Dev firmalar üretimi Çin dışına kaydırmaya hazırlanıyor
HP, Dell, Microsoft, Apple gibi devler üretimlerini Çin dışına kaydırmayı planlıyor. ABD ile ticaret savaşına devam eden Çin'in Devlet Başkanı Xi Jinping 2015 yılında 2020'ye kadar ülkedeki yoksulluğu tamamen bitirmeyi hedeflediğini açıklamıştı. Son 30 yılda ülkede yoksulluk içinde yaşayan insan sayısı 750 milyondan 16 milyona düştü. Yani Xi Jinping'in hedefinin tutması için bu yıl 16 milyon insanın yoksulluktan kurtulması gerekiyor. Devlerin kaçma planları bu hedefin tutma ihtimalini bir hayli zayıflatıyor. Selim Karahan derledi
Çin ile ABD arasındaki ticaret savaşı ilan edilen 'geçici ateşkese' rağmen ülke ekonomilerini etkilemeye devam ediyor. ABD'li teknoloji devleri HP ve Dell laptop üretimlerinin yüzde 30'unu Çin dışına çıkarmaya hazırlanıyor. Nikkei Asian Review'ın konuya yakın birçok kaynağa dayandırdığı haberine göre Lenovo ve Acer de Çin'deki tesislerinde küçülmeye gitmenin maliyetini hesaplamaya başladı.
APPLE SEÇENEKLERİ DEĞERLENDİRİYOR
HP ve Dell dünya kişisel bilgisayar üretiminin birlikte yüzde 40'ını gerçekleştiriyor. Ancak Çin'in sorunları HP ve Dell ile sınırlı değil. Nikkei'ye göre Microsoft, Google, Amazon, Sony ve Nintendo da konsol ve akıllı hoparlör üretimlerini Çin dışına kaydırma planı yapıyor. Yaklaşık 2 hafta önce de bir başka ABD'li dev Apple'ın Çin'den bir başka ülkede üretim yapmak için seçenekleri değerlendiği belirtilmişti.
2020’DE YOKSULLUĞU BİTİRMEYİ HEDEFLİYOR
Eğer söz konusu haberler doğruysa, ki şu ana kadar adı geçen firmalardan herhangi bir yalanlama gelmedi, ticaret savaşının Çin ekonomisini ciddi bir biçimde tehdit etmeye başladığı söylenebilir. 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren sağladığı ucuz iş gücü sayesinde dünyanın üretim merkezi haline gelen Çin, yüksek ihracatı ve dış ticaret fazlası sayesinde dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline geldi. Bu hızlı büyümeyle, Dünya Bankası verilerine göre, 1990 yılında Çin'de 'aşırı yoksul' sayısı 750 milyon iken bu rakam, Çin hükümetinin açıklamasına göre bu yıl itibarıyla 16 milyona geriledi. Çin hükümeti 2020 yılında ülkede yoksulluğu tamamen bitirmeyi amaçlıyor. Söz konusu hedef 2015 yılında bizzat Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından açıklanmıştı. Bu hedefin tutması için yaklaşık 800 bin Komünist Parti üyesi görevlendirilmiş durumda. Bu kişiler yoksul bölgelerde kapı kapı dolaşıp devletin durumlarını iyileştirmesi içi ne yapabileceklerini araştırıyorlar.
BİLGİSAYAR VE TELEFONDAN 250 MİLYAR DOLAR
Bu hedefin tutmasında Çin’in ihracat performansı büyük önem arz ediyor. İhracat performansının yükselmesi için ise elektronik ve mekanik alet/cihaz ihracatının düşmemesi gerekiyor. Çin Halk Cumhuriyeti Gümrük İdaresi verilerine göre geçtiğimiz yıl ülkenin gerçekleştirdiği 2.4 trilyon dolarlık ihracatın yüzde 58’i bu kalemden geldi. Sadece telefon ve bilgisayar ihracatından gelen para ise 250 milyar dolara yaklaştı. Bahsi geçen şirketlerin üretimlerini Çin dışına kaydırmasının işsizliğin artmasından kişi başı gelirin düşmesine kadar büyük etkileri olabilir.
İŞÇİLER İŞSİZ KALABİLİR
Bu sebeple Tayvan Ekonomi Enstitüsü’nden Ekonomist Darson Chiu ABD-Çin ticaret savaşıyla ilgili yaptığı değerlendirmede “Yaşanan değişimlerden ülkedeki ürün fiyatları artacağı için ABD’de bazı olumsuz etkiler görülebilir. Ancak olumsuzluğun geri kalanını Çin hissedecek. Çin ekonomisi yavaşlamaya girebilir ve birçok fabrika işçisi aramak zorunda kalabilir” ifadelerini kullandı. Örneğin HP ve Dell, Çin dışında üretim yapmaya karar verirse bundan özellikle Chongging ve Kunshan şehirlerinde yaşayanlar etkilenecek. Çin’de tamamının olmasa da birçok şehrin bir ‘uzmanlık’ alanı bulunuyor. Belli sektörlere odaklanan şehirlerin üretim ve satış anlamında daha verimli hale gelmesi amaçlanıyor.
DÜNYADA EN ÇOK LAPTOP ÜRETİLEN ŞEHİRLER
Chongging ve Kunshan da bu modelle birçok yerli ve yabancı elektronik ve teknoloji ürünü fabrikalarına evsahipliği yapıyor. Dünyada en çok laptop bu iki şehirde üretiliyor. Dünyada geçtiğimiz yıl 160 milyon bilgisayar satılırken bunun 70 milyonunu HP ve Dell sattı. Firmalar üretimlerinin büyük çoğunluğunu ise söz konusu iki şehirde yapıyor. Dolayısıyla ABD’li bu iki firmanın ayrılması 30 milyon nüfusa sahip Chongging ile 2.5 milyon nüfusa sahip Kunshan’ın ekonomilerinin bozulmasına ve bişnlerce kişinin işsiz kalmasına sebep olabilir. ABD-Çin arasındaki ticaret savaşının daha da kızışması durumunda daha çok şirket Çin'den ayrılma kararı alırsa 2020 hedefi tamamen hayal olabilir.
