Depremzede kredilerine erteleme çağrısı
Tüketici örgütlerinin yönetici ve uzmanları, depremzedelerin bankalara olan konut kredisi taksitlerinin faizsiz bir yıl ötelenmesini talep etti. Uzmanlar, depremden zarar gören vatandaşların, sorumlular hakkında mutlaka şikâyette bulunmasını, davalara müdahil olmasını, bunun için de enkazdan usulüne uygun şekilde numune almasını tavsiye etti. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerden etkilenen on ilde arama kurtarma çalışmaları devam ederken, canını kurtaran depremzedeler de mallarının peşine düşmeye başladı. Zorunlu deprem sigortası yaptıran vatandaşlar, depremde hasar gören evleri için tazminat alacaklar. Ödenecek tazminat tutarı, 25 Kasım 2022 tarihinden sonra yaptırılan deprem sigortaları için metrekare başına 3.016 TL, bu tarihten önce yaptırılan sigortalar için ise 1508 TL olacak. Konut sigortasında tamamlayıcı deprem güvencesi olanlar, bina inşaat maliyetinin DASK’tan artan kısmını sigorta şirketinden alacaklar.
Uzmanlar, evleri hasar gören vatandaşlar için önemli tavsiyelerde bulundular. İşte konuyla ilgili uzmanların görüş ve önerileri:
“DEPREMZEDENİN KONUT KREDİSİ TAKSİTİ BİR YIL ÖTELENSİN”
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu: Ülkemizde deprem sigortası zorunlu ama fiilen uygulanmıyor. Yeni ev alırken veya konuta elektrik, su, doğalgaz gibi kamusal hizmetlerin bağlanması aşamasında DASK olup olmadığına bakılıyor. Ancak, trafik sigortasında olduğu gibi yenileme yapmayana herhangi bir yaptırım uygulanmıyor. Tıpkı trafik sigortasındaki gibi yenileme yapmayanlara hem ceza uygulanmalı, hem de geriye dönük geçen sürenin primi alınmalı.
Bankalardan kredi kullanılarak alınan konutlardan yıkılan veya oturulamaz hale gelenler için ilgili kamu otoritesi karar alarak mücbir sebep dolayısıyla kredi taksitlerini bir yıl süreyle faizsiz ötelemelidir.
Mühendisin onayı olmayan projeye kümes bile yapılamaz. Teknik uygulama sorumlusu olmadan bahçe çiti dahi çekemiyorsunuz. Adres müteahhitler değil, teknik sorumluluk sahibi olarak imza atmış kimselerdir. Gerek kamuda gerekse müteahhitin yanında çalışan teknik personel asli sorumludur.
Evleri yıkılan ve ağır hasarlar görenlerin uğradıkları maddi zararı projede imzası, onayı bulunan teknik sorumlular müştereken ödemelidirler.
“VATANDAŞLAR MUTLAKA SORUMLULARI ŞİKAYET ETSİN, DAVALARA MÜDAHİL OLSUN”
Tüketici Konfederasyonu Başkanvekili Av. İbrahim Güllü: Depremde yıkılan veya oturulamaz hale gelen konutlar için deprem sigortası yaptıranlar için öncelikle DASK devreye girecek. DASK inşaat maliyetini karşılıyor ama bina bedelinin çoğunluğunu karşılamaz. Konut sigortasında ek tamamlama teminatı bulunanlar, DASK’ın karşılamadığı inşaat maliyetini sigorta şirketinden alabilecek.
Sigorta ile karşılanamayan hasarlar için kusur durumuna göre yapı denetimi, proje sorumlusu gibi kişilerden tazminat hakları olur. Konutun içinde ölüm yaralanma olanlar için de davalar açılabilir. Vatandaşlarımız, mutlaka ilgililer hakkında şikâyetçi olsunlar. Açılacak ceza davalarına müdahil olsunlar.
Bazı proje konutları için doğrudan belli bankalarca kredi sağlanıyor. Bu tür proje konutlarında bankaların da sorumluluğu olur.
Depremzedeler, haklarını arayabilmek için enkazda mahkeme kararıyla tespit yaptırsınlar. Numune alıp, deprem yönetmeliğine uygun yapılıp yapılmadığını tespit ettirsinler. Bu tespit işleminin varsa mahkeme kararıyla, mahkeme yoksa odalardan destek alarak yapılması gerekir.
“25 KASIM’DAN ÖNCEKİ DASK İÇİN DAHA AZ TAZMİNAT ÖDENECEK”
Tüketici Konfederasyonu Sigortacılık Komisyonu Üyesi Osman Tüken: DASK sigortasını 25 Kasım 2023 tarihinden sonra yaptırmış olan vatandaşlara metrekare başına 3.016 TL sigorta bedeli ödenecek. 100 metrekare ev için 301.600 TL ödenecek. Bu tutardan yüzde 2 kesinti yapılacak. DASK’ı 25 Kasım 2023 tarihinden önce yapanlara ise metrekare başına 1.508 TL ödenecek. 25 Kasım öncesi yaptırdığı sigortanın zeyilname ile prim farkını ödeyenler de 3.016 TL üzerinden tazminat alacaklar.
Örneğin, geçen yıl mayıs ayında sigorta yaptırıp sonradan prim farkını ödemeyen bir depremzedenin evi 100 metrekare ise 150.080 TL tazminat alacak.
Konut sigortasında tamamlayıcı deprem teminatı olanlar, DASK’tan sonra kalan inşaat maliyetini konut sigortasını yaptırdıkları şirketten alacaklar.
Konut kredisi ödemeleri devam edenler DASK’ın yanı sıra genellikle konut sigortası da yaptırıyorlar. Her ikisi de sadece inşaat maliyetini karşılar. Örneğin 1.5 milyon lira kredi kullanılan 100 metrekare konut için 301.600 TL DASK’tan, 600 bin lira da konut sigortası şirketinden inşaat maliyeti üzerinden tazminat alındı diyelim. Banka, geriye kalan 600 bin liralık krediyi vatandaştan ister. Vatandaşın mağdur olmaması için evler bir an evvel yeniden inşa edilmeli ki evi bankaya teminat olarak gösterebilsin.
Konut sigortası yaptıran vatandaşlar, sigorta şirketine başvurarak hasar tespiti yaptıracaklar. Ev tamamen yıkılmışsa eşyalar için sigorta poliçesindeki beyan üzerinden ödeme yapılır.
“BANKALARA OLAN BORÇLARI SİLİNSİN”
Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar: Depreme dayanıksız konutlar nedeniyle zarar gören vatandaşlar müteahhitlere, inşaat sorumlularına, denetimle yetkili kamu kurumlarına, belediyelere dava açabilir. Depremzedelerin bankalara olan borçları silinsin. Devlet, vatandaş adına bankalara ödesin. Bırakın Türkiye Cumhuriyeti’ni, bu dünyada görülmedik bir olay. Mücbir sebep söz konusu.
