Fiyatlar yükselince zeytinyağı ihracatı dip yaptı

Türkiye'nin zeytinyağı ihracatının en fazla gerilediği sezon, kuraklığın yoğun bir şekilde yaşandığı 2010/11 sezonunda 11 bin 739 ton olmuştu. 2012/13 sezonunda ise 92 bin 130 ton altın sıvı ihracatı ile Türkiye son 15 yılın en yüksek ihracat rakamına ulaşmıştı. Bu yıl zeytinyağı olmasına rağmen ihracat durma noktasına geldi. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği verilerine göre Türkiye, 1 Kasım 2014-31 Temmuz 2015 döneminde 94 ülkeye zeytinyağı ihraç etti. Türkiye'den Afrika ülkelerine yapılan zeytinyağı ihracatı yüzde 20, Amerika kıtası ülkelerine yüzde 36, Asya ve Uzakdoğu ülkelerine yüzde 35, Ortadoğu ülkelerine yüzde 31, Türk cumhuriyetlerinde ise yüzde 48 düştü. Kota ve vergi uygulaması sebebiyle ihracatın sınırlı düzeylerde kaldığı Avrupa Birliği üyesi ülkelere ise 780 tondan 855 tona yükselerek miktarda yüzde 10, değerde yüzde 18 artış gösterdi.

İHRACATTA İLK ÜÇ SUUDİ ARABİSTAN, ABD VE JAPONYA

En çok zeytinyağı ihracatı 9 milyon 70 bin dolarlık tutarla Suudi Arabistan'a yapılırken bu ülkeye yönelik zeytinyağı ihracatında miktarda yüzde 57, değerde ise yüzde 31 oranında gerileme kaydedildi. İkinci sırada yer alan ABD'ye 8 milyon 896 bin dolar değerinde zeytinyağı ihraç edildi. Bu ülkeye ihracat miktarda yüzde 37, değerde yüzde 35 oranında geriledi. Zeytinyağı talebinin sürekli artış gösterdiği ve hedef pazarlar arasında yer alan Japonya'ya yönelik ihracat ise miktarda yüzde 59, değerde ise yüzde 57 oranında geriledi ve 5 milyon 506 bin dolara düştü. Türkiye'nin zeytinyağı ihracatında geçmiş yıllarda önemli payı olan Irak ve İran gibi ülkelere yönelik ihracat da gerileme kaydedilirken Çin, Güney Kore gibi hedef pazarlarda yaşanan gerilemenin yanısıra Rusya Federasyonu'na yönelik zeytinyağı ihracatı da durma noktasına geldi.

'RAKİP ÜLKELERLE REKABET ŞANSIMIZ YOK'

Zeytinyağı ihracatındaki düşüşü değerlendiren Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Renklidağ, üretim miktarının iki yıl üst üste düşük olması ve hammadde fiyatlarının zirve yapması sonucunda ihracatın durma noktasına geldiğini söyledi. Türkiye'de son 10 yılda zeytin ağacı varlığının 90 milyondan 170 milyona çıktığına işaret eden Renklidağ, "Ülkemiz zeytin ağacı varlığında son 10 yılda görülen önemli artışa rağmen maalesef üretim düzeyi henüz istenen seviyelere ulaşamadı. Ayrıca sofralık zeytin üretimine prim uygulaması ve zeytinyağı üreticilerine yönelik primlerin yükseltilmesi yönündeki beklentilerimiz henüz gerçekleşmedi. Mevcut hammadde fiyatları ile maalesef rakip ülkelerle rekabet etme şansımız olamıyor." şeklinde konuştu.

'PAZARLARIMIZI KAYBEDİYORUZ'

Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi Başkanı M. Kadri Gündeş ise geçmiş yıllarda Türk zeytinyağı ihracatçısının yıllarca yürüttüğü çalışmalar ve büyük çabalar sonucu pek çok ülkede yer edindiği market raflarını kaybettiğini, Türkiye'nin zeytinyağı olan yıllarda spotçu ülke konumuna düştüğünü kaydetti. Türkiye'nin yeni dikilen zeytin ağaçlarının ürün vermeye başlamasından sonra 2023 yılında 650 bin ton zeytinyağı rekoltesiyle dünya ikinciliğini hedeflediğini hatırlatan Gündeş, "Mevcut şartlar devam ederse ülkemizde üretimin artış göstermesini beklediğimiz yakın gelecekte ortaya çıkabilecek arz fazlasının ihracatla değerlendirilmesi noktasında çok büyük sıkıntılar yaşamamız söz konusu olacak" dedi. Son dört yıldaki zeytinyağı ihracatında 2015 yılının, ilk yedi aylık dönemdeki ihracatın en düşük seviyede kaldığı yıl olduğuna dikkat çeken Gündeş, iç piyasada zeytinyağı fiyatlarının tavan yapmış olması sebebiyle sağlıklı gıda alışkanlığına sahip vatandaşların da zeytinyağı yerine başka yağlara yönelmek zorunda kaldığını sözlerine ekledi.

CİHAN