Esnek dayanıklılık ya da rezilyans

MUTLU çocuk yetiştirmenin şu yaşadığımız dünyada romantik bir hedef olarak kaldığının farkında olan ebeveynler ve eğitimciler olarak artık esnek dayanıklılığa sahip çocuklardan bahsediyoruz. Çünkü dünya değişiyor; çünkü şu anda okula giden nesil yetişkin olduğunda dünya nasıl bir yere dönüşmüş olacak bilmediğimiz gibi ne gibi işlerden para kazanılacağını, iklimsel şartların yaşadığımız bölgelere ne gibi etkileri olacağını da bilmiyoruz ve bu bilinmezlik rezilyans* kabiliyetinin öneminin artmasına sebep oluyor.

Rezilyans, çocuklar için kurguladığımız hayat müfredatına eklenen yeni bir bölüm. Yeni bir hedef. Pamuklara sarıp büyütmenin tam tersi belki...

‘İKNA ETMELİSİN’

Geçen gün Uzay’la konuşuyoruz. Bu senenin başından beri devam ettiği cimnastik kursuna artık gitmek istemediğini, futbol kursuna gitmek istediğini söylüyor. Biliyor ki babasıyla ben futbol kursunu pek de istemiyoruz. Yine de öyle demiyorum Uzay’a:

“O kadar çok istiyorsan bizi ikna etmelisin” diyorum...

“O zaman dinle bakalım” diyorum.

Stephen Hawking’i anlatıyorum önce... Hastalığı yüzünden zaman içinde bedeninin kontrolünü kaybettiğini, buna rağmen sadece gözbebekleriyle kontrol ettiği bir alet vasıtasıyla da olsa dünyanın en zor konularını çözmeye ve öteki insanlara anlatmaya çalışmaktan vazgeçmediğini; onun bu azmi sayesinde insanlığın ne kadar çok şey öğrendiğini anlatıyorum...

Sonra da yeni okumaya başladığımız bir kitaptan** bir bölüm okuyorum.

Eskrim sporuna tutkuyla bağlı, 1997 İtalya doğumlu eskrimci Beatrice Vio’nun hikâyesini. Bu genç kadın kollarını ve ayaklarını kaybetmesine sebep olan bir çocukluk çağı hastalığı geçirmesine rağmen tutkusundan vazgeçmemiş, tüm dünyada kolları ve bacakları olmayan, tekerlekli sandalyede hareket eden tek eskrim sporcusu olarak birçok şampiyonluk kazanmış.

Hawking ve Vio’nun hikâyeleri rezilyans kapasitesinin en uç noktaları belki.

- “Kadın, kolları bacakları olmadan şampiyon olabiliyorsa; bedeninin hiçbir kısmını oynatamayan bir adam evrenin sırlarını çözebiliyorsa, sen de kalbinin gerçek arzusuna kavuşmak için babanı ve beni ikna etmek için gayret edebilirsin demektir.”

ENGELLERİ AŞMAK

Eskiden anne babaların, çocuğun hayatını kolaylaştırma görevi olduğunu düşünürdüm. Artık böyle düşünmüyorum. Hayat, birilerinin ötekinin hayatını kolaylaştırdığı, kayırdığı, rahat ettirdiği bir yol değil hiçbir zaman... Çocuk eğer aile içindeki şefkatli engelleri aşmayı denemiyorsa daha sonra karşısına çıkacak hiç de şefkatli olmayan yüzlerce engeli aşacak alıştırmayı yapamamış olacak...

REZİLYANS TANIMIM

Anneliğimin yedinci yılında, zamanında deneyimsel oyun terapisinin mucidi Byron Norton’dan öğrendiğim şekilde, hedef güncellemesi yapıyorum... (Norton her eylemde olduğu gibi ebeveynlikte de yönümüzü belirleyebilmemiz için hedefler koymamız gerektiğini önemle vurgulamıştı hatırlıyorum...) Kendi rezilyans tanımımı yapmakla başlıyorum işe; biraz geniş tutuyorum bunu...

Bu doğrultuda oğlum için:

Dışarıdan kontrol edilen değil, içeriden gelen bir disiplin anlayışına sahip olmasını,

Bedenine ve ruhuna iyi bakma bilgisini içselleştirmesini,

Yeterince gayret ederek her şeyi başarabileceğini bilmesini,

Her daim mutlu olmaya çalışmak yerine stresle ve mutsuzlukla nasıl başa çıkacağını öğrenmesini,

Kimseye bağımlı olmadan anlamlı ve kendisine duygusal olarak kaynak oluşturabilecek insani ilişkiler kurabilmesini,

Etiketlere, kategorizasyonlara yapışıp kalmadan kendini tüm dünya üzerinde rahat ve evinde hissetmesini istiyorum...

Buyurun yeni bir açıdan bakalım hem kendimize, hem çocuklarımıza hem de neye benzeyeceği belli olmayan geleceğimize...

Notlar:

* Rezilyans ya da esnek dayanıklılık genel olarak olumsuzluklara karşı hazırlıklı olma, stres ve travmayla başa çıkabilme, zor koşullara uyum sağlama, yıkıcı deneyimlerden bir şeyler öğrenerek gelişme kapasitesi olarak da tanımlanıyor... Kırılmadan bükülebilme, eğilme, olay geçtikten sonra da eski şekline dönebilme becerisi...

** Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler