İlaç kullanırken nelere dikkat edilmeli?
İlaç kullanırken nelere dikkat edilmeli? Kalp hastası kan sulandırıcı kullanmalı mı? İlaç kullanırken greyfurt tüketilebilir mi? Aç karnına alınması gereken ilaçlar tok karnına alınabilir mi?
Hastalandığımızda ya da bir yerimiz ağrıdığında hemen ilaçlara sarılırız. Öyle ki uzman tavsiyesi olmadan kullanılmaması gereken ilaçlar, zaman zaman dost tavsiyesiyle dahi kullanılır oluyor. Ancak bilinçsizce kullanılan ilaçlar şikayetinizi ortadan kaldırmayacağı gibi çok ciddi sorunlara bile neden olabilir.
O nedenle kullandığınız ilacın muhakkak doktorunuz tarafından verildiğinden emin olun. İlacı kullanmaya başladığınızda ise doğru şekilde kullandığınızdan emin olun. İlaç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi veren İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı'ndan Yrd. Doç. Gaye Hafez, "İlaçların orijinal ambalajlarını saklayın, ilaç dozlarınızı değiştirmeyin veya atlamayın" dedi. İşte Yrd. Doç. Gaye Hafez'in ilaç kullanımı konusundaki uyarıları...
* İlaçları, doktorunuz önermediği sürece ezmeyin, kırmayın, bölmeyin.
* Suda erime özelliği olmayan ilaçları, su veya başka bir sıvıda çözmeyin.
* İlaçlarınızı orijinal ambalajında saklayın.
* Çiğneme tabletleri dışındaki ilaçlarınızı belirtilmediği sürece çiğnemeyin. Çiğnemek, ilacın etki hızını değiştirebilir.
* İlaç kullanımı hakkında bilmediğiniz veya anlamadığınız her şeyi eczacınıza mutlaka sorun.
* İlaçlarınızı size belirtilen süre boyunca kullanın, bu süreden önce kullanmayı kesmeyin.
* İlaç dozlarınızı değiştirmeyin veya atlamayın. İlaç alım zamanlarına dikkat edin ve gereksiz antibiyotik kullanmayın.
* Böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği gibi kronik hastalıkları olan hastalarda gereksiz vitamin veya bitkisel ürün kullanmayın.
* Greyfurt suyu birçok ilacın etkisini azaltabilir veya arttırabilir. Bu nedenle ilaçlarınızı sadece su ile alın.
İlaçların bazıları, besinlerle etkileşebilir. Doktor veya eczacınızın “aç karnına alınız”, “tok karnına alınız”, “yemek aralarında alınız” şeklindeki uyarılarına dikkat edin.
* Demir içeren ilaçlar gibi, bazı ilaçların emilimi, süt ve süt ürünleriyle beraber kullanıldıklarında değişir. Yani etkileri azalır. Bu nedenle, özellikle demir ilaçlarını süt ile beraber almayın. Demir ilaçlarını kullanırken, dışkınızın rengi koyulaşabilir. Bu durum normaldir, tedaviyi kesmeyin.
* İlaçların son kullanma tarihlerine dikkat edin. Süresi geçen ilaçlarınızı eczacınıza teslim edebilirsiniz. İlacınızın renginde, kokusunda, şeklinde bir farklılık görürseniz, kullanım süresi geçmemiş olsa bile kullanmayın. Eczacınıza danışın. Süresi geçen ilaçlarınızı çöp kutusuna atmayın, lavaboya veya klozete dökmeyin.
* Süspansiyon şeklindeki ilaçlarınızı (genellikle çocuk şurupları) buzdolabında saklamayın. Çözeltide çökelti oluşabilir. Belirtilmedikçe, ilaçlarınızı oda sıcaklığında saklayın. Su ekleyerek çalkaladığınız süspansiyon şeklindeki ilaçlarınızı, hazırladıktan sonra en fazla 10 gün içinde tüketin. 10 günden sonra çökme oluşabilir.
