"Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler!" gerçekten söylendi mi?
Marie-Antoinette'in "Pasta yesinler" dediği iddiası, Fransız Devrimi'nden bu yana popüler bir mit olarak yayıldı. Ancak, bu ünlü sözün gerçekten kraliçeye ait olup olmadığı tarihçiler arasında hala tartışma konusu. İşte detaylar!
Marie-Antoinette'in "Pasta yesinler" dediği iddiası, tarih kitaplarından filmlere kadar sayısız eserde yankı bulmuş, Fransız Devrimi'nin sembolik anekdotlarından biri haline gelmiştir. Kraliçenin halkın açlığına kayıtsız kaldığını gösteren bu cümle, ona yönelik nefretin ve devrimin hız kazanmasının önemli bir simgesi olarak görülmüştür. Peki kraliçe bunu gerçekten söyledi mi?
"AÇLIKTAN ÖLMEK ÜZERE OLAN KÖYLÜ TEBAASINA SÖYLEDİ"
“Bırakın pasta yesinler” Fransız Devrimi sırasında Fransa kraliçesi olan Marie-Antoinette'e atfedilen en ünlü sözdür. Rivayete göre bu söz, açlıktan ölmek üzere olan köylü tebaasının ekmeği olmadığı söylendiğinde kraliçenin verdiği yanıttır.
MUHTEMELEN SÖYLENMEDİ!
Pasta ekmekten daha pahalı olduğu için, bu anekdot Marie-Antoinette'in sıradan insanların koşullarına ve günlük yaşamlarına karşı kayıtsızlığının bir örneği olarak gösterilmiştir. Peki bu sözleri gerçekten söylemiş miydi? Muhtemelen söylememiştir.
ASLINDA "BÖREK" YESİNLER DEMEK
Bir kere, Marie-Antoinette'in söylediği varsayılan orijinal Fransızca cümle - “Qu'ils mangent de la brioche”- tam olarak “Bırakın pasta yesinler” anlamına gelmiyor. “Bırakın börek yesinler” olarak çevrilebilir.
Elbette brioche yumurta ve tereyağıyla yapılan, neredeyse kek kadar lüks, zengin bir ekmek olduğu için hikayenin ana fikrini pek değiştirmiyor. Ancak kraliçe, İngilizce konuşanların sıklıkla hayal ettiği türden bir tatlıdan bahsetmiyor olabilir.
Daha da önemlisi, Marie-Antoinette'in “Qu'ils mangent de la brioche” ya da buna benzer bir şey söylediğine dair hiçbir tarihsel kanıt yoktur. Peki bu söz nereden geldi ve nasıl Marie-Antoinette ile ilişkilendirildi?
KAYNAKLAR NE DİYOR?
Her ne kadar ayrıntılar bir versiyondan diğerine farklılık gösterse de, folklor araştırmacıları dünyanın başka yerlerinde de benzer hikayeler bulmuşlardır. Örneğin 16. yüzyıl Almanya'sında derlenen bir masalda, soylu bir kadın aç yoksulların neden sadece Krosem (tatlı bir ekmek) yemediğini merak ediyor
BU SÖZ PRENSESE ATFEDİLDİ
“Qu'ils mangent de la brioche” ifadesini basılı hale getiren ilk kişi Fransız filozof Jean-Jacques Rousseau olabilir. Rousseau'nun İtiraflar'ının (yaklaşık 1767'de yazılmıştır) VI. kitabında, bu sözü “büyük bir prensese” atfederek hikayenin bir versiyonunu anlatır.
PEKİ O PRENSES MARIE ANTOINETTE Mİ?
Marie-Antoinette o dönemde prenses olmasına rağmen henüz çocuk yaştaydı, dolayısıyla Rousseau'nun aklındaki prensesin o olması pek olası değildir.
Rousseau'nun yazıları devrimcilere ilham verdiğinden, bazen bu alıntıyı alıp yanlışlıkla Marie-Antoinette'e atfettikleri ve monarşiye karşı muhalefeti uyandırmak için propaganda olarak yaydıkları düşünülmüştür.
Kaynak: Brittanica
