"NFT, Metaverse ve Öteki Şeyler"de haftanın özeti: Metaverse'ten ekonomiye 5 trilyon dolarlık katkı!

1- 2030’A KADAR KÜRESEL EKONOMİYE METAVERSE ETKİSİ 5 TRİLYON DOLARI BULACAK

İnternet gibi, üzerinde çalışabileceğimiz, yaşayabileceğimiz, bağlantı kurabileceğimiz ve iş birliği yapabileceğimiz bir sonraki platform olan metaverse katlanarak büyüyor. 2021’de küresel ölçekte 57 milyar dolarlık yatırımın yapıldığı metaverse teknolojilerinin ve altyapılarının, 2022’nin ilk 5 ayında 120 milyar dolardan fazla yatırım aldığı görülüyor.

Yönetim danışmanlığı firması McKinsey & Company’nin küresel ölçekte 3 bin 400’den fazla tüketici ve 450 üst düzey liderle yapılan anket çalışmasının sonuçlarının değerlendirildiği “Metaverse’de Değer Yaratmak” raporuna göre metaverse’ün küresel ekonomiye 2030 yılına kadar 5 trilyon dolarlık bir etki yaratması bekleniyor.

HENÜZ İLK METAVERSE DENEYİMLERİ YAŞANIYOR

Raporda; 1978 yılında ilk çok oyunculu ve gerçek zamanlı sanal oyun olan MUD1’in ortaya çıkmasıyla başlatılan metaverse tarihinin önemli kilometre taşları ortaya konuyor. Metaverse raporda; farklı dünyaları ve toplulukları birbirine bağlayan sürükleyici bir sanal ortam olarak tanımlıyor. Alternatif para birimlerini kullanarak ticaretin yapılabileceği, artırılmış gerçekliğin birçok alanda kullanılacağı metaverse’ün, daha birçok şeyi kapsayacağı ve çok büyük olacağı vurgulanıyor.

Günümüzde şirketler de tüketiciler de ilk metaverse deneyimlerini yaşıyor; sosyalleşmeden ticarete, spordan sanal öğrenmeye kadar her türlü günlük faaliyetini bu çoklu evrene taşıyabiliyor. McKinsey & Company’nin anketine katılan tüketicilerin üçte ikisi, özellikle insanlarla bağlantı kurma ve uzaktaki iş arkadaşlarıyla iş birliği yapma süreçlerinde metaverse’ü kullanmaktan heyecan duyduklarını belirtiyor. Anket sonuçları, metaverse’de aktif olan tüketicilerin yüzde 79’unun burada satın alma işlemi gerçekleştirdiğini gösteriyor. Araştırma çerçevesinde görüşülen üst düzey yöneticilerin yüzde 95’i metaverse'ün endüstrileri üzerinde olumlu bir etkisi olacağını belirtiyor. Yaklaşık üçte biri de endüstrilerinin işleyişinde önemli bir değişiklik yaratacağını düşünüyor. Önümüzdeki 5 yıl içinde kurumsal gelirin yüzde 15'inden fazlasının metaverse üzerinden geleceğine inananların oranı yüzde 25’i buluyor.

4 ANA BAŞLIK ALTINDA 10 KATMANDAN OLUŞUYOR

Son dönemde büyük ivme yakalayan metaverse, McKinsey uzmanları tarafından 4 ana başlık altında 10 katmana ayrılıyor. Bu başlıklardan içerik ve deneyimin altında; içerik, uygulamalar ve sanal dünyalar katmanları yer alıyor. Platformlar başlığında da 3D geliştirme platformlarıyla birlikte erişim ve keşif katmanları bulunuyor. Metaverse için kullanılan tüm cihazlar, işletim sistemleri ve aksesuarlarla birlikte meta veri deposu için kullanılan bulut çözümleri başta olmak üzere yarı iletkenler ve ağlar gibi altyapı sistemleri de altyapı ve donanım başlığı altına giriyor.

Son başlık olan kolaylaştırıcılar da güvenlik, kimlik ve veri yönetimi, gizlilik ve içerik denetleme platformları olarak sayılıyor. Ayrıca dijital kimliği, avatarları ve sosyal grafikleri yöneten platformların yanı sıra ödemelerin yapıldığı platformlar da bu başlık altında onuncu katman olarak paylaşılıyor.