* Eczacınız, ilacınızı yanında bir buz kalıbı ile verdiyse, o ilacın soğukta saklanması gerekir. Bu ilaçlarınızı buzdolabında, kapağında, yumurtanın saklandığı yerde saklayın.
* İlaçları kesinlikle dondurmayın! Donarsa, ilaç etkinliğini kaybeder, kullanmayın. İlaçlarınızı güneşte bırakmayın. Ambalajları zarar görüp, ilaçlar bozulabilir.
* Şeker hastalığınız varsa ve kan şekeri ölçüm cihazı kullanıyorsanız, kullandığınız iğne uçlarını çöpe atmayın. Başkasına batabilir, enfeksiyon riski taşır. Kullandığınız iğne ve iğne uçlarını başkasıyla paylaşmayın.
* Kendi kendinize yaptığınız bir enjeksiyon (iğne, şırınga) varsa, kullanım sonrası enjektörleri çöpe atmayın. Başkasına batabilir, enfeksiyon riski taşır. İğne ucunun kapalı olduğundan emin olun.
* Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, beraberinde bitki çayı, vitamin, bitkisel ürünlere dikkat edin. Birçok etkileşim olabilir. Kan sulandırıcı ilaçla bunları kullanıp kullanamayacağınızı mutlaka doktorunuza danışın.
Özellikle unutkanlık için kullanılan ginkgo biloba, yorgunluk için kullanılan ginseng, antioksidan olarak kullanılan kızılcık benzeri böğürtlen türevleri veya sarımsak ile bu ilaç arasında etkileşim olabilir ve kanamaya sebep olabilir.
* Ciğer, brokoli, brüksel lahanası ve yeşil yapraklı yiyeceklerde çok miktarda K vitamini vardır. Bu ilaç, bu yiyecekler ile beraber kullanıldığında kanama zamanları etkilenebilir.
* Kalp hastalığınız varsa ve kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, kanama zamanlarını düzenli olarak kontrol ettirmelisiniz. Eğer başka bir işlem yapılacaksa, örneğin diş tedavileri, bu ilacı kullandığınızı doktorunuza söyleyin. Bu ilacı kullanırken, burun kanaması yaşayabilirsiniz. Bu durum ilacın yan etkileri arasındadır. İlacı kesmeyin ama doktorunuzla görüşün.
* Kalp hastalığınız varsa, kan sulandırıcı kullanabilirsiniz. Kan sulandırıcı, damar koruyucu olarak da kullanılır. Ancak kalp ve damar hastalıklarının tedavisi sürekli takip edilmelidir. Kanama zamanı testleri gibi laboratuvar testlerinizi düzenli aralıklarla yaptırın.
* Tansiyon hastasıysanız, birden çok ilacı aynı anda kullanıyor olabilirsiniz. Bu ilaçlardan bazıları, örneğin diüretikler, kan basıncını, kan hacmini azaltarak düşürür. Yani vücudunuzdaki suyu ve tuzu atarlar. Eğer bu gruptan bir ilaç kullanıyorsanız, günlük tükettiğiniz su ve tuz miktarına dikkat edin. Normalden çok az olmamalı.
* Tansiyon ve şeker hastalıklarının genetik alt yapısı olduğundan, eğer ailenizde bu hastalıklar varsa, sizin de bu hastalıklara yakalanma riskiniz var. Bu nedenle, beslenme alışkanlıklarınıza, hareket etme sıklığınıza dikkat edin, sağlığınıza daha fazla özen gösterin.
* “Yedikleriniz sizsiniz” popüler bir cümle ve doğru: Sağlıklı beslenin. Hareket edin, spor yapın. Kronik hastalığı olan veya yüksek kolesterol hastalığı olan kişiler, ağır egzersiz yerine yürüyüş gibi sporları tercih edebilir. Devamlı kullandığınız ilaçlarınız varsa, isimlerini mutlaka bilin.
