzere toplam 120 bin lira kazanç bildirilen bir kişinin emekli aylığının hesabında sadece bu kazancın 100.608.75 TL’lik kısmı dikkate alınır. Her iki işveren bu kazanç için işçi adına toplam 15.091.31 TL prim öder.
Ancak, SGK’ya bildirilen kazancın 19.391.25 TL’lik kısmı emekli aylığı hesabında dikkate alınmaz. İşçi, bu kazanca karşılık gelen 2.908 TL primi geri alabilir.
SGK İSTEMEYENE PRİM İADESİ YAPMAZ
SGK, birden fazla işverene bağlı olarak çalışırken bu şekilde azami tutarı aşan kazanç bildirilen kişiler için ödenen primleri kendiliğinden iade etmez. İade edilebilmesi için hak sahibinin SGK’dan yazılı talepte bulunması gerekir. Yazılı başvurular, işyerlerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü veya merkez müdürlüğüne yapılır.
FAİZSİZ İADE EDİLDİĞİNDEN BAŞVURU BEKLETİLMEMELİ
SGK, dilekçenin verildiği tarihi takip eden ay içinde ödemeyi yapar. İade edilen prim için faiz uygulanmaz. Bu nedenle iade başvurusunun, beklemeden yapılması gerekir.
Prim iadesinde on yıllık zaman aşımı uygulanıyor. Geçmiş yıllarda tavanı aşan kazanç bildirilmiş olanlar geçmişe doğru on yıllık süredeki primlerin iadesini isteyebilirler.
İŞVEREN PRİMİ YATIRMAMIŞSA İADE OLMAZ
Azami kazanç tutarını aşan primlerin iade edilebilmesi için işverenin SGK’ya primi ödemiş olması gerekir. İşveren aylık prim bildiriminde bulunmuş ama SGK’ya primi ödememiş ise iade söz konusu olmaz.
EMEKLİ İŞÇİLER DE ALABİLİR
Prim iadesinden, birden fazla işverene bağlı olarak Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi çalışan emekli işçiler de yararlanır. Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için işçi payı olarak yüzde 15 yerine yüzde 7.5 oranında prim kesilir. İşsizlik sigortası primi ise kesilmez. Bu nedenle, emekli işçilerin tavanı aşan kazançlarının yüzde 15’i oranında değil, yüzde 7.5’i oranında prim iadesi yapılır.
