Zamanı farklı yaşamak: Dünya üzerinde kullanılan 9 farklı takvim!
Dünyanın dört bir yanındaki farklı kültürler, zamanı ölçmek için kendi takvim sistemlerini geliştirmiştir. Bu takvimler, sadece günlerin sırasını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda tarih boyunca insan yaşamının ritmini de yansıtır. İşte dünya çapında kullanılan 9 farklı takvim!
Dünyanın dört bir yanında, farklı toplumlar kendi takvim sistemlerini oluşturmuş ve bu takvimler hala günlük yaşamın bir parçası olmaya devam ediyor. Bu farklı zaman ölçümleri, kültürel çeşitliliğin bir göstergesidir. İşte, dünyanın dört bir yanından 9 farklı takvim!
9. JÜLYEN TAKVİMİ
Jülyen Takvimi, lunisolar yöntemden uzaklaşan ilk büyük takvimdi. Roma takvimine dayanır ve M.Ö. 46 yılında Julius Caesar tarafından tanıtılmıştır. 365 gün, 12 ay modelini kullanır ve her 4 yılda bir Şubat ayında fazladan bir gün ekler.
8. İBRANİ TAKVİMİ
Yahudi takvimi olarak da bilinen İbrani takvimi ilk olarak MS 10 yılından önce oluşturulmuştur. İlk olarak ay aylarını ve takvim yıllarını kullanmış, ikisi arasındaki farkı telafi etmek için her 3 ila 4 yılda bir fazladan bir ay eklemiştir.
Zaman içinde matematiksel hesaplamalar bu sistemin yerini almıştır. Günümüzde, Yahudi dini bayramlarının tarihlerini belirlemek, güne uygun dini okumaları seçmek ve törensel etkinlikleri yürütmek için kullanılmaktadır.
7. HİCRİ TAKVİM
Hicri takvim aynı zamanda İslami takvim olarak da adlandırılır. Ayın evrelerine dayanan bu takvim, 12 aydan ve her yıl 354 ya da 355 günden oluşan bir sistem kullanır.
İlk İslami yıl Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği MS 622 yılıdır. Bu sistem, mevcut İslami yılın 1438 olduğu anlamına gelir ve Gregoryen takviminde 3 Ekim 2016 ile 21 Eylül 2017 arasına karşılık gelir. Hicri takvim İslami bayramları belirlemek için kullanılır.
6. İRAN MÜSLÜMAN TAKVİMİ
İran takvimi, daha önce Pers olarak bilinen İran'da 2.000 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır. Son iki yüzyılda siyasi, dini ve mevsimsel ihtiyaçları karşılamak amacıyla çeşitli vesilelerle değiştirilmiştir. Günümüzde İran'ın resmi takvimidir ve Gregoryen takvimine göre 21 Mart civarında başlar.
5. BUDİST TAKVİMİ
Budist takvimi tüm Güneydoğu Asya'da kullanılır ve eski bir Hindu takvimine dayanır. Bu takvim güneş yılı olarak Dünya'nın güneş etrafında dönme süresi olan sidereal yılı kullanır.
Ancak takvim, artık yıl içeren diğerlerine benzer şekilde bu zaman ölçümüyle senkronize kalmaya çalışmaz. Bu nedenle, her yüzyılda yaklaşık bir günlük bir hızla yavaş yavaş hizadan çıkmaktadır. Resmi bir takvim olarak kullanılmasa da, Budist takvimi önemli festivalleri işaretlemek için kullanılır.
4. VİKRAM SAMVAT, SHAKA SAMVAT VE KALİ YUGA
Bu üç takvim Hindu takvimleridir. Vikram Samvat Nepal'de ve bazı Hint eyaletlerinde kullanılır. Zamanı takip etmek için ay aylarını ve daha önce bahsedilen sidereal yılı kullanır. Shaka Samvat resmi olarak Hindistan'da ve Java ve Bali'deki Hindular tarafından kullanılır.
Ayları, yıldız yılı yerine tropikal burçlara dayanmaktadır. Kali Yuga, 4 devreli Yuga döneminin son devresidir. İlk döngü hakikat ve mükemmellik çağı, ikinci döngü imparatorlar ve savaş çağı, üçüncü aşama hastalık ve hoşnutsuzluk çağı ve üçüncü aşama (Kali Yuga) cehalet ve karanlık çağıdır.
Takvime göre dünya şu anda Kali Yuga'da bulunmaktadır. Yaklaşık 5,000 yıl önce başlamıştır ve 472,000 yıl süreceği düşünülmektedir.
3. JAPON TAKVİMİ
Japon takvimi 1873'ten beri Gregoryen takviminin güneş yılını kullanmaktadır. Ülke aynı zamanda Çin uygulamasından uyarlanan bir sistem olan dönem adlarını da kullanmaktadır.
Bu sisteme göre, her imparatorun yönetimi yeni bir dönemi başlatır. Bu sistem MS 701'den beri kullanılmaktadır, ancak 1873'ten önce dönemler imparatorun hükümdarlığı dışındaki olaylarla ayırt edilmekteydi.
2. ÇİN TAKVİMLERİ
Çin takvimi lunisolar sisteme dayanmaktadır. Bu sisteme göre her ay, ayın “yeni ay” evresinde olduğu gün başlar.
Yeni bir yılın başlangıcı da ayın konumuna göre belirlenir ve ay kış gündönümü ile bahar ekinoksunun ortasında olduğunda gerçekleşir. Resmi olarak ülke Gregoryen takvimini kullansa da bayramları kutlamak için Çin takvimi kullanılır.
1. YAYGIN KULLANIMA SAHİP DİĞER ÖNEMLİ TAKVİMLER
Daha önce bahsedilen Gregoryen takvimi, dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir diğer önemli takvimdir. Bu takvim Jülyen takviminin yerini almış ve yıl uzunluğunun doğruluğunu yüzde 0,002 oranında artırmıştır.
MS 16. Yüzyılda Papa Gregory XIII tarafından uygulamaya konmuştur. Bu yeni takvim, yılın gündönümü ve ekinokstan uzaklaşmasını engelleyerek Paskalya'nın ilkbahar ekinoksu civarında kutlanmasına olanak sağlamıştır. Hıristiyanlıkla ilişkili olmasına rağmen, Gregoryen takvimi şu anda dünyada en yaygın kullanılan sivil takvimdir.
Kaynak: World Atlas
