"Portların yüzde 33'ü boş, her gün 100 kilometre de döşüyoruz"

'BU YIL 1 MİLYON HANEYİ GEÇECEĞİZ'

Peki mevcut altyapı Türkiye için yeterli mi? Yeni internet abonesi olacakların karşılaştığı ‘boş port yok’ meselesinde son durum nedir? İstanbul’da eylül ayında yaşanan depremle karşılaştığımız iletişim sorununu bir daha yaşamamak için neler yapmalı?

Türk Telekom Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç, merak edilen bu soruları, Habertürk’ten Necdet Çalışkan’a yanıtladı.

- Fiber altyapı yatırımlarında son durum nedir?

“Türkiye’de son 5 yılda yıllık ortalama 700-800 bin oturum alınan yeni bina var. Tabi bunun getirdiği de büyük bir internet talebi mevcut. Biz neler yapıyoruz bu süreçte? Türk Telekom olarak özellikle son 2 yılda vitesi yükselttik. Şu ana kadar en altın çağımızda yılda 700 bin 750 bin yeni haneye gitmiştik. 2018 itibariyle 1 milyon 65 bin yeni haneye ulaştık. Bunun da yüzde 75’i son noktaya kadar fiber. Bu sene de geçen yılın çıkacağız. Bugün itibariyle 855 bin yeni haneye ulaştık. Yılsonu itibariyle hedefimiz 1 milyon 75 bin hanenin üzerine çıkmak. Şu anda günlük ortalama 100 km, ortalama 8 bin yeni eve fiber çekiyoruz.”

'BU YILSONUNDA ŞİKAYETLER EN AZA İNECEK'

- Boş port yok mu?

“İstanbul’da fiber ile geçen yıl 300 bin yeni haneye ulaştık. Geçen sene kurduğumuz port sayısı yaklaşık 510 bin. İstanbul’da bu yıl sonu hedefimiz de toplam 700 bin. İstanbul’da bugün itibariyle bizim 4.7 milyon portumuz var, 3.1 milyon da abonemiz var. Yani yüzde 33’lük birhâlâboş portumuz var. Türkiye geneli için de oranlar benzer; 11.4 milyon abonemiz, 17.7 milyon kurulu portumuz var… İstanbul’da bugün itibariyle 220 binlerdeyiz, sene sonuna kadar 110 bin ilave fiber yatırımı getireceğiz. Dolayısıyla İstanbul’un yeni gelişen, yeni binaların yapıldığı Esenyurt, Çekmeköy gibi yerlerdeki vatandaşların beklentilerini kısa sürede karşılayacağımızı düşünüyoruz.”

- Fiber altyapı çalışmalarının önündeki en büyük engel ne?

“Yatırımlara devam ediyoruz. Sadece genel anlamda bir zamanlama problemleri oluyor. Nedir bu? Mevsimsel şart , artı bir doğal olarak her istediğimiz yeri istediğimiz zaman kazamıyoruz. Bizim bu çalışmalarımız, belediyelerin bize verdiği ruhsat ve geçiş izinlerine bağlı. Bu izinler belirli dönemlerde veriliyor. O dönemlerde de biz yatırımlarımızı hızlandırıyoruz. Tahmin ediyorum, yılsonuna doğru bu ‘port yok’ şikayetleri minimize olmuş olacak.... Türk Telekom’un altyapısı devletin altyapısı. Dolayısıyla da diğer operatörlerin talep ettikleri zaman onların da altyapısı oluyor. Biz aynı zamanda toptan satıcıyız. Bu kapsamda protokoller gereği gerekli yatırımları da yapıyoruz.”

'BAZ İSTASYONLARININ YARISINI FİBERE BAĞLADIK'

- Toplam ne kadarlık bir altyapıya ulaştınız? Fibere ne kadar yatırım yapıyorsunuz?

“2019 3. Çeyrek sonu itibariyle toplam 295 bin km’lik bir fiber altyapı uzunluğuna eriştik. Ama günde 100 km fiber altyapı yapmaya devam ediyoruz. Bizim yaklaşık 4.8 milyar TL’lik bir yatırım bütçemiz var. Bu bütçenin büyük bir kısmı Türkiye’deki fiber yatırımlarına gidiyor. Biz geleceğe de hazırlanıyoruz. Örneğin bugün 5G dediğiniz zaman fiber ön plana çıkıyor. Bizim bugün LTE baz istasyonlarımızın yaklaşık yüzde 50’si fiber ile bağlı. Dünyada ender operatörler bu durumdadır... Biz sadece hanelere yeni internet çekmiyoruz. Türkiye genelinde bakırdan fibere bir dönüşümü de yapıyoruz. Şu anda mevcut yaklaşık 2 milyon abonemizin bakır kablo üzerinden çalışan internetini de fibere dönüştürüyoruz.”