‘BİZZAT KULLANICISI OLUN’

Metaverse’deki bazı potansiyel uygulamaların neler olabileceği konusunda iş liderlerinin açık fikirli olmaları gerektiğini vurgulayan McKinsey & Company Ortağı Pınar Gökler Özsavaşçı, “Burada yaşanan evrimsel bir süreç ve metaverse’ün uzun vadeli bir yatırım planı olarak ele alınması gerekiyor. Fırsatları keşfetmenin en iyi yolu ise, iş liderlerinin bizzat metaverse kullanıcısı olmasından geçiyor” dedi.

2- NFT’LER MÜZİK 3.0 DÖNEMİNİN KAPISINI ARALIYOR

İnternetin yeni serüveni Web 3.0, toplulukları ve topluluk tercihlerini de şekillendiriyor. Merkeziyetsiz düzen içinde yeni internet serüveni gelişmeye devam ettikçe özellikle bazı sektörler derinden etkileniyor.

Blok zincirler dünyasındaki dijital koleksiyon sahipliğinin müzik endüstrisinde de yeni bir dönemi araladığını belirten sosyal NFT pazar yeri Orderinbox’ın CEO’su Doğu Taşkıran’a göre bu yeni dönemde, sanatçıların mülkiyet haklarının yeniden yapılandırılmasında önemli kazanımlar sağlayan NFT’ler, yeni müzik dünyasının Müzik 3.0 olarak adlandırılmasına neden oluyor.

MÜLKİYET HAKLARI ÖN PLANDA OLACAK

NFT’ler her sektörü etkilediği gibi müzik endüstrisini de önemli ölçüde değiştirmeye hazırlanıyor. Özellikle NFT’ler üzerinde çalışan birçok içerik üreticisi ve sanatçı sayısının artışı, müzik endüstrisindeki klasik normların değişimini hızlandırıyor.

NFT'ler üzerinden şarkıları ve albümleri tokenize etmek, ek gelir kaynağı yaratmak için sınırlı dijital ürünler satarak içerik oluşturuculara, sanatçılara, yapımcılara telif ücreti sağlamak ya da hayranlara özel deneyimler yaşatmak gibi müzik endüstrisinde birçok yeni fırsat dikkat çekiyor.

Oluşan bu avantajların göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulayan Doğu Taşkıran, artık sanatçılar ve hayran kitleleri arasındaki maddi ilişkileri birleştirmeye odaklanan çeşitli girişimler ve projelerle, müzik endüstrisinin metaverse dünyasında topluluk oluşturmanın ön saflarında yer alacağını da vurguluyor.

Müzik telif haklarının geleneksel transferi veya tahsisinin aksine, artık gerçek telif hakkı sahipliği ile dijital blok zinciri mülkiyeti arasında önemli bir ayrıma sahip olunacağını da belirten Taşkıran, kademeli sözleşme devriminin kaçınılmaz olarak gerçekleşerek müzik endüstrisinin Müzik 3.0 evrenine taşınacağını, şu anda plak şirketleri ve ünlü sanatçılar arasındaki yasal anlaşmazlıkların da NFT'ler ve dijital koleksiyonları çevreleyen sözleşme bilgilerinin tamamlanmasıyla daha farklı boyutlara geçeceğini aktarıyor.

BAĞIMSIZ SANATÇILAR DAHA ÇOK KAZANACAK

Klasik müzik endüstrisinde birçok sanatçı müzik şirketlerinin çatısı altında çalışmalarını yürütüyor. Çeşitli online müzik platformlarının popülerleşmesiyle bağımsız sanatçıların daha özgür ekonomiye sahip olmaya başladığı görülse de NFT’ler ve Web3’ün getirdikleri ile durum değişiyor.

Bağımsız sanatçıların kısa vadede avantajlar elde etmeye başladığı yeni süreçte, özellikle telif haklarının devri söz konusu olduğunda, dijital koleksiyon ihraç etmek için daha fazla esnekliğe ve daha az yasal sürtüşmeye sahip olunacağını aktaran Doğu Taşkıran, bağımsız bir sanatçının müziğinin tamamına sahip olmasının hayranlarına farklı fayda değerlerini denemelerini sunmayı çok daha kolay hale getirerek, müzik dünyasında daha aktif sanatçı fan topluluklarının oluşumuna olanak tanıyacağını da belirtiyor.

