Ağır hastalık geçirenlere malûl aylığı bağlanır
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), çalışırken hastalanan ve çalışma gücünü kaybeden sigortalılara malul aylığı bağlıyor. Malul aylığı, hastalık türlerine göre önce 12 ay ile 24 ay arasında değişiyor. Tedavi sonrasında çalışma gücünde kayıp oranı yüzde 60'ın üzerinde olursa, bu durum devam ettiği sürece malûl aylığı bağlanır. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, malûl aylığına ilişkin merak edilenleri yazdı...
Kamuoyunda malûl aylığı, engelli aylığı ve iş göremezlik geliri çoğunlukla birbiriyle karıştırılıyor. Malûl aylığı, çalışırken ağır tedavi gerektiren hastalık geçirenlere ödeniyor. Ödeme, malûliyet devam ettiği sürece yapılıyor. Sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce engelli olan kişilere malûl aylığı bağlanmıyor. Sigortalı çalışmaya başladıktan önce veya sonra engelli olanlar, belli koşulları yerine getirdiklerinde yaşa bakılmaksızın emekli olma hakkından yararlanıyor. Çalışırken meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı sonucu çalışma gücünü en az yüzde 10 kaybedenlere de sürekli iş göremezlik geliri bağlanıyor.
Maluliyet süresi ayrıca belirtilmeyen tüm kanser hastalıklarında, tanı konulduğu tarihten itibaren bir yıl içinde başvurmak koşuluyla 18 ay süreyle maluliyet aylığı bağlanıyor. Bazı hastalıklarda ise 12 ya da 24 ay süreyle aylık bağlanabiliyor. Kemik iliği nakli yapılanlar 12 ay, kan kanseri tedavisi görenler ve verem hastaları 24 ay malûl aylığı alabiliyor. Bu süreler, tedavisi tamamlanamayanlar için, rapor almak suretiyle uzatılabiliyor.
Kanser ve organ naklinin yanı sıra çalışmaya olanak vermeyen genetik hastalıklar, diyabet, MS, parkinson, alzheimer, demans, sara ve bazı psikiyatrik hastalıklar, kalp yetmezliği, sindirim sistemi kanamaları, astım, KOAH, uyku bozuklukları gibi hastalıklar için tedavi döneminde malûl aylığı bağlanabiliyor.
Şunu vurgulamakta yarar var. Hastalanan herkes malûl aylığı alamaz. Malûl aylığı bağlatabilmek için sigortalının veya işverenin talebi üzerine SGK’nın yetkilendirdiği hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgeler ile başvuruda bulunmak gerekiyor. İnceleme sonucu çalışma gücünün en az yüzde 60'ını kaybetmiş olduğu SGK Sağlık Kurulu’nca tespit edilen kişilere malûl aylığı bağlanabilir.
BAŞVURU İÇİN GECİKMEYİN
Malûl aylığı bağlatabilmek için, tanı konulduktan itibaren bir yıl içinde başvuruda bulunmak gerekiyor. Mâlul aylığı ödeme süresi, sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren başlıyor. Dolayısıyla, raporu aldıktan sonra hemen SGK’ya başvurmak gerekiyor. Aksi takdirde, gecikilen süre kadar eksik aylık ödenir. 18 ay malûl aylığı bağlanması mümkün olan hastalığa yakalanan sigortalı, raporu aldıktan sonra iki ay geç başvurursa, 18 yerine 16 ay süreyle aylık alabilir.
10 YIL SİGORTA, 1800 GÜN PRİM
Hastalık nedeniyle malûl aylığı bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve 1800 gün prim ödeme koşulu aranıyor. Başkasının bakımına muhtaç durumda olan, kendi ihtiyaçlarını karşılayamayan hastalarda on yıllık sigortalılık süresine bakılmıyor ama en az 1800 gün primlerinin bulunması gerekiyor.
Geçici malûl aylığının kalıcı hale getirilebilmesi için hastalık dolayısıyla çalışma gücünde en az yüzde 60 oranında kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu gerekiyor.
GÜNÜ EKSİK OLAN BORÇLANABİLİR
1800 prim gününü tamamlayamayanlar, borçlanma hakları varsa, eksik günleri borçlanma yoluyla tamamlayabiliyor. Erkek çalışanlar askerlik, kadın çalışanlar doğum borçlanması yapabilir.
KİMLERİN MALÛL AYLIĞI KESİLİR?
Sonradan çalışmaya başlayanların malûllük aylığının kesilip kesilmemesi, sigortalının statüsü, aylığın 2008 ekim öncesi veya sonrasında bağlanması, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi veya sonrasında başlanması gibi durumlara bağlı olarak değişiyor.
Genel olarak 2008 ekim öncesinde bağlanan aylıklar ile ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi başlayan 4/a’lıların malûl aylıkları, 4/a statüsünde çalışmaya başladıklarında kesiliyor. Aynı kişiler BAĞ-KUR’a tabi bir işte veya kamuda çalışırlarsa malûl aylıkları kesilmiyor. İlk defa çalışmaya 2008 ekim ayı ve sonrasında başlayan işçi, memur ve esnafın malûl aylığı ise hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar genel olarak kesiliyor.
HANGİ HASTALIKLAR İÇİN MALÛL AYLIĞI BAĞLANIYOR
Malûliyet aylığı bağlanmasını gerektiren hastalıklar şöyle:
– Kanser (Baş ve boyunun yumuşak dokusu, cilt, lenfoma, lösemi, multipl myelom, tükrük bezleri, tiroid bezi, meme, sinir sistemi, akciğer, mide, ince ve kalın barsak, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas, böbrek, mesane, genital yollar, prostat, testis, penis kanserleri)
– Epilepsi
– Demans
– Beyin tümörleri
– Parkinson sendromu
– Serebral palsi
– Multiple Skleroz (MS)
– Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı)
– Şizofreni
– Bipolar bozukluk
– Görme azlığı
– Retina kanamaları
– Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı
– Anemi
– Kol, bacak gibi organ kaybı
– Behçet hastalığı
– Gastrointestinal kanamalar
– Karaciğer sirozu
– Karaciğer nakli
– Kalp yetmezliği
– Kalp kapak hastalıkları
- Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları
- Solunum sistemi hastalıkları
– Kalp nakli
– Böbrek nakli
– Akciğer nakli
– Tüberküloz
– AIDS
