Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kırgızistan'a götürdüğü hediye: Sultan Reşad'ın 1911'de yazdırdığı Kur'an'ın tıpkıbasımı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hafta sonunda gittiği Kırgızstan’ın başkenti Bişkek’te resmî temaslarda bulunurken Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooranbay Ceenbekov ile beraber Diyanet Vakfı’nın Bişkek’te inşa ettiği Cumhuriyet Merkez İmam Serahsî Camii’nin açılışına katıldı.

Tayyip Erdoğan, Orta Asya’nın en büyük camii olan İmam Serahsî’ye, Türkiye’den bir de hediye götürdü: Osmanlı hükümdarı Sultan Reşad’ın 1911’de o devrin en önemli hattatlarından olan Hasan Rıza Efendi’ye yazdırdığı, hattat elinden çıkmış Kur’anlar’ın son şâheserlerinden kabul edilen ve geçtiğimiz haftalarda sadece bin adet tıpkıbasımı yapılan büyük boy Kur’an’ın bir nüshasını…

Sultan Reşad bu Kur’an’ı Eyüpte hazırlattığı türbeye konması için yazdırmış ama arzusu yerine getirilmemiş ve bu nefis elyazması Topkapı Sarayı’nın kütüphanesine kaldırılmıştı. 49’a 29,5 santim ölçülerindeki Kur’an padişahın 1918’deki vefatından itibaren sarayda muhafaza edilmiş ve geçtiğimiz sene Türkiye Yazma Eserler Kurumu tarafından basımına karar verilmişti.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooranbay Ceenbekov ve Kırgız ulemâsından bir hoca, Hasan Rıza Efendi’nin hattı ile olan Kur’an’ın tıpkıbasımını inceliyorlar.

TANITIM KİTABINDA YAZILANLAR

Orijinali ile aynı boyutta ve yine orijinalinin kâğıdına en uygun cinsten kâğıda basılıp süslemeli cildi de aslının birebir aynı yapılan Hasan Rıza Efendi’nin hattı ile yazılmış Kur’an’ın yanında yine aynı boyda ve aynı şıklıkta hazırlanmış bir de tanıtım kitabı bulunuyor. “Hasan Rıza Efendi ve Sultan Reşad İçin Yazdığı Mushaf-ı Şerîf” isimli kitabın “takdim” yazısını Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, sunuşunu baskı sırasındaki Başbakan Binali Yıldırım’ın, önsözünü de yine o sırada Kültür Bakanı olan Numan Kurtulmuş’un yazdıkları tanıtım kitabını hat tarihinin üstâdı Prof. Uğur Derman kaleme almış. Üstâd Uğur Bey, 64 sahifelik bu yayında e 1849 ile 1920 arasında yaşayan Hasan Rıza Efendi’nin hayatının yanısıra Kur’an’ın kâğıtlarının hazırlanışından yazılışına ve tezhibine, yani sayfa süslerine kadar bütün ayrıntılarını anlatıyor.

Hasan Rıza Efendi’nin 1911’de Sultan Reşad için yazdığı Kur’an’ın ilk sahifeleri

Şimdi de, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açılışını yaptığı Bişkek’teki camiden ve camiye ismi verilen İmam Serahsîden de bahsedeyim…

1009 ile 1090 seneleri arasında yaşadığı tahmin edilen, tam ismi Muhammed ibn Ahmed es-Serahsi olan, “Şemsü’l-eimme”, yani “İmamların güneşi” olarak bilinen ve İslâm dünyasının önde gelen fıkıh âlimlerinden olan İmam Serahsi, bugün Türkmenistan, İran ve Afganistan sınırlarının birleştiği yerdeki Serahs’ta, Karahanlılar Devleti’nin hüküm sürdüğü dönemde dünyaya geldi; Buhara’da tahsil gördü ve o devrin en büyük üstadlarından dersler aldı.

Zamanının hükümdarı ile dinî bir bahiste anlaşmazlığa düştüğü için on sene boyunca yan tarafında küçük bir odanın bulunduğu bir kuyuya kapatılan Serahsî’nin daha sonra kuyudan çıkmaması şartı ile gelenlere dersler vermesine ve kitap yazmasına müsaade edildi. En önemli eseri olan 30 cildlik “Kitâbü’l-Mebsût”u yanında istifade edeceği hiçbir kaynak olmadığı halde, önceden diğer kitapları ezberlemiş olması sayesinde bu kuyuda kaleme aldı. Daha sonra başka eserler de veren Serahsî’nin kitapları, İslam fıkhının en önemli kaynaklarındandır.

Diyanet’in Bişkek’te inşa ettiği Cumhuriyet Merkez İmam Serahsî Camii

30 BİN KİŞİ İBADET EDEBİLECEK

Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı ile Kırgızistan arasında imzalanan protokol çerçevesinde Bişkek’te inşa edilen ve hafta başında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğa ile Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooranbay Ceenbekov tarafından ibadete açılan Cumhuriyet Merkez İmam Serahsî Camii; Bişkek’in merkezinde, doğu ve batı dünyasının asırlar boyunca bağlantısını sağlayan İpek Yolu Caddesi’nde Kırgızistan Müslümanları Dini İdaresi Başkanlığına ait 35 dönüm araziye Ankara’daki Kocatepe Camii’nin silueti esas alınan inşa edildi.

Yapımına 2012’de başlanan ve Orta Asya’nın en büyük camii olan Bişkek Cumhuriyet Merkez İmam Serahsî Camii’nin duvarlarını süsleyen İznik çinileri Türk çini sanatının geleneksel teknikleriyle ve tamamen elde yapıldı; duvarlara klasik Osmanlı hattının örnekleri nakşedildi, ahşap işlerinde de aynı şekilde geleneksel Türk-İslam sanatının motifleri kullanıldı.

İmam Serahsî Camii’nin iç süslemeleri

Çevre düzenlemesi ile beraber 29 milyon dolara mâlolan caminin kapalı alanında aynı anda 9 bin kişi namaz kılabilecek, cuma ve bayram günlerinde de yine aynı anda 30 bin kişi ibadet edebilecek…

İmam Serahsî Camii’nin açılış merasimine katılanlar

Hasan Rıza Efendi’nin hattı ile olan bu nefis Kur’an’ın başında Prof. Dr. Muhittin Macit’in bulunduğu Yazma Eserler Kurumu tarafından Müslüman liderler ile protokol için yapılan tıpkıbasımı yayıncılığımızın bir şâheseridir ve kitap meraklıları, özellikle de kitap kolleksiyoncuları sadece bin adet neşredilen bu yayına sahip olabilmek için önümüzdeki günlerde eminim hayli çaba göstereceklerdir.