Münir Özkul'un çok büyük bir âlimin ailesine damat olduğunu bilir misiniz?

İNSANLARIN soyunu-sopunu ve akrabalık bağlarını yazmak, “Filâncanın torunuydu, falancanın kardeşinin baldızıyla evlenmişti, amcasının kızının eltisinin kardeşi de zaten dayısının kayınbiraderinin teyze çocuğu idi” gibisinden kapının dış mandalı misali bağlantıları sıralamak pek âdetim değildir.

Ama, dün defnettiğimiz büyük sanatçı Münir Özkul için bu âdetimi bozacak ve hem rahmetliden, hem de damat olduğu önemli bir aileden bahsedeceğim.

Cevdet Paşa’yı mutlaka işitmişsinizdir. 19. asrın en seçkin âlimlerindendir, hattâ önde gelenidir; Medenî Kanun’un kabulüne kadar kullanılan meşhur “Mecelle” yi hazırlamış, aynı şekilde meşhur olan “Tarih-i Cevdet” ile “Kısâs-ı Enbiyâ”yı kaleme almış ve daha birhayli eser vermiştir. Bugün elli liralık banknotların üzerinde resmi bulunan ilk kadın romancılarımızdan Fatma Âliye Hanım da Cevdet Paşa’nın kızıdır.

Cevdet Paşa’nın Fatma Âliye Hanım’dan başka bir başka kızı ve oğulları da vardır ve diğer kızı genç yaşında gidip Avrupa’ya yerleştiği için hakkında bizde pek bir şey bilinmez...

Münir Özkul işte emsâline az rastlanan bu allâmenin, yani Cevdet Paşa’nın soyundan gelenlerin damadıdır. Eski eşi tiyatro ve sinema sanatçısı Suna Selen, Cevdet Paşa’nın Fatma Âliye Hanım’dan olan ve 1972’de vefat eden torunu Nimet Selen’in kızıdır; yani Fatma Âliye Hanım, Münir Özkul’un büyük kayınvalidesi, Suna Selen ile Münir Özkul’un kızı Güner Özkul da allâme Paşa’nın dördüncü göbekten torunu olurlar. Cevdet Paşa ailesinin bir kolu, şimdi Güner Özkul ve annesi Suna Selen’in diğer evliliğinden olan çocukları ile devam etmektedir.

Resmi elli liralık banknotlarda kullanılan Fatma Âliye Hanım.

Biraz karışık mı oldu? Cevdet Paşa ailesinin Paşa’dan Münir Özkul’un kızı Güner Özkul’a uzanan branşını daha anlaşılır şekilde yazayım:

Cevdet Paşa-Fatma Âliye Hanım, Nimet Selen-Suna Selen ve Güner Özkul...

Bizde “genealogy”, yani soyağacı konusunda yapılmış ciddî araştırmalar maalesef mevcut değildir! Şecereler genellikle “Falanca aslında Yahudidir, filâncanın dedesi gizli Ermeni idi, şu herif de safkan Selânik dönmesidir” diyebilmek, azınlıktan olmayı suç olarak göstermek ve isim sahiplerini karalamak maksadıyla çıkartılır; yalan-yanlış hazırlanmış soyağaçları vasıtası ile de o şahıslar ve özellikle de azınlık mensupları hakkında etrafa kin ve nefret tohumları atılır!

Soyağacı çıkartma işi ard niyetsiz ve düzgün şekilde yapılacak olsa rahmetli Münir Özkul örneğinde olduğu gibi tarih, siyaset, sanat vesaire alanlarda daha ne önemli bağlantılar tesbit edilecektir, bir bilseniz...

Münir Özkul’un Cevdet Paşa’nın soyundan gelen kızının ve eski eşinin ailesini gösteren vefat ilânı.