Sigara içenler dikkat!

"KOAH hastalarının onda dokuzu hastalığının farkında değil"

Giriş: 23.12.2014 - 13:20 Güncelleme: 24.12.2014 - 12:27

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ünlü, kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) yakalananların ancak onda birinin bunun farkında olduğunu bildirdi.

KOAH'a karşı 8 özel öneri

Solunum yollarını tutan KOAH, nefes darlığı, hırıltılı solunum, nefes verirken ıslığa benzer ses, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtiler verir.

Astım ya da bronşitle karıştırılabilen bu hastalık önlem alınmadığı takdirde ölüme bile neden olabilir.

Birincil nedeni sigara ve duman içerikli maddeler olan KOAH, özellikle sonbahardaki sıcaklık değişimleri ve hava kirliliği nedeniyle çok daha fazla görülür.

KOAH'a karşı 8 özel öneri

1. Aşılarınızı olun

Henüz grip aşısı yaptırmadıysanız mutlaka yaptırın.

Ayrıca 5 yılda bir zatürre aşısı olun.

2. Özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde dışarı çıkmayın

Kirli hava bozuk olan hava yolu sisteminin koruma mekanizmalarını aşarak etkilenmesine ve hastalığın alevlenmesine neden olur.

3. Sigarayı bırakın

Sigarayı ve her türlü tütünlü mamülü hayatınızdan çıkartın. Bu ürünler KOAH'ın birincil nedeni.

4. Hasta bireylerden uzak durun

Alt ve üst solunum yolları bulaşıcı olup, mikroplar hasta bireylerin öksürüp hapşırmasıyla etrafa yayılır.

Nefes alıp verirken de bu mikroplar ya da virüsler hastalığın size geçmesine neden olabilir.

Alt solunum yollarına inerek durumunuzu ağırlaştırabilir.

5. El temizliğinize ve hijyene önem verin

Hasta insanlar öksürürken ya da hapşururken ellerini kullanır.

Tokalaştığınız ya da hasta kişinin eşyalarını kullandığınız zaman virüsler ellerinize bulaşır ve fark etmeden ellerinizi ağzınıza götürerek hastalığa yakalanabilirsiniz.

6. Grip ya da soğuk algınlığı gibi bir hastalığa yakalandığınızda ihmal etmeyin ve mutlaka bir doktora başvurun

Sağlıklı bireylerde hafif atlatılabilen bu hastalıklar mevcut hastalığı kötüleştirebiliyor.

Zaman zaman hastaneye yatış gerektirebiliyor. Hatta daha da kötüsü hastalığı ağır olanlarda ölüme bile neden olabilir.

7. Beslenmenize özen gösterin

Dengeli beslenin ve az sıvı tüketin.

Bira, şarap, karides, kuru meyve ve işlenmiş patates gibi bazı sülfidli yiyecek ve içecekler astım ataklarına neden olabilir.

Eğer böyle bir durum söz konusu ise bu gıdalardan uzak durun.

Ayrıca gaz yapan yiyecek ve içecekler de nefes darlığı şikayetini artırabilir. Tıka basa yemek yemeyin ve sık beslenin.

8. Dışarı çıkarken dikkatli olun

Soğuk ve rüzgarlı günlerde ağız ve burnunuzu bir atkıyla kapatın.

Sayet astım hastasıysanız Polen ve küf alerjiniz varsa, polen ve küf düzeylerinin yüksek olduğu zamanlarda sokağa çıkmamaya çalışın Hava raporlarını takip edin.

Prof. Dr. Ünlü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, KOAH hastalığının büyük oranda sigara dumanı ve bazı kişilerde diğer zararlı gaz ve parçacıklara bağlı olarak gelişen soluk yollarının mikrobik olmayan bir iltihabı sonucu oluştuğunu söyledi.

İnsanlarda iltihaplanma sonucu hava yollarının daraldığını ifade eden Ünlü, şöyle konuştu:

"Dünya'da ve Türkiye'de her 5 kişiden biri KOAH'lıdır. Ancak KOAH'lıların onda biri hastalığının farkındadır. KOAH'a ait belirti ve bulgular 50'li yaşlara gelmeden fark edilemeyebilir. Bunun başlıca nedeni hastaların KOAH bulgularını doktora başvurmaya değecek kadar önemsenmemesi, sıklıkla bunları sigara ile ilişkilendirmesi ya da bu bulguları yaşlanma, şişmanlık gibi başka nedenlerle açıklamayı tercih etmesidir. Oysa hastalık erken dönemde saptanabilse, risk faktörlerinden kaçınmak ve böylece hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkün olabilecek."

Ünlü, hastalığın en önemli belirtilerinin sinsi başlayan ve giderek şiddetini artıran nefes darlığı veya kronik öksürük ve balgam çıkarma olduğunun altını çizerek, bu yakınmaların hastalık şiddetinin arttığı ve alevlenme ya da atak olarak adlandırılan dönemlerde daha da belirginleşerek, hastaneye yatmaya neden olabileceğini ifade etti.

