Fed kararında işin zor veya şok kısmı nerede?
Dünya piyasaları yeni yılın ilk ciddi sınav veya haber yoğun haftasına giriyor. Bilançoların açıklanması sürerken bu hafta ABD ve AB merkez bankaları faiz kararlarını duyuracaklar.
➔İkisinden de faiz artırımı bekleniyor. Faizi büyük olasılıkla Avrupa Merkez Bankası ECB yüzde 0.50, ABD merkez bankası Fed de yüzde 0.25 artıracak. Burada bir belirsizlik veya sürpriz yok.
➔Ama Fed Başkanı Jerome Powell’in konuşması hariç. Güvercin bir tonla değil şahin bir tonla konuşması bekleniyor. Şok etkisi de bu konuşmanın tonuna bağlı.
➔Nedeni ise ABD piyasalarında yeni yılla birlikte başlayan ralli. Ocak ayında Nasdaq yüzde 11, S&P-500 yüzde 6 yükseldi.
➔Fed’in para basmayı durdurmasına rağmen, hızlı yükselen borsalar servet artışına yol açarak para yaratmaya devam ediyor. Bir anlamda merkez bankasının tersine giderek para basıyorlar.
➔Borsaların yıl sonu rallisine aynı nedenle geçit vermeyen Fed’in benzer tutumunu yıl başı rallisi için de sürdürmesi bekleniyor.
➔ Aralık ayı Açık Piyasa Komitesi ‘nin ve Başkan’ın çeşitli konuşmalarında belirttiği gibi, Banka’nın bu mücadelede bir hata yapma lüksü yok.
➔ Hatalı adımda verilen emeklerin ve elde edilen kazanımların kaybedilmesi, Fed’in kredibilitesini yitirmesi tecrübeyle sabit.
➔Bütün bu açılardan enflasyonla mücadelede 2023 yılı çok kritik. Çünkü 40 yıl sonra çift hanenin eşiğine kadar yükselen enflasyon 2022’deki sert faiz artırımlarıyla geri çevrildi. Felaketin eşiğinden dönüldü.
➔Bu geri dönüşün devam edip etmeyeceğini, hatta tersine dönüp dönmeyeceğini Fed’in tutumu belirleyecek.
DOLARIN 4 AYLIK DÜŞÜŞÜ %11
➔Çarşamba günü açıklanacak karar sonrası kameraların karşısına geçecek Başkan Powell piyasaların değer artışı yoluyla fiili bir parasal genişleme yaratmasına bir tepki verecek, müdahalede bulunacak.
➔Fed 1 Şubat kararı ile aynı zamanda ekonomiden gelen farklı rakamlara nasıl tepki vereceğini ortaya koyacak.
➔Çünkü tüketici harcamaları azalmasına rağmen ülkenin 4. çeyrek büyümesi yüzde 2,9 ile beklentilerin üzerinde geldi. Diğer yandan enflasyondaki düşüş eğilimi sürüyor.
➔Nitekim önceden beri uyarıcı açıklamalarıyla dikkati çeken eski ABD Hazine Bakanı Larry Summers fikir değiştirerek “Çok çok sisli yolda ilerliyorlar. Faiz artışı sürecine bağlı kalmak için iyi bir zaman olduğunu düşünmüyorum. Tabii artış ihtimali masadan tamamen kalkmamalı” dedi.
➔Bu karmaşık tablo karşısında Fed şahin söylemini yumuşatacak mı? Yoksa “Şimdi yumuşamanın zamanı değil” diyerek silahlarını kullanmaya devam mı edecek?
➔Fed'in ve Başkan Powell’ın açıklamaları ve tutumu yeni yılda ABD piyasalarında şu ana kadar devam eden rallisinin ömrünü de belirleyecek.
➔Dolar ise faiz artışında sona yaklaşıldığı beklentisiyle gevşemesini sürdürüyor. 28 Eylül 2022’de ulaştığı 114.745 gibi rekor seviyeden geçen hafta sonu 101.721’e gerileyen Dolar Endeksi yüzde 11 değer kaybetti.
ALTIN VE KRİPTONUN BESLENDİĞİ DAMAR
➔Doların gevşek seyri hem küresel risk iştahını besleyerek gelişmekte olan ülkelere ve ABD dışına sermaye akışını teşvik ediyor hem de dolar üzerinden bütün fiyatları artırıcı yönde etkiliyor. Buna emtialar ve altın ile kripto varlıklar dahil.
➔Nitekim altın geçen hafta yükselişini biraz daha yukarıya taşıyarak 1.950 doların eşiğine kadar geldi. Primini 3 Kasım’daki dip seviyesine göre yüzde 20’ye, yıl sonuna göre yüzde 7’ye taşıdı.
➔Geçen hafta netleşen Batı’nın tank desteği ise Rusya-Ukrayna Savaşı’nda dönüm noktası olabilir. Şimdiye kadar Ukrayna’ya verilen silahlar savunma amaçlıydı. Tank ise taarruz silahı.
