Hawking ve engel tanımayanlar

Sanatta, edebiyatta, bilimde ve aslında her alanda hem varlar hem de toplum tarafından görünmez durumdalar. Engelli bireylerin günlük yaşamlarını incelediğimizde birkaç istisna dışında onları ne siyasi ne de idari pozisyonlarda görüyoruz, çoğu zaman da bunu sorgulamıyoruz. Sanki toplumda herkes hem fiziksel hem de ruhsal olarak sağlıklı ve engelsiz olmak durumunda, olmayanlar da eksikmiş gibi bir algı yaratılmış durumda.

Geçen hafta kaybettiğimiz, çağımızın en önemli evrenbilimcilerinden Stephen Hawking’den bahseden yazılara bakıldığında onun başarılarının fiziksel engeliyle sınırlandırılmamış olması bu açıdan gerçekten ilham verici.

İlginç gelebilir ama tarih boyunca fiziksel, ruhsal, duygusal, hatta zihinsel engelli bireyler kültürümüze ve bilim dünyamıza şekil vermiş ve çoğumuz bunun farkında bile değiliz.

Mesela Albert Einstein, Thomas Edison ve George Washington öğrenme bozukluğu yaşayanlar arasında. Einstein 3 yaşına kadar konuşamamış, Edison 12 yaşına kadar okuyamamış ve Washington’ın da yazım hatalarına bakılarak disleksik olduğu düşünülmekte.

VAZGEÇİLMEZLER

Ünlü ressam Francisco de Goya ve ünlü besteci Beethoven işitme engelli, ünlü müzisyenler Stevie Wonder ve Ray Charles ise görme engelli. Eski ABD başkanlarından Franklin D. Roosevelt geçirdiği çocuk felci yüzünden 39 yaşından sonra bir daha yürüyememiş ve başkanlık dönemini de tekerlekli sandalyeyle geçirmiş. Ünlü Meksikalı ressam Frida Kahlo da yine çocuk felci yüzünden sakatlanmış, sonrasında geçirdiği otobüs kazası yüzünden de hayatını sağlık problemleriyle geçirmişti.

Tarih kitapları bizlere katkıda bulunan bu ünlüleri yazarken çoğu zaman engelleri bir dipnot şeklinde geçilmekte ve başarıları topluma mal edilirken, yaşanılan zorluklar ise geçiştirilmekte.

Stephen Hawking’in belki de dünyamıza en büyük katkılarından biri kara deliklerle ilgili araştırmalarından çok engelli bireylere sunduğu sınır tanımayan kişiliği ve başarılarıydı. Hawking gelmiş geçmiş en ünlü profesörlerinden biri olduğu Cambridge Üniversitesi’nde bilime katkıda bulunsa da, popüler kültüre katkıda bulunmayı da ihmal etmedi. Farklı televizyon dizilerinden Simpsons gibi çizgi filmlere kadar farklı yerlerde kendi zekasını ve mizah anlayışını gösteren roller üstlendi ve engelli bireyleri daha geniş bir kitleye sundu. Belki de en büyük katkısı çalıştığı fizik ve evrenbilimi alanlarından çok toplumsal algıları yıkmasıydı. Yolun evren olsun Stephen Hawking, bu engelli dünya iyi ki senin engel tanımayan varlığını tanıdı...