İşte, Atatürk'ün sahip olduğu çiftliklerin listesi ve bu çiftlikleri Hazine'ye bağışlamasının belgesi

Ankara Dördüncü İdare Mahkemesi, Atatürk Orman Çiftliği arazisinin bir bölümünün önümüzdeki ay açık arttırma ile satışa çıkartılması konusunda yürütmeyi durdurma kararı verdi ve karar hem basında hem de sosyal medyada “Mahkeme, Atatürk’ün şartlı bağışına aykırı işlem yapılamaz dedi!” başlığı ile yeraldı.

Karar hakkında yazılanları okurken sözü edilen “şartlı bağış” meselesi dikkatimi çekti; zira bildiğim kadarı ile Atatürk çiftliklilerini 11 Haziran 1937’de Hazine’ye hediye etmişti ama devlet arşivlerinde bulunan bu konudaki evrakta “şartlı bağış” bahsi yoktu.

Bu “şartlı bağış” iddiasını, mahkemenin kararını bulup okuduktan sonra anladım: Mahkeme, Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Kanunu’nun “Atatürk Orman Çiftliği arazileri üzerinde konut, ticari ve sanayi amaçlı yapı yapılamaz” şeklindeki ek birinci maddesine dayanarak yürütmeyi durdurma kararı vermişti, kararda “şartlı bağış” diye bir ifade geçmiyordu ve haberi her kim yazdı ise “şartlı bağış” ibâresini bir tarafından uydurup habere ilâve etmişti!

“Haberi her kim yazdı ise” diyorum, zira Ankara Dördüncü İdare Mahkemesi’nin kararı hakkında değişik yerlerde yayınlanan haberlerin metni birbirinin birebir aynı idi! Yani birisi oturup yazdıktan sonra basına ve sosyal medyaya servis etmişti ama bu işi yapan kişi kararı okumamış, ya birilerinden dinlediğini yazmış yahut “şartlı bağış” bahsini maksatlı olarak uydurup habere ilâve etmişti!

Basınımızda belgeli bir hadise, meselâ bir mahkeme kararı hakkında kararı görmeden görmüş ve okumuş gibi haber yapmak, üstelik habere alâkası olmayan ifadeleri de ilâve etmek diye bir âdet yoktu ama artık bu garabeti de gördük!

Ne diyeyim, hayırlı olsun!

TAMAMI 154 BİN 729 DÖNÜM…

Bugün, Atatürk’ün sahip olduğu ve 1 Haziran 1937’de Hazine’ye bağışladığı çiftliklerin isimlerini, arazilerinin genişliğini, buralarda bulunan binaların, fabrikalar ile imalâthanelerin, demirbaşların ve hayvanların adedinin bulunduğu bağış evrakının görüntülerini yayınlıyorum…

Cumhuriyet Arşivi’nde 30-10-2-12-5 numarada muhafaza edilen evraka göre, Atatürk’ün sahip olduğu ve tamamının genişliği 154 bin 729 dönüm olan çiftlikler şunlar:

Ankara’da Orman, Yağmurbaba, Balgat, Güvercinlik, Tahar, Etimesgut, Çakarlar ve belgenin görüntüsünün fena çekilmiş olmasından dolayı ismi okunamayan bir başka çiftlikten meydana gelen, bugün “Atatürk Orman Çiftliği” diye bilinen geniş çiftlik; Yalova’da Millet ve Baltacı, Silifke’de Tekir ve Şövalye, Dörtyol’da Karabasan, Tarsus’ta Piloğlu Çiftlikleri, yine Dörtyol’da bir portakal bahçesi, çiftliklerdeki idare binaları, ahır, anbar, fırın, mandıra gibi 51 adet diğer bina, arazideki bira, malt, buz, soda, gazoz vesire imalâthaneleri, fabrikalar ve binlerce canlı hayvan…

Unutmayalım: Atatürk, 1930’lardan itibaren Türkiye’nin en zengin işadamıdır, sahibi olduğu malvarlığını vefatından iki sene önce tasfiyeye başlamış, gayrımenkullerinden bir-ikisini kızkardeşi Makbule Hanım’a devretmiş, bazılarını elinden çıkartmış, çiftliklerini devlete bağışlamış ve İş Bankası’ndaki hisselerinin gelirlerini de meşhur vasiyetnamesi ile Türk Dil ve Tarih Kurumları’na vermiştir.

İşte, Atatürk’ün 11 Haziran 1937’de Başbakanlık’a gönderip çiftliklerini Hazine’ye devrettiğini bildirdiği yazısı ve yazının eki olarak hazırlattığı gayrımenkul, fabrika ve imalâthane listesi…

Atatürk’ün sahibi olduğu çiftlikleri 11 Haziran 1937’de Hazineye devretmesi hakkında Başbakanlık’a gönderdiği yazı ve çiftliklerle ilgili listeler (Cumhuriyet Arşivi, 30-10-2-12-5 numaralı dosyadan).