➔Rusya’nın ve Putin’in gelişmelere bakışı değişebilir. Ya da Batı, Rusya’nın son bir taarruzla savaşı sonlandırması gereğini görerek Ukrayna’ya tank desteği verdi. Şu veya bu şekilde eğer savaş şiddetlenirse yeniden piyasaları etkisi altına alabilir. Bu durum en başta da altına yarayabilir.
➔Fed’in faiz artırımının sonuna yaklaşması nasıl altın ve borsaları desteklediyse kripto varlıklar için de yeni yılda doping etkisi yaptı. Kripto paraların ocak ayındaki ortakla primi Galaxy Endeksi ile yüzde 42.8’e ulaştı. Şahin Fed, diğer piyasaları olduğu gibi kriptoların seyrini de yakından ilgilendiriyor.
EURO DOLARA KARŞI %14 DEĞERLENDİ
➔Fed’den bir gün sonra Perşembe toplanacak Avrupa Merkez Bankası ECB’nin faiz oranlarını 50 baz puan artırması bekleniyor.
➔Ancak piyasalarının asıl merak ettiği konu bankanın bundan sonra izleyeceği yol haritası olacak.
➔Fed enflasyonu 6 ayda yüzde 9.1’den yüzde 6.5’e indirdi ve bu konuda bir yol kat etti. Ancak ECB henüz başarı sayılacak bir sonuç elde etmiş değil.
➔AB’de enflasyon ekim ayında yüzde 10.6’dan ancak yüzde 9.2’ye gerileyebildi. Hala çift hanenin hemen eşiğinde bulunuyor. Bazı üye ülkelerin borç sorununu büyütecek olmasına karşılık faiz artırım gereği de buradan kaynaklanıyor.
➔Piyasaların temmuza kadar ki beklentisi Banka’nın 150 baz puanlık artışa giderek politika faizini yüzde 4’e çıkartması.
➔Dolayısıyla faiz artırım beklentisi ABD tarafında yarım puanda kalırken, Avrupa tarafında 1.5 puanı buluyor. Bu da fiyatlamalara yansıyarak Euro'ya değer artışı, dolara kayıp olarak dönüyor.
➔ 28 Eylül sonrası geçen 4 ayda Dolar Endeksi yüzde 11 değer kaybederken, Euro dolara karşı 0.9565 paritesinden geçen hafta 1.0930’a çıktı ve yüzde 14 değer kazandı.
AB RESESYONU TÜRKİYE’Yi ÇİFT YÖNLÜ ETKİLER
➔Faiz artırımlarında ABD’nin duracak, buna karşılık Avrupa’nın devam edecek olması, bundan sonra da Euro'nun değerlenmesini beraberinde getirebilir.
➔Ayrıca her iki kıtada resesyon bekleniyor. Resesyona karşı merkez bankalarının vereceği tepki de para birimlerinin değerini etkileyecek.
➔Resesyon durumunda enflasyonu yüksek olan tarafın parasal gevşemeye gitmesi ya hiç olmaz ya da çok az olur. Faiz silahıyla müdahale edememek ve durumu seyretmek resesyondan çıkışı geciktirici ve paranın değerli kalmasını da sağlayıcı bir gelişme.
➔Bu para biriminin de Euro olacağı anlaşılıyor. Euro dolar paritesi daha da yükselmeye devam edebilir.
➔AB bölgesinin resesyona girmesinin Türkiye’ye etkisi elbette negatif olur. Ancak Euro'nun değerlenmesi ve değerli kalması da Türkiye’ye çok yarar. Hem ihracatı rakamsal olarak büyütücü ve cari açığı daraltıcı etki yapar, hem de dış borç servisinin yükünü azaltır.
➔Geçen yıl Euro'nun düşmesinden dolayı Türkiye’nin 14 milyar dolarlık ihracat kaybına uğraması, parite değişiminin etkisini göstermesi bakımından yeterli.
ÜÇ BÜYÜKLER MİNDERE ÇIKIYOR
➔Teknoloji şirketlerinin üç büyüğü Apple, Amazon ve Alphabet (Google) perşembe günü bilançolarını açıklayacak.
➔Şirketlerin bilançoları yanında mevcut ekonomik duruma yönelik yapacakları yorumlar ve işten çıkarmalarla ilgili verecekleri bilgiler piyasaları etkileyecek.
➔Teknoloji şirketleri genellikle olası bir resesyon öncesinde maliyetleri düşürürken büyüme baskısı altında kalıyor.
➔Büyümedeki düşüş ise rekor piyasa değerlerine ulaşan bu üç şirket için kritik öneme sahip.
➔Ayrıca bu üç şirketin piyasa değerinin düşüşe geçmesi S&P-500 ve Nasdaq gibi teknoloji ağırlığının fazlasıyla hissedildiği endekslerde her iki yönde sert tepkilere neden olabilir.
➔Refinitiv’in verilerine göre S&P-500 kazançlarının bir önceki yıla göre yüzde 2,9 düşmesi bekleniyor.