- Mevcut altyapı 5G için yeterli mi?

“5G konusunda hem operatörler hem de bakanlık arasında ciddi bir işbirliği var. Görüşler veriyoruz, testler yapıyoruz, arayüzler üzerinde çalışıyoruz. 5G’de hız ve kapasite evet önemli ama en kritik unsurlardan biri de gecikme. 5G ile bu süre 10 milisaniyelerin altına inecek. Bu gecikme süreleri ile 5G’de bir cerrahımız burada oturup, Londra’daki bir ameliyatı gerçekleştirebilecek. Şu an itibariyle 5G’ye geçen ülkelere baktığımızda, 4.5G’den pek bir farkının olduğunu görmüyoruz…. 5G’deki en büyük hazırlık altyapı hazırlığı. Bu konuda da ülkemiz gayet iyi durumda. 2018 yılsonu fiber hane kapsaması rakamlarına bakıldığında OECD ortalaması yüzde 20, Türkiye’de ise bu oran yüzde 21’de. Bu oran İngiltere’de yüzde 2.5, Almanya’da yüzde 3.5, Fransa’da yüzde 13.5.”

'İNTERNET KESİNTİSİNE DOĞAL OLARAK TAHAMMÜL EDEMİYORLAR'

- Sonuçta kullanıcılar daha hızlı internet için ‘fiber’ istiyor...

“Talebin olması çok güzel birşey. Genç bir nüfusumuz var ve bizi zorluyorlar. İnternet onlar için artık su ve elektrikten daha önemli hale gelmiş durumda. Su kesiliyor, bir şekilde idare edebiliyorlar, elektrik kesiliyor yine bir şekilde idare edebiliyorlar. Ama internet kesintisinde doğal olarak 15 dakikaya tahammül edilemiyor… Bir kullanıcı kitlemiz var ki zaten onlara kota yetiştirmek mümkün değil. Bunu 2019 yılı başında kalkan Adil Kullanım Kotası uygulamasının limitsiz tarifelere geçme eğilimi artan müşterilerimizden de gördük.”

- Peki Türkiye’deki kullanıcıların internet hızlarının durumu...

“Türkiye’nin internet hızında geride kaldığı yönünde bir yanlış anlaşılma var. Geçenlerde bir raporda çıktı, Türkiye’nin bu alanda 102. sırada olduğuyla ilgili. Bunda birkaç etmen var. Biz ne kadar fiberleşirsek, fiberleşelim; vatandaşımız hala düşük hızda tarifeler alıyor. Ortalama 8 Mbit, 16 Mbit düzeyinde. Bir ikinci etmen ise paylaşım. Biz görebiliyoruz, modemden ortalama kaç kişi veya cihazın bağlandığını. Bu sayı Avrupa’da ortalam 2 kişiyken, bizim hanelerde 6’yı buluyor. Bu hanehalkının kalabalıklığı ile birlikte internetimizi paylaştığımız da gösteriyor. Bu aslında çok riskli bir durum. Bu kredi kartını paylaşmak gibi birşey. Bir kişinin kullandığı interneti, 10 kişi kullanınca hız da otomatik olarak düşüyor.”

'ACİL HABERLEŞME İÇİN YAKINDA YENİ BİR DUYURUMUZ OLACAK'

- Depremde yaşanan iletişim kesintileri sorunu altyapı tartışmalarını da alevlendirdi. Bu sorun neden kaynaklandı? Bir daha yaşanmaması için neler yapıyorsunuz?

“Dünyanın neresinde olursa olsun deprem gibi bir afet olduğunda insanlar doğal olarak yakınlarını aramaya yöneliyorlar. Daha önce Japonya ve ABD’deki örneklerinde de olduğu gibi dünya genelinde hiçbir şebeke aynı anda bu trafiği karşılayamaz. Pek ne yapmak lazım? İletişimi mümkün olduğunca çeşitlendirmemiz lazım. Mümkün olduğu oranda ‘data’ üzerinden çalışan uygulamalarla görüştürmek lazım. Ya da VoLTE, yakında bizim de lansmanını yapacağı VoWi-Fi gibi Wi-Fi üzerinden arama benzeri alternatif kanallardan görüştürmemiz lazım. Yoksa aynı kaynağa yüklendiğiniz zaman, bu kanal tıkanır. Bu karayollarına benzer. Aynı anda trafiğe birçok araç çıktığında, bunu yollar kaldıramaz. Bu durumlarda operatörlere de düşen görevler var, kapasitelerini artırmak. Ama bu durumlarda vatandaşlarımızın davranış biçimi de çok önemli. Deprem anında mümkün olduğu kadar kısa mesaj, ‘data’ üzerinden alternatif kanallardan arama, VoLTE ve benzeri teknolojiler kullanılmalı.”