Akciğer kanseriyle ilgili bilmeniz gerekenler

Ölümcül kanser türleri arasında ilk sırada yer alan akciğer kanseri, kadınlar arasındaki kanser ölümlerinin yüzde 26'sından sorumlu.

Her yıl, 94 bin kadına akciğer kanseri teşhisi konuluyor ve bunların 70 bini ölümle sonuçlanıyor.

Her yıl 3.000 insan, sigara içmediği halde pasif içicilik nedeniyle hayatını kaybediyor.

Akciğer kanseri olan kişilerin yüzde 10'unu ise, hiç sigara içmemiş kişiler oluşturuyor.

Akciğer kanserinin en büyük risk faktörü, sigara.

İçmeyenler içinse, radon gazına maruz kalmak listenin başında geliyor.

Kokusuz ve doğal bir gaz olan radon, bina duvarlarındaki çatlak ve boşluklardan içeri sızıyor. - -

Kanserden korunmak için en önemli stratejilerden biri sigaradan kurtulmak! Sigara içmiyorsanız hiç başlamayın.

Basit gibi görünebilir ama güncel bir araştırma, kadınların ilk sigarasını 20'lerinde veya 30'larında içtiğini gösteriyor.

Üstelik ne içerseniz için, düşük katranlı ya da hafif olarak nitelendirilen sigaraları içenlerin taşıdığı risk, normal sigara içenlerden daha düşük değil.

Anlayacağınız, ne kadar erken bırakırsanız o kadar iyi.

Uzmanlar, sigarayı 40'lı yaşların ortalarında bırakanların bile yaşamını ortalama 10 yıl uzatabildiğini söylüyor. -

Sigara geçmişi nasıl olursa olsun, akciğer tomografisi 55 yaş altında önerilmiyor.

Bu yüzden hırıltılı öksürüyorsanız, nefesiniz (sürekli olarak) sıra dışı şekilde kısaysa veya öksürürken ağzınıza kan geliyorsa doktorunuza görünün. - -

Radon gazı topraktan kolayca yüzeye çıktığından, oturduğunuz binanın toprakla temas eden yüzeylerini iyice izole ettirmeli, dış duvarlardaki su ve kanalizasyon borularının geçtiği yerlerde bulunan çatlak ve açıklıkları onararak kapatmalısınız.

Ayrıca, yeni bir eve yerleşeceğiniz zaman radon ölçümü yaptırmayı unutmamalısınız.

"KOAH ne zaman aklımıza gelmeli?"

Başta tütün dumanı olmak üzere, ısınma veya pişirme amacıyla kullanılan çeşitli yakıtların dumanına veya mesleki toz, duman, toksik gaz ve taneciklere uzun süre maruz kalan kişilerde KOAH'ın rastlandığını vurgulayan Ünlü, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Uzun süreli öksürük, balgam çıkarma ve giderek artan nefes darlığı yakınmalarından en az birinin gelişmesi halinde, yakınmalar çok şiddetli olmasa dahi göğüs hastalıkları doktoruna başvurulması gereklidir. Bu kişilere nefes ölçüm testi (spirometri) yapılarak KOAH tanısı konulabilir. KOAH'la mücadele için öncelikle sigara mutlaka bırakılmalıdır. Sigaranın bırakılması hastalığın kötüye gidişini önleyecek en etkili yöntemdir. Yıllık grip ve 5 yılda bir zatürre aşısı yaptırılmalıdır. İlaçlar doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır. Beslenmeye dikkat edilmelidir. Uygun havalarda yürüyüş yapılmalı veya evde de egzersiz yapılabilir."

Öksürük deyip geçmeyin!

Öksürük; başta üst solunum yolu rahatsızlıkları olmak üzere pek çok hastalığın ortak belirtisi.

Etkin bir tedavi için öksürüğe eşlik eden belirtilerin doğru değerlendirilmesi çok önemli. Uz. Dr. Füsun Soysal, farklı öksürük çeşitlerinin farklı hastalıklara işaret edebileceğini belirterek hastaları uyardı.

Öksürüğün vücudun bir savunması olduğunu vurgulayan Dr. Soysal, öksürük ile hastalıklar arasındaki bağlantı hakkında şu bilgileri verdi:

"Öksürük bir hastalık değil, boğaz ve solunum yollarını temizlemeye yarayan bir savunma mekanizmasıdır.

Öksürük, balgamlı-balgamsız ve kronik-akut olmak üzere iki farklı şekilde sınıflandırılabilir.

Balgamsız öksürük, kurudur ve boğazda bir gıcık verir. Eğer öksürükle birlikte balgam adı verilensıvı geliyorsa buna "prodüktif öksürük" denir.

3 hafta ve daha uzun süren öksürükler kronik öksürük olarak kabul edilir.

