Son İttihadçı

SANATTA, kültürde ve ilimde haklı olarak yer edinmiş önemli kişiler hayata son günlerde ardarda veda edince, bu köşe birkaç haftadan buyana ingiliz gazetelerinin "obituary" denen ölüm ilânları ve ağıtlar sayfasına döndü.

İttihad ve Terakki konusunda Türkiye'de akla gelen ilk ve maalesef tek kişi olan Erol Şadi Erdinç de önceki sabah vefat etti ve bu kervana katıldı...

Çocukluk senelerimden buyana tanıdığım, TV'de bir ara "program arkadaşım" olan, bilgisi ile herkesi hayran bırakan ve ölüyü bile güldürecek derecedeki espriler ile dolu Erol Ağabey'i dün ailesi ve birkaç yakın dostu ile uğurladığımız sırada şöyle bir etrafıma bakındım, bir zamanlar mebzul miktarda olan "vefa" denen o mâlûm davranışı çok aradım ama bulamadım!

Senelerden buyana hepimizin şahit olduğu şekilde "Ağabey, İttihadçılar'ın bilmemkaçıncı kongresinde Talât Paşa nutkunu irad ettiği sırada hapşıran filânca bey kimin nesi idi?", "İkinci Meşrutiyet'in ilânı sırasında Beykoz'da etrafa bedavadan çorba dağıtan meşhur paçacı dükkânının sahibinin eniştesi kimin torunu oluyordu?" gibisinden dıdının da dıdısı sorularla vaktini alan ve kütüphanelerde nüshası olmayan bazı yayınları ondan temin eden zevât bırakın gelmeyi, bir çiçek bile göndermemişlerdi... Neredeyse 30 sene boyunca yanlarında çalıştığı eski patronları da hâkezâ...

TORUNLAR UĞURLADI

Ama, İttihad ve Terakki'nin çok önemli iki liderinin torunları "dedelerinin tarihinin" uzmanı olan Erol Şadi'yi uğurlayanların arasındaydılar...

"İttihadçılık, evvelâ bir ruhtur!" ifadesi Erol Ağabey'e, onun hakkında kullanılan "Son İttihadçı" sözü de bendenize aittir. Zira hayatı boyunca İttihad ve Terakki üzerinde çalışmış, mükemmel bir kütüphane kurmuş, yardım talebinde bulunanların hiçbirini geri çevirmemiş ve en küçüğü bin küsur sayfa olan birhayli eser kaleme almıştı...

Ama, eserlerinin hiçbirini yayınlamadı! Zira mükemmeliyetçi idi; Jöntürkler'in uzak diyarlarda, meselâ tâââ Fizan'ın oralarda biryerlerde bundan 90 küsur sene önce çıkarttıkları bir risâlenin mevcudiyetini işitmiş fakat bir türlü bulamamıştı, dolayısı ile yayınlayacağı kitap noksan olurdu ve yayın zamanı henüz gelmemişti!

Neticede, yazdıkları demlendi durdu...

HASAN CEMAL GÜLDÜRDÜ

Son senelerinde en yakınlarından olan ve "Allah herkese böyle dost nasip etsin" dedirten İş Bankası Kültür Yayınları'nın Genel Müdürü Ahmet Salcan rahmetliyi neyse ki yayın konusunda ikna etmişti ama Erol Ağabey her zamanki gibi "Biraz daha bekleyelim" dediği için kitaplarının yayınlanmasını göremedi...

Erol Şadi Erdinç'in eserleri, önümüzdeki ilkbahardan itibaren İş Bankası Kültür Yayınları'ndan ardarda çıkacak. Önce, İttihad ve Terakki'nin bütün tüzükleri ile programları hakkındaki çalışması, sonra İttihadçılar'ın yargılanmaları ve İzmir suikasti davasının tutanaklarının tamamı çıkacak, bunları hazırladığı diğer eserler takip edecek...

Önceki hafta tedavi gördüğü hastahanede ziyaretine gittiğimizde söz bir ara Hasan Cemal'in yeni çıkan ama Erol Ağabey'in okuyamadığı kitabına geldi. Artık okuyacak vaziyette olmadığı için "Ne yazmış?" diye sordu ve "Hasan Ağabey, dedesi Cemal Paşa'nın Ermeni tehcirinde rol almadığını söylüyor" dediğimizde gülmekten öksürük krizine tutuldu!

İttihad ve Terakki konusunda bilinmeyen ne varsa, Erol Ağabey'in ardından artık gayet yoğun ve çözülmesi çok güç olan bir sırlar bulutuna bürünmüştür...