Ülkelere göre öpücük haritası: Hangi ülke nasıl öpüşüyor?
Kimi kültürde dudaktan romantik bir öpücük karında kelebekler uçuruyor, kimi kültürde ise bu öpüşme mide bulandırıcı bulunuyor. Kimi coğrafyada arkadaşlar yanaktan tek öpücükle selamlanıyor kiminde dört öpücüğe kadar çıkıyor. Coğrafyaya göre değişen romantik, şehvetli, gizli, yasaklı öpüşmeler...
Selamlama şekilleri kültürler arasında çok farklılık gösteriyor. İlişkiye, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişiyor. Pek çok Avrupa ülkesinde yakın akraba ve arkadaşları selamlarken öpücük veriliyor, ancak erkekler birbirlerini öpmüyor. Bazı ülkelerde iki, bazılarında ise dört öpücük konduruluyor yanağa... Yani başka ülkeler, başka öpücükler demek… Romantik, şehvetli, gizli, yasaklı öpüşmeler coğrafyaya göre değişiyor.
Dünyanın farklı bölgelerinden 168 kültür ile ilgili bir araştırmaya göre insan toplumlarının yarıdan azı dudaktan öpüşüyor. BBC’de yer verilen habere göre, ABD'nin Las Vegas kentindeki Nevada Üniversitesi'nde antropoloji profesörü William Jankowiak, dudaktan öpüşmelerin sadece yüzde 46'sının romantik amaçlı olduğunu tespit etmiş. Ebeveynlerin çocukları öpmesi veya selamlaşma yöntemi olarak kullanılan bu tür öpüşmeler araştırmaya dahil edilmemiş.
İnsanların öpme ihtiyacına ilişkin iki teori, doğuştan gelen bir özellik olarak bebekken dudak temasından hoşlanıyor olmamız fikrine dayanıyor.
Bir teoriye göre, dudak temasını meme emmeye benzetiyor olabiliriz ve bu refleks herkeste doğuştan var. Diğer bir görüşe göre ise anneler ve çocukları dudaktan öpüşme yoluyla yakın bağ kurarlar. Bu, ‘ağızdan besin aktarma’ya dayanan bir olgu.
MİLATTAN ÖNCE ÖPÜŞME
Koç Üniversitesi’nin Science dergisinde geçen yıl yayımlanan bir makaleden aktardığına göre, atalarımızın romantik ilişkilerde öpüştüğünü açıkça gösteren çok sayıda kil tablet bulunuyor. M.Ö. 1900-1595 yılları arasına tarihlenen bir tablette öpüşme tasvir edilirken; M.Ö. 1800 yıllarına tarihlenen iki tabletten birincisi, evli bir kadının beklenmedik bir öpücükle nasıl kendini kaybettiğini, diğeri ise bekar bir kadının tanıdığı bir erkeği bir daha asla öpmeyeceğine ant içmesini anlatıyor. Aradan binlerce yıl geçse dahi, bu insani duygularımızın pek değişmediğini söyleyebiliriz. Ama bulunduğumuz coğrafyaya göre farklı şekillerde yaşandığı bir gerçek.
Grafik: Can Baytak
HER ÖPÜCÜK ROMANTİK DEĞİL
Yolda yürürken doğal bir şekilde iki sevgilinin birbirine yanaktan ya da dudaktan öpücük kondurması Batı ülkelerinde dünyanın en normal davranışları arasında sayılırken, her ülkede böyle değil. Türkiye’nin bile bulunduğunuz bölgesine göre yadırganma olasılığı değişebilen bu sokaktaki romantik öpüşme davranışı, ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor.
Indiana Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, öpüşme kültürünün ülkeye ve insanlara göre önemli ölçüde değişiklik gösterdiğini ortaya koyan bir çalışma yaptı. Buna göre Orta Amerika, Güney Amerika ve Afrika, öpüşme kültürünün fazla olmadığı bölgeler olarak öne çıktı. Güney Amerika'da araştırılan 17 kültürden sadece 4'ü, Afrika'da 27 kültürden 4'ü ve Orta Amerika'da 10 kültürden 0'ı dudaktan öpüşüyor.
Aynı şekilde, Amazon havzasındaki yağmur ormanı popülasyonunda dudakları kenetleyerek tutkulu öpüşme alışkanlığı yok. Kuzey Amerika ve Okyanusya'da çoğu insan dudak dudağa öpüşmeye aşinayken, romantik öpüşme en çok Avrupa ve Asya'da yaygın. Bu küresel farklılıkların ardındaki kesin nedenler henüz ayrıntılı olarak incelenmediği için bilinemiyor.
GERÇEK ROMANTİKLER
İki komşu ülke; Avusturya ve Almanya’da romantik ya da tutkulu öpüşme çok olağan ve yaygın. Avrupa’nın en romantikleri Avusturyalılar ve Almanlar diyebiliriz. Üstelik öpüşmeler de oldukça uzun sürüyor; 12 saniye kadar. Almanlar ve Avusturyalılar da selamlaşırken birbirlerini yanaklarından öpüyorlar. Ancak tam olarak ne sıklıkta ve nerede öpüşüleceğine dair belirli bir görgü kuralları yok.
