Evde işçi çalıştıranların dikkatine!
Evde bakıcı, bahçıvan, şoför, aşçı, hizmetçi çalıştıranlar sorumluluklarını; çalışanlar da haklarını merak ediyor. Ev hizmetlerinde çalışanlara ihbar ve tazminat ödenir mi? Yıllık izin, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti hakları var mıdır? Sigorta yükümlülükleri nasıldır? Hangi çalışanların sigorta yaptırılması zorunludur? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, ev hizmetlerinde çalışanlara ilişkin merak edilenleri yazdı
Nüfusun yaşlanması, kadınların çalışma yaşamına daha fazla katılımı gibi sebeplerle ev hizmetlerinde çalışanların sayısı da giderek artıyor. Ayda 9 gün ve daha az ev hizmetlerinde çalıştırılanlar için sadece günlük asgari ücretin yüzde 2’si oranında (2018 yılı için günlük 1.35 TL) iş kazası ve meslek hastalığına karşı sigorta primi ödeniyor
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, ayda 10 gün ve daha fazla çalıştırılanların ise sigortasının yaptırılması zorunlu. Sigortasız çalıştıran, her ay için asgari ücret tutarında cezayla karşı karşıya kalır.
İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI VAR MI?
İhbar ve kıdem tazminatı, İş Kanunu kapsamında çalışanlara ödeniyor. Ev hizmetlerinde çalışanlar İş Kanunu kapsamına girmiyor. Dolayısıyla, ihbar ve kıdem tazminatı hakkından yararlanamıyorlar.
Ev hizmetlerinde çalışanlar ile çalıştıranlar arasındaki ilişkilerde 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanıyor. Borçlar Kanunu’nun 432. maddesi uyarınca, ev hizmetlerinde çalışanlara ilişkin hizmet sözleşmesi feshedilirken, karşı tarafa önceden bildirim yapılması gerekiyor. Bildirim süresi, çalışma süresi bir yıla kadar olanlarda 2 hafta, bir yıldan beş yıla kadar olanlarda 4 hafta, beş yıldan fazla olanlarda ise 6 hafta olarak uygulanıyor.
İşveren, sözleşmeyi bildirim süresine uyarak feshedebileceği gibi, bu sürelere ilişkin ücreti ödeyerek derhal fesih yoluna da başvurabilir.
İşveren, haklı bir gerekçe olmaksızın işten çıkartırsa, işçi, yukarıdaki bildirim sürelerine uygun tazminat talep edebilir.
Diğer taraftan, Yargıtay evde yapılan her işi “ev hizmeti” olarak değerlendirmiyor. Evde hastaya bakan hemşire ve çocuk eğiticisi ev hizmeti yapmış sayılmıyor. Ev sahibine ait ev ve bahçesinde ev hizmetinin yanı sıra bekçilik yapan ve ağırlıklı hizmeti bekçilik olan işçi de Yargıtay tarafından İş Kanunu kapsamında değerlendiriliyor.
İŞÇİ İŞİ ANİDEN BIRAKIRSA İŞVEREN TAZMİNAT İSTEBEYİLİR
Ev hizmetlerinde çalışan işçi haklı sebep olmaksızın işe gelmezse veya aniden işi bırakırsa, işveren aylık ücretin dörtte biri oranında tazminat isteme hakkına sahip. İşveren ayrıca işçi işe gelmediği veya işi aniden bıraktığı için bir zarar meydana gelmişse, bunu da işçiden talep edebilir.
İKİ HAFTA YILLIK ÜCRETLİ İZİN
Ev hizmetlerinde çalışanların yıllık ücretli izin hakları bulunuyor. En az bir yıl çalışmış işçiler yılda iki hafta ücretli izin hakkına sahip. 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyük işçiler ise en az üç hafta ücretli izin kullanabilir. Ev hizmetlerinde çalışanların ücretleri, ay sonunda ödeniyor. Ancak, yıllık ücretli izin süresine ilişkin ücretin işçi izne başlamadan önce peşin olarak ödenmesi gerekiyor. Ev hizmetlerinde çalışan işçilerin haftada bir gün de tatil hakkı bulunuyor.
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ VEYA İZİN
Ev hizmetinde çalışan işçilere, haftalık 45 saati aşan çalışmaları için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekiyor. Bu durumda işveren, fazla çalışma için işçiye normal çalışma ücretini yüzde elli fazlasıyla ödemekle yükümlü. İşveren, işçinin rızasıyla fazla çalışma ücreti yerine, uygun bir zamanda fazla çalışmayla orantılı olarak izin de verebilir.