3- MARKA PLATFORMU METAVERSE’E TAŞINIYOR

Değişen dünyaya en etkin şekilde uyum sağlamak için ‘remastered’ temasıyla baştan tasarlanan Marka Konferansı, bu yıl katılımcılarına teknolojideki son gelişmeleri interaktif şekilde deneyimleyecekleri bir etkinlik sunacak.

29-30 Eylül’de Tersane İstanbul’da düzenlenecek MARKA 2022’nin katılımcılarına, ileriki yıllarda ‘sanal evren’de düzenlenmesi planlanan organizasyona giriş biletleri olacak, sanatçı Hamza Kırbaş’ın imzasını taşıyan NFT’ler hediye edilecek. Katılımcılara hediye edilecdke olan bu özel tasarlanmış NFT’ler, Marka Platformu’nun, ‘MARKALand’ adını verdiği kendi ‘sanal evren’lerine (Metaverse) giriş için kullanılacak.

KONFERANSIN GİRİŞİN ANAHTARI NFT’LER OLACAK

Yürekli Yönetim Kurulu Başkanı Ayşegül Yürekli Şengör, iki yıl aradan sonra gerçekleştirecekleri ilk MARKA Konferansı’nda katılımcılara, pandemi döneminde hız kazanan teknolojik gelişmeleri yakından görüp günlük hayatlarında etkin şekilde kullanmalarının önünü açacak bir deneyim sunmayı amaçladıklarını söyledi.

Yürekli Şengör, “MARKA 2022’de bu yıl katılımcılarımız, sanat, teknoloji ve sürdürülebilirlik temalarını yaratıcılıkla kesiştiren projeleri deneyimleme imkânı bulacak. İleriki yıllarda etkinliklerimizi Metaverse üzerinden de yapmaya hazırlanıyoruz. Geliştirdiğimiz projelerimiz doğrultusunda bu yılki etkinliğimizde katılımcılarımızı, bu yeni dünyanın bir parçası olmaya davet edeceğiz. MARKALand’in kapılarının anahtarı olacak NFT’ler de bu projelerimizden biri” diye konuştu.

Verilen bilgiye göre Tersane İstanbul’da 29-30 Eylül tarihlerinde düzenlenecek olan MARKA 2022’nin ilk gününde tüm katılımcıların MARKALand üyelikleri, düzenlenecek interaktif seansla başlatılacak. Seansta her bir katılımcı için MetaMask uygulaması üzerinden kripto cüzdan oluşturulacak.

MERKEZİYETSİZ OTONOM YAPIDAN DİJİTAL DESTEK

Ardından katılımcılara, uluslararası disiplinler-arası sanatçı Hamza Kırbaş’ın MARKA 2022’den ilham alarak ürettiği NFT eserin birer edisyonu hediye edilecek. Üretilen NFT’ler, blok zincir teknolojisi üzerinden katılımcıların kripto cüzdanlarına yüklenecek.

Hediye edilen kripto cüzdanlara yüklenecek NFT’ler, gelecek yıllarda MARKAVerse’te düzenlenmesi planlanan farklı etkinliklere girişte anahtar olarak kullanılacak.

NFT’ler, Türkiye’deki blok zincir ekosisteminde yer alan bireyleri ve projeleri bir araya getiren ve gelişimlerini teşvik eden merkeziyetsiz otonom çatı yapı Layka DAO’nun destekleriyle hazırlanacak.

4- TAŞINABİLİR TIBBİ KAYITLAR HAYATIMIZA GİRECEK

Günümüzün en popüler teknolojilerinden biri olan NFT'lerin sağlık endüstrisinde de kullanım potansiyeli artık daha çok konuşulur hale geldi.