Akut öksürük enfeksiyonları ise sinüzit, farenjit, nezle, akciğerlere yabancı cisim kaçması gibi nedenlerle oluşur. Kronik öksürükler bazen seneler sürebilir.

ÖKSÜRÜĞÜN NEDENİ PSİKOLOJİK OLABİLİR

Nezle ve grip, farenjit, astım, geniz akıntısı, reflü, kalp yetmezliği, tüberküloz, akciğerde sıvı toplanması kuru öksürüğe neden olan hastalıklar arasındadır. -

Sinüzit, bronşit veya sigara içimi ise balgamlı öksürüğe neden olabilir. Ayrıca; kronik kulak problemleri, uzun süre kullanılan tansiyon ilaçları da öksürük nedenleri arasındadır. Zaman zaman öksürüğün nedeni psikolojik de olabilir.

SİGARA CİDDİ HASTALIKLARIN TEŞHİSİNİ GECİKTİREBİLİR

Sigara içen kişilerde zaman içinde sigara sayısının artmasına bağlı olarak bronşlar balgam üretmeye başlar. Bu durum sürekli devam ederse, öksürüğün artmasına ve kronik hale gelmesine neden olabilir. -

Bu hastalar öksürüklerinin yalnızca sigaraya bağlı oluştuğunu düşünerek, ciddiye almazlar.

Ancak, balgamlarında kan gördüklerinde öksürüğün başka bir neden bağlı olduğundan şüphelenerek doktora başvururlar.

Bu durum da öksürüğün altında yatan ciddi bir hastalığın teşhisini geciktirebilir.

ŞİDDETLİ ÖKSÜRÜK BAYILMAYA NEDEN OLABİLİR

Şiddetli öksürük krizleri, özellikle de kuru öksürükler kişilerde krizlere neden olmaktadır. -

Bu ataklar; baş ağrısı, baş dönmesi hatta bayılma ile sonuçlanabilir. Çok şiddetli öksürükler kasları yorar, buda idrar kaçırılmasına neden olabilir. Göğüs kafesinde ağrılara ve fıtık oluşturan hastalıklara kadar birçok soruna yol açabilmektedir.

SÜT- BAL- KARABİBER ÖKSÜRÜĞE BİREBİR

Öksürükleri yumuşatmak için, sütün içerisine bal karıştırmak veya balın içerisine karabiber atmak yararlı olabilir. -

Bunun yanında, en etkili öksürük şurubunun günde 2-2,5 lt su tüketimi olduğu unutulmamalıdır.

TEDAVİ ÖKSÜRÜĞE DEĞİL NEDENİNE YÖNELİK OLMALI

Kronik öksürüklerde tedavi şeklini öksürüğe neden olan hastalık belirler. -

Örneğin kalp yetmezliğinden kaynaklanan bir öksürük söz konusu ile öksürüğün geçirilmesi kalp yetmezliğinin tedavisi ile mümkün olmaktadır.

Aynı şekilde alerji kaynaklı bir öksürük, alerjinin tedavi edilmesi ile durdurulabilir.

BİLİNÇSİZ KULLANILAN ŞURUP ŞİDDETİ ARTIRABİLİR

Doktora danışılmadan öksürük şurubu kullanılmamalıdır. Kuru bir öksürükte, öksürük söktürücü şurup kullanımı öksürüğün şiddetinin artmasına neden olabilir. -

Veya balgam çıkarması gereken bir öksürükte, öksürük kesici şuruplar balgam çıkmasına engel olabilir.

MUTLAKA HEKİME BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR

Öksürük tedavilerinde; öksürüğe neden olan hastalık tanısının gecikmemesi ve tedavi süresinin daha kısa sürmesi için ilaç veya şurup kullanımının mutlaka doktor kontrolünde olması gerekmektedir. -

Öksürük, 3 haftadan uzun sürüyor ve antibiyotik tedavisine cevap vermiyorsa, -

Öksürüğe yüksek ateş ve ciddi nefes darlığı eşlik ediyorsa, -

Balgamda kan görüldüyse mutlaka bir doktora başvurulması gerekir. -

Ünlü, solunum sıkıntısı olan hastaların yaptıkları en büyük hatalardan birinin, nefes darlığı çekmekten korktukları için egzersizden kaçınmak olduğunu dile getirerek, bu tür durumlarda başlangıçta nefes darlığı hissetmenin normal olduğunu, egzersize alıştıkça bu hissin azalacağını ve kendinize güvenin artacağını vurguladı.

Egzersiz sayesinde enerji seviyesinin arttığını, depresyonun azaldığını ve günlük işleri yapmanın kolaylaştığına değinen Ünlü "Genel sağlığınız için kaslarınız güçlenecek, uyku kaliteniz artacaktır. Egzersiz stresi ve kalp sorunları gelişme riskini azaltır" diye konuştu.

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