Demokrasi kaldırımı

KLASİK laftır; “Bir ülkede demokrasinin ne düzeyde olduğunu görmek için kaldırımlarına bakın” derler. Bir nevi gelişmişlik düzeyinin aynasıdır. Kaldırımlar ne kadar yüksekse demokrasinin standartları o kadar düşüktür. Aynayı ülkemize, hele Başkent’e tutarsak halimiz ortada. Çok söze gerek yok. Ama neyse ki çözüm var. Biz farkında olsak da olmasak da çözüm devreye girdi bile... Aynı demokrasi geleneğimiz gibi; Yani ‘tepeden inme‘... Önceki gün Resmi Gazete‘de bir tebliğ yayınlandı. İmza İçişleri Bakanlığı...

Şehiriçi yollar, kaldırım ve yaya geçitlerinin nasıl yapılması gerektiğine ilişkin talimatlar var. Deniyor ki, “bundan sonra yapılacak yeni kaldırımlar ile mevcut kaldırımların yenilenmesi sırasında Türk Standartları Enstitüsü tarafından belirlenen standartlara uyulmak zorunludur...” Ya uyulmazsa? İşte o yok... Belki hukuku zorlarsak var. 5 yıl önce Meclis’ten çıkan engelliler yasası ise bütün belediyelere görev verilmiş; Kentlerin engelli vatandaşların yaşamını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmesi zorunlu kılınmıştı. Buna uymayan belediyelere de müeyyideler getirilmiş; Bunun için belirli bir süre tanınmıştı. Ne mi oldu? Süre temmuz ayında doldu...

Tahmin edersiniz çoğu belediye hiçbir şey yapmadı. Süre de 3 yıl daha uzatıldı. Yani uymayan belediyelere 3 yıl daha ceza yok... İçişleri Bakanlığı’nın şimdi “TSE standartlarına uyun” diyor. Aslında TSE görevini yıllar önce yapmış; Kaldırım standartlarını taaa 1999’da belirlemişti. O zaman demiş ki; Kaldırımların genişliği en az 2.5 metre, iş bölgelerinde ise 5 metre olacak.

Yüzeyinde ayakların takılacağı çıkıntılar ve delikli yüzeyler bulunamayacak. Yüksekliği ise 15 santim... Şimdi yapılan standartların revize edilmesi... Herhalde gelişen demokrasimizi dikkate aldılar. Eskiden genişlik en az 2.5 metre diyorlardı; Şimdi 2 metreye inmiş.

Yayaların yola çok yaklaşmadan güvenli bir mesafede yürümesi için 50 santimlik yaya emniyet şeridi bırakılacakmış. Elektrik direkleri, trafik levhaları, çöp kutuları, peyzaj elemanları da bu emniyet şeridinde olacakmış.

Sonuç yayalara en az 150 santimlik yürüme alanı. Üç kişi veya iki tekerlekli sandalye yan yana yürüyebilecek. Dükkanlar ile kaldırımlar arasında ise en az 25 santim genişliğinde mülkiyet şeridi bırakılacak. Kaldırımda durak varsa, genişlik en az 3 metre olacak.

Yerlerde ızgara, mantar, otopark zinciri gelişigüzel olmayacak, seviye farkı bırakılmayacak.

Bakın bu da önemli; Kaldırımda, 220 santimden az yükseklikte sarkan dal, dikenli bitki veya tabela benzeri şeyler bulunmayacak. Kaldırım yüzeyi kaymaz nitelikte, döşemeleri bitişik ve boşluksuz olacak. Görme özürlüler için kılavuz iz mutlaka...

Standartlar gayet iyi; Bakanlığın talimatı da... Herhalde kimsenin itirazı olmaz. Zaten eksik olan itiraz kültürü... Başkent’in ‘Protokol Yolu‘na bakın...

Bırakın üç kişinin yan yana yürümesini; Bir tek kişinin bile rahat şekilde geçmesi mümkün değil... İnsanlar değil, ‘insancıklar‘ için sanki...

Standartlara uygun hale gelmek için tebliğ değil İnsanların hakkını araması gerekiyor. Çünkü demokrasi, hakkını arayanların rejimidir.