2004 yapımı 'Not Defteri' (Notebook) filmi, başrol oyuncuları Ryan Gosling ve Rachel McAdams'ın tutkulu öpüşmesiyle hafızalara kazındı
HOLLYWOOD ÖPÜCÜĞÜ
Hollywood yapımı filmlerle hayatımıza giren öpüşme şekli, ABD’de günlük hayatta her yerde sergilenebiliyor. İlk buluşmada bile samimi öpücük verilebiliyor. Amerikalılar için garip olan ise bizim, Alman ve Avusturyalıların yaptığı gibi; arkadaşlarının, tanıdıklarının, hatta yabancıların dudaklarını yanaklarında hissetmek.
FRANSIZ ÖPÜCÜĞÜ
Başkent Paris’i aşk şehri olarak bilirken ve Fransız aksanını aşk dili olarak kabul ederken, romantizmle dolu, tutkulu öpüşmenin 'Fransız öpücüğü' olarak tanımlanması tesadüf olamaz.
Bölgeye bağlı olarak farklılık göstermekle birlikte Fransızlar birbirlerini yanaklarına iki ila dört öpücük kondurarak selamlıyor. Fransa'da öpüşmenin yasak olduğu tek yer, hemzemin geçitler. İddiaya göre Fransız yetkililer, çok uzun süre öpüşmenin sevgilileri ve diğer yolcuları tehlikeye atmasından korkuyor.
KAMA SUTRA’NIN ÜLKESİNDE ÖPÜŞME TABUSU
Hint sevişme sanatı ‘Kama Sutra’ 30'dan fazla öpüşme stili içerse de burada odak noktası romantizm değil. Hinduizm'de öpüşmek, erkek ve kadın arasındaki karşıt kutupların kozmik birleşmesini temsil ediyor. Ancak Hint toplumu içinde öpüşmek mutlak bir tabu olmaya devam ediyor.
Hollywood filmlerinin olmazsa olmazı öpüşme, Bollywood filmlerinde alışılmadık bir durum ve hoş karşılanmıyor. Tıpkı eski Yeşilçam filmlerinde olduğu gibi, bir çift kamerada öpüşmek için yaklaşırken, dudakları birbirine değmeden sahne değişiveriyor. Yani her şey hayal gücüne bırakılıyor. Dahası, gerçek hayatta genç Hintlilerin yalnızca düğünden sonra öpüşmelerine izin veriliyor. Oteller sıklıkla evlilik cüzdanı talep ediyor.
JAPONYA'DA ÖN SEVİŞME OLARAK ÖPÜŞME
Christiane Amanpour’un Netflix için çektiği ‘Sex and Love Around the World’ adlı belgeselinden Japonya’da ikili ilişki kültürünün bizimkinden çok uzak olduğunu öğrenmiştik. Seyredenler hatırlar; birçok anne baba, sadece çocuk odaklı yaşıyor, aynı yatakta bile uyumayanlar var. Kadınların kocalarından gizli sevgilileri, duygusal yakınlık görmek için aldıkları erkek sevgili hizmeti veren barlar var. Kadınlar bu barlara sadece güzel sözler duymak için gidiyorlar. İkili ilişkilerde mesafenin korunması bir yana eş dostun, arkadaşların selamlaşırken de asla öpüşmemeleri, hatta tokalaşma kültürünün olmaması malumunuz.
Herkesin gözü önünde dudaktan öpüşme, Japonların yadırgadığı bir davranış. Japonlar için öpüşmek, ön sevişmenin bir parçası olarak görülüyor ve bu nedenle toplum içinde son derece uygunsuz olarak kabul ediliyor.
MEKSİKALILAR ÖPÜŞMEYİ SEVİYOR
2009 yılı Sevgililer Günü'nde bir öpüşme maratonuyla Meksikalılar, Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. Bu, aynı zamanda ülkelerindeki muhafazakarlığa karşı bir tür protestoydu. Orta Meksika'daki Guanajuato'da turistlerin ilgi odağı olan Öpücük Sokağı bile var. Bu arada, Meksika'daki öpüşme kültürü çok tutkulu.
ÖPÜŞMENİN YASAK OLDUĞU YERLER
Afganistan ve Pakistan gibi son derece muhafazakar ülkelerde ise toplum içinde öpüşmek kesinlikle düşünülemez. Yalnızca erkekler genellikle birbirlerini selamlamak için kucaklaşırken, erkekler ve kadınlar birbirleriyle el sıkışmıyor. Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuala Lumpur, Malezya ve Endonezya'da da halka açık yerlerde öpüşmek ve el ele tutuşmak yasak.
AFRİKA ÖPÜŞMEDE YENİ
Öpüşme ve bildiğimiz Batılı öpüşme kültürü, binlerce yıldır Afrika'da duyulmamış bir şeydi. Güney Afrika'da 2007 yılında 16 yaşın altındaki çocukların hem halka açık hem de özel alanda öpüşmesi yasaklanmıştı. Ancak Güney Afrika gençliği bu kararı kabul etmeyi reddetti ve toplu öpüşme etkinlikleriyle hızla protesto etti.
EN SIRA DIŞI SEVGİ GÖSTERİSİ
Papua Yeni Gine'deki Trobriand Adaları halkının sevgilerini gösterme konusunda olağanüstü bir yaklaşımı var: Eşlerinin kirpiklerini kemirmek. Kısa kirpikler aslında Güney Pasifik'te bir statü sembolü olarak kabul ediliyor. Oradaki öpüşme kültürü de oldukça dikkat çekici. Çiftler, kanayana kadar eşlerinin dudaklarını ve dilini emip ısırıyorlar.