ABD'den 510 milyon dolarlık sürpriz sermaye girişi
Temmuz 2021'de cari açık turizm gelirlerinin 2 milyar doları aşması ile birlikte 1.3 milyar dolardan 683 milyon dolara geriledi. Turizm gelirlerinin artması zaten bekleniyordu. Beklenmeyen ise aylardır hatta yıllardır görmediğimiz oranda doğrudan sermaye girişinin yaşanması. Temmuzda Türkiye'ye yatırım yoluyla tam 1.4 milyar dolarlık doğrudan sermaye girişi oldu. Bu para girişinin ayrıntılarına bakıldığında ise ABD'de halka arz edilen hepsiburada.com'un Nasdaq Borsası'ndaki halka arz gelirinin 510 milyon dolarlık tutarının yurda girdiği görülüyor.
Merkez Bankası'nın açıkladığı Ödemeler Dengesi rakamlarında iki olumlu sürpriz ile karşılaştık. Merkez'in en son Temmuz 2021 verilerini açıkladığı rakamlara göre cari açık, turizm gelirlerinin haziran ayındaki 1.1 milyar dolardan 2.3 milyar dolara çıkması ile 683 milyon dolara geriledi. Açık, geçen yıl temmuz ayında ise 1.3 milyar dolardı. Hatta bu yıl mayıs ayında 3.2 milyar doları bulmuştu. Bunun sonucunda 7 cari işlemler açığı 13.7 dolar oldu. Rakam geçen yıl aynı dönemde 23.2 milyar dolardı. Açığın azalmasında elbette turizm gelirlerinin etkisi büyük oldu. Diğer yandan ithalat ve ihracattan oluşan dış ticaret dengesinin geçen yıl ilk 7 ayda 20 milyar dolardan 16.4 milyar dolara gerilemesi ebette ana etkenlerden. İhracat yılın ilk 7 ayında 90 milyardan 120 milyar dolara çıkmış durumda.
1.4 MİLYAR DOLARLIK DOĞRUDAN YATIRIM
Ödemeler dengesi rakamlarında esas büyük sürpriz doğrudan sermaye yatırımlarında görülüyor. Temmuzda tam 1.4 milyar dolarlık doğrudan sermaye girişi olduğu rakamlara yansırken 390 milyon dolarlık da sermaye çıkışı olduğunu istatistikler ortaya koyuyor. 1.4 milyar doların 1 milyar 36 milyon dolarının yatırım, 453 milyon dolarının ise gayrimenkul alımları olduğu anlaşılıyor. Böylece yılın ilk 7 ayında Türkiye'ye 5.8 milyar dolarlık doğrudan yatırım olmuş durumda. Temmuzdaki 1 milyar 36 milyon dolarlık yatırımın 608 milyon dolarlık kısmının toptan ve perakende ticaret alanında yaşandığı başka bir tabloda göze çarpıyor.
ŞİRKETİN KASASINA GİRDİ
Tabloların ayrıntılarında yılbaşından bu yana herhangi bir hareket gözlenmeyen, geçen yıl boyunca da 710 milyon dolarlık doğrudan yatırım çektiğimiz Amerika Birleşik Devletleri'nden temmuzda sadece 1 ayda 510 milyon dolarlık bir giriş olduğu görülüyor. Bu rakam ise Nasdaq Borsası'nda halka açılan ve toplam halka arz büyüklüğü 700 milyon dolar olan hepsiburada.com'un elde ettiği geliri akla getiriyor. Çünkü şirketin arz geliri açısından bakıldığında aynı tutara yani 510 milyon dolara ulaşılan rakamla aynı olduğu anlaşılıyor. Bu gelir ile birlikte temmuzda Türkiye'nin açığı 1.2 milyar dolar yerine 683 milyon dolar oldu.
ALTIN İTHALATI DA DİPLERE İNDİ
Ödemeler Dengesi rakamlarına göre hizmetler dengesi kalemi bir önceki yılın Temmuz ayına göre 2milyar 653 milyon artarak 2.9 milyar dolar fazla verdi. Ödemeler dengesi rakamlarındaki sevindirici bir gelişme de geçen yıllarda rekor kıran altın ithalatının azalarak 169 milyon dolara kadar gerilemiş olması. Böylece altın ithalatı 7 ayda geçen yıl neredeyse 1 ayda ulaştığı 4.1 milyar dolara geriledi. Geçen yıl aynı dönemde altın ithalatı 11 milyar dolardı. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, bir önceki yılın Temmuz ayında 1 milyar 924 milyon dolar fazla vermişken, bu ay 2 milyar 749 milyon dolar fazla verdi. Hizmetler dengesi altında seyahat (turizm) kaleminden kaynaklanan net gelirler 2.1 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 306 milyon dolar artarak 702 milyon doları oldu. İkincil gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 19 milyon dolar azalarak 55 milyon dolar olarak gerçekleşti. Portföy yatırımları 1 milyar 933 milyon dolar tutarında net giriş kaydetti. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 93 milyon ABD doları net satış ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 439 milyon ABD doları net alış yaptığı görüldü.