Türkçedeki karşılığı ile “Nitelikli Fikri Tapu” ve “Değiştirilemez Token” olarak ifade edilen NFT, dijital bir varlığın benzersiz olduğunu ve bu nedenle birbirinin yerine geçemeyeceğini onaylayan, blok zinciri adı verilen bir dijital defterde depolanan veri birimi. Ve bu NFT'lerin sağlık endüstrisine uyacak şekilde kullanım potansiyeli de giderek artıyor.

‘10 YIL SONRA ULAŞMAYI BEKLEDİĞİMİZ NOKTAYA BUGÜNDEN ULAŞTIK’

KPMG Türkiye Şirket Ortağı, Veri, Analitik ve Dijital Lideri Gökhan Mataracı, “5 - 10 yıl sonra ulaşmayı beklediğimiz noktaya bugün ulaştık. Sağlık sektörü de teknolojinin etkisi ile hızlı bir dönüşümden geçiyor. Blok zinciri konusu bankacılık ve kripto paralar ile başladı. Oyun sektörüne taşındı. Şimdilerde sağlık hizmetleri de artık bu teknolojilerin kullanımı açısından öne çıkıyor. Sağlık sektörü bu alanda ürün geliştirmeye ve çözümler sunmaya çalışan birçok teknoloji şirketinin odağına girdi. Taşınabilir tıbbi kayıtların hayatımıza gireceği bir döneme adım adım ilerliyoruz” dedi.

‘GENOM, TIBBİ İŞLEM VE ÖDEME BİLGİLERİNİ İÇEREBİLİR’

Mataracı, NFT’lerin potansiyeli konusunda şunları söyledi:

“Örneğin NFT'nin insanların sağlık hizmetleri dünyasındaki bireysel profili haline geldiği bir dünya hayal edebilirsiniz. Bu profil; genom, tıbbi işlemler veya ödeme bilgileri gibi kişinin benzersiz bilgilerini içerebilir. Aynı zamanda sağlık sektöründe sunulan hizmetlere erişim sağlamak için sisteme girmeyi sağlayan bir yöntem olarak da kullanılabilir. Bu durumda bankacılık sektörünün de sağlık sektörü ile yakınlaşması artabilir. Örneğin banka müşterilerinin sağlıkları için yaptıkları tasarruflardan oluşan hesapları doğrudan NFT'lere bağlanabilir. Müşteriler bu sayede tazminatlarının bir kısmını alıp sağlık birikimlerimin bir kısmını finanse eden bir kripto hesabına dönüştürebilir. Aslında bu dönüşüm günümüzde başladı. ABD'nin Miami ve New York gibi şehirlerinde bu ödemelere doğru bir yönelim var” dedi.

5- Y VE Z KUŞAĞI İÇİN SANAL AVATAR

Güney Koreli teknoloji şirketi Samsung, Y ve Z kuşağı müşterileriyle daha yakın iletişim kurmak için G∙NUSMAS isimli bir sanal avatar geliştirdi. Uzak bir gezegenden gelen tuhaf ama zeki bir sanal karakter olarak kurgulanan Samsung’un yeni sanal karakteri ‘G∙NUSMAS’, dünyaya 100 milyon ışık yılı uzaklıktaki Nowus-129 gezegeninden geliyor.

Bu gezegenin adı Samsung’un Güney Kore’deki adresi olan 129 Suwon’un tersten yazılmış hali olarak dikkat çekiyor. Avatarın hikayesinde, bir dizi gizemli olay sonucunda Samsung’a gelen bu tuhaf yaratık, çok gizli bir görevde mühendis olarak çalışıyor.

HİKÂYESİNİ KULLANICILARLA PAYLAŞACAK

Samsung, G∙NUSMAS’ın hikâyesini, doğumundan itibaren dünyaya yanlışlıkla gelmesini de anlatan bir dizi kısa video yayınlamayı planlıyor. Kullanıcılar, G∙NUSMAS’ı Samsung Genel Merkez Binasında çalışırken, oyun oynarken ve farklı şeyler deneyimlerken takip edebilecek. Yayınlanacak videolarda G∙NUSMAS, Samsung cihazlarıyla etkileşime geçecek, şarkı söyleyecek, monitörlerin etrafında zıplayacak, akıllı telefonların ekranlarının üzerinde dans edecek.

Samsung Electronics Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı ve Global Pazarlama Bölümü Başkanı YH Lee, G∙NUSMAS ile ilgili olarak, internette dolaşan bir görselden yola çıkarak, arkadaş canlısı ve sevimli bir avatar tasarladık. Bu tuhaf ama zeki uzaylıya, Samsung’un farklı yönlerini herkese anlatma görevi verdik” dedi.

6- SADECE 10 OKUYUCU İLE PAYLAŞILACAK OLAN ROMAN

NFT teknolojisinde yeni bir sayfa açıldı. Üçüncü kitabını yazma aşamasında olan yazar Can Orhun, romanının ilk sayfasını NFT ile sınırlı sayıda üretti. Türk edebiyat tarihinde bir ilk olan proje, sadece 10 okuyucu ile paylaşılmak üzerine planlandı.

Daha önce yayınlamış iki romanı olan Orhun, “Şu anda yaklaşık bir yıldır üzerinde çalıştığım ve tahminen yazım sürecinin bir o kadar daha süreceği üçüncü roman çalışmamın ilk sayfasını NFT olarak yayınlıyorum. Bilişim sektöründe blok zinciri ve NFT ile ilgili yaptığım çalışmaların farklı disiplinlere de yayılmasını sağlamak istedim. NFT olarak sunulan romanımın ilk sayfası, olası örneklerinden farklı olarak, henüz yazım aşamasında olan, editoryal çalışmaya henüz girmemiş, girdikten sonra üzerinde değişiklikler olması ihtimali olan ve yazarın kendi elinden ilk çıktığı hali” bilgisini verdi.

YAZARIN KENDİ ELİNDEN ÇIKTIĞI İLK HALİ

Bilişim sektöründe 25 yılı aşan deneyime sahip olan ve blok zinciri üzerine projeler geliştiren Orhun, sözlerine şöyle devam etti:

“NFT ile ilgili yaptığımız çalışmalara farklı bir örnek olması açısından, edebiyat dünyasındaki çalışmalarımla iki disiplini birleştirmeyi düşündüm. Daha önce yayınlamış iki romanım var. Şu anda yaklaşık bir yıldır üzerinde çalıştığım ve tahminen yazım sürecinin bir o kadar daha süreceği üçüncü roman çalışmamın ilk sayfasını NFT olarak yayınlıyorum. Burada amacım, ticari bir hedef değil, tamamen bilişim sektöründe blok zinciri ve NFT ile ilgili yaptığımız çalışmaları içinde olduğumuz farklı disiplinlere de yayılmasını sağlamak.”

7- İSTANBUL VE HOLLANDA'DAN SONRA ÜÇÜNCÜ OFİSİNİ METAVERSE'TE AÇTI

Sabancı Holding'in teknoloji şirketi SabancıDx, teknoloji ve yazılım yetkinliklerini kullanarak Üsküdar'da bulunan Dijital Kampüs'ünün bir ikizini meta evrene taşıdı. Çalışanların kendi avatarlarını yaratarak giriş yaptığı MetaKampüs; yeni Dx'liler ile tanışma, sosyalleşme, çeşitli interaktif eğitim ve toplantıların bu evrende yapılması gibi imkanlar sunuyor. SabancıDx MetaKampüs ile uzaktan çalışmanın giderek yaygınlaştığı bir dünyada, yeni nesil bir çalışan deneyimi tasarlamayı ve çalışanların aidiyet hissini güçlendirmeyi hedefliyor.

İstanbul ve Hollanda'dan sonra üçüncü ofisini metaverse'te açan SabancıDx’in Satış ve Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Özlem Kalkan, şunları söyledi:

“Hibrit çalışma düzeninin, büyüme gösteren şirketlerin yüzde 63'ü tarafından benimsenmiş olduğunu görüyoruz. Metaverse, uzaktan çalışmayı destekleyen çeşitli online toplantı platformlarının yanı sıra şirketlere, çalışanları ile 3 boyutlu evrende iletişim kurmak ve bu renkli dünyada ilişki geliştirmek adına yeni bir yol sunuyor. Çağımızın bu ihtiyacından yola çıkarak geliştirdiğimiz MetaKampüs'te yapılan işe alım süreçleri, iş hayatına yeni giriş yapan genç çalışanların çok daha hızlı bir şekilde aidiyet duygusunu hissetmesine yardımcı oluyor.”

‘METAVERSE, YENİ BİR İŞ YAPIŞ ŞEKLİ’

Metaverse'ün sadece bir ürün değil, bir iş yapış şekli olduğunu belirten Kalkan, “Şirketlerin günlük işleyişinde metaverse ile etkileşimli olan online görüşmeler, toplantılar, eğitimler, sosyal aktiviteler için oyunlaştırılmış deneyimler kurgulayarak burada geçirilen sürenin daha keyifli ve verimli hale geleceğini öngörüyoruz ve hatta gözlemlemeye başladık bile. Metaverse, yeni bir iş yapış şekli” dedi.

Verilen bilgiye göre hizmet verdiği şirketlere metaverse kapılarını açan SabancıDx, beş kıtada faaliyetlerini sürdüren Kordsa ile ilk metaverse projesinin kick-off çalışmasını yaptı. Proje ilk fazının sonunda Kordsa'nın toplu etkinlik ve toplantı süreçlerinin metaverse evreninde yapılması planlanıyor. Sabancı Holding Grubu Finans Direktörü Orhun Köstem ve SabancıDx & DxBV Yönetim Kurulu Başkanı Kıvanç Zaimler'in katıldığı Sabancı Holding Dijital Günü etkinliğiyle açılışını yapan MetaKampüs, şirketlerin metaverse için ilk adımı atmalarına aracılık edecek.

8- AR VE AI, KÜLTÜREL MİRAS İÇİN EL ELE VERDİ

Küresel teknoloji şirketi HONOR, kültürel mirası teknolojinin gücüyle zenginleştirmek için “Gateaway to the Future” adında bir girişim başlattı. Şirket, popüler iki sanatçıdan artırılmış gerçeklik (AR) kullanarak, Hamburg Speicherstadt'ta bulunan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde de yer alan ikonik simge Wasserschloss'u yaratıcı bir şekilde yeniden tasarlamalarını istedi.

Metaverse ve hibrit turizmin büyümesine artan ilginin somut bir örneği olan proje, insanları kültürel geçmişe daha kapsamlı yollarla bağlamak ve küresel turizmi desteklemek için yapay zeka (AI), artırılmış gerçeklik (AR) ve Mekansal Ses gibi yeniliklerden yararlanarak küresel yaratıcı yeteneklere ilham vermeyi hedefliyor.

METAVERSE'DE KÜLTÜREL MİRASI BENİMSEMEK

Şirket, Hamburg’taki pilot projeyi hayata geçirmek için bir AR ve VR geliştirme şirketi olan ARLOOPA ile çalıştı ve ünlü Wasserschloss binasını yaratıcı bir şekilde dönüştüren ünlü sanatçılar Yunuene ve Timo Helgert ile işbirliği yaptı.

Yunuene, “Zamanda Yelken Açma” adını verdiği çalışmasında, deniz lojistiğindeki yeniliğin kendine özgü görsel estetiğiyle zaman içinde nasıl dönüştüğünü göstererek, şehir limanının evrimine işaret etti. Timo Helgert'in “Çiçek Açan Gelecek” adlı çalışması ise Hamburg'un dünyanın en yeşil şehirlerinden biri olarak güzel bitkilerin ve nesli tükenmekte olan türlerin gelişebileceği yeşil bir gelecekte, Wasserschloss'un nasıl görüneceğini yaratıcı bir şekilde hayal ederek daha fütürist bir yaklaşımı benimsedi.

‘AR VE AI TEKNOLOJİLERİ DAHA ÇOK KULLANILACAK’

HONOR CEO'su George Zhao, “Küresel bir teknoloji şirketi olarak, insanların geçmişten gelen kültürel hazineleri deneyimlemesine ve aynı zamanda geleceğin olanaklarını keşfetmesine olanak tanıyan akıllı cihaz teknolojisi geliştirmek istiyoruz. Hibrit turizm patlamasına katkıda bulunan, dünya çapında akıllı telefon kullanıcıları için fiziksel deneyimleri artıran AR ve AI teknolojilerinin artık daha fazla kullanıldığını görüyoruz” dedi.