Hızlı bir şekilde nasıl serinlenir? Sıcak havalarla başa çıkmanın 4 şaşırtıcı, bilim destekli yolu
Şu anda kendinizi rahatsız edici derecede sıcak ve kendiliğinden yanmanın eşiğinde hissediyor olabilirsiniz. Özellikle yaz aylarının kavurucu sıcaklarında bunalıyorsanız bundan kurtulmanın kolay yolları var. Sıcak havalarla başa çıkmanın 4 şaşırtıcı, bilim destekli yolu ile hızlı bir şekilde serinleyin!
Kaçınılmaz olarak, yüksek sıcaklıklar insanların basitçe adapte olmadığı bir çalışma ortamı yarattı. Portsmouth Üniversitesi Ekstrem Çevre Laboratuvarı'ndan Profesör Mike Tipton, "Bizler, çoğunlukla çıplak olmak ve yaklaşık 26°C'lik bir iklimde dinlenmek üzere evrimleşmiş tropik hayvanlarız. Bizler bu sıcaklıklarda koruyucu giysiler içinde el işi yapmak veya havasız ofislerde takım elbise içinde oturmak için tasarlanmadık!" diyor.
Peki, sıcak hava dalgasında nasıl serinlersiniz? Muhtemelen temel ipuçlarına aşinasınızdır: bol su için, gölgede kalın ve ortam çok sıcaksa perdelerinizi kapatın.
Bununla birlikte, ısıyla başa çıkmanıza yardımcı olacak birçok basit, bilimsel olarak desteklenen teknik vardır. İşte en iyilerinden dördü…
1. ÖNCE ELLERİNİZİ SOĞUTUN, YÜZÜNÜZÜ DEĞİL!
Sıcak hissediyorsanız ve birisi size bir yelpaze sunuyorsa, muhtemelen önce yüzünüzü serinletmeye çalışacaksınız. Ancak Tipton'a göre bu, vücut ısınızı düşürmenin en hızlı yolu olmaktan çok uzak.
Tipton, "Elbette, yüzünüze çarpan tüm o esinti oradaki soğuk algılayıcıları simüle edecek ve bu size çok güçlü bir rahatlık hissi verecektir. Ama aslında, ısıyı vücudunuzdan çıkarmayacak." diyor.
Bunun yerine, daha iyi bir soğutma stratejisi, ellerinizi 15 ila 20 dakika soğuk suda bekletmektir. Tipton "Ellerinizin kütle alanına göre yüksek bir yüzey alanı var. Sıcak olduğunuzda içlerinde çok fazla kan akıyor. Çekirdek sıcaklığınız yüksekse, vücudunuz ısıyı kaybetmek için ekstremitelere kan gönderir." diye açıklıyor.
"Ellerinizi soğuk suya daldırmak o kadar hoş hissettirmeyecek ama sizi buz banyosundan bile çok daha hızlı soğutacak! Sizi daha havalı hissettiren şeyler ile sizi gerçekten daha havalı yapan şeyler arasında bir ayrım yapmak çok önemli."
2. SOĞUK DUŞTAN KAÇININ
Elbette, kavurucu bir yaz gününde soğuk bir duşa girmek cazip gelebilir. Bununla birlikte, tüm vücudunuzu aniden soğuk suya daldırmak, kulağa garip gelse de bir sıcak hava dalgası sırasında vücudunuzu soğutmanın çok yavaş bir yoludur.
Tipton, "Vücudunuzun bir bölgesini soğuk suya koymak iyidir, ancak içinde çok fazla yüzey kaplar ve vücudunuz cildinize ulaşan kan miktarını gerçekten daraltır. Soğumanın sırrı, kanı cildinizin yüzeyine ulaştırmak ve ardından ısıyı nazikçe uzaklaştırmaktır." diyor.
Kısacası buz banyosunu atlayın ve bunun yerine ılık bir duşu tercih edin. İdeal sıcaklık, vücudunuza ve dışarıdaki sıcaklığa bağlı olacaktır. Ancak Tipton, nispeten sıcak hissedilen suyun en iyi seçenek olduğunu öne sürüyor.
"Maksimum cilt akışını sağlayacak ve sürdürecek su istiyorsunuz. Cilde kan akışını kesmeden vücudunuzla su arasındaki sıcaklık farkını en üst düzeye çıkarmanız gerekiyor." diyor.
3. SICAK İÇECEKLERİ TERCİH EDİN
Evet, kocakarıların hikayesi doğrudur: Sıcak bir içecek yudumlamak sizi buzlu sudan daha hızlı soğutur.
Tipton, "Önemli olan vücudunuzu doğrudan soğutmaya çalışmak değil, terleme, kanı cildinize taşımak gibi sistemleri harekete geçirmektir. Sıcak bir köri yemek, vücudunuzu aynı şekilde soğutur." diyor.
Bu, yalnızca sıcak sıvıları içmeniz gerektiği anlamına gelmez. Herhangi bir sıcaklıktaki suyla sulu kalmak, terleme ve aktif dokulardan cilde ısı aktarımı yoluyla vücudun soğumasına yardımcı olur. Sadece o kadar ferahlatıcı buzdolabı suyunu yutmanın iç sıcaklığınızı hızlı bir şekilde söndürmesinin pek mümkün olmadığını bilin.
Tipton "Bir düşünün: insan vücudunun yaklaşık yüzde 60'ı sudur. Bu yaklaşık 40 litredir. Bir bardak soğuk sıvı eklemek pek bir fark yaratmayacaktır. Okyanusta bir damla," diye açıklıyor.
Sıcak bir içecek içerken, ısı doğrudan merkezinize gider ve vücudunuzun gerçekte olduğunuzdan daha ateşli olduğunuzu düşünmesine neden olabilir.
Bununla birlikte, bu sıcak içecek taktiğiyle ilgili büyük bir uyarı var. Buharlı bir içeceği tercih ederseniz, en iyisi onu kahve veya çay yapmamak. Kafein, alkolle birlikte vücudunuzun metabolik hızını artırarak daha fazla ısı üretmesine neden olabilir. Ayrıca kafein idrar söktürücü görevi görerek diğer içeceklere kıyasla vücudunuzdan daha hızlı sıvı kaybına neden olur.
Başka bir deyişle, dolabınızın arkasına sıkıştırılmış unutulmuş nane çayı kutusunu aramanın zamanı geldi.
4. TERİNİZİ ESİNTİ İLE ARTIRIN
'Ateşliyken kendinizi yelpazeleyin' pek de oyunun kurallarını değiştiren bir tavsiye gibi görünmüyor olabilir. Bununla birlikte, vücudunuzun mümkün olduğunca geniş bir alanını yelpazelemeniz önemlidir.
Peki neden? Bir vantilatör sadece cildinizle temas halindeki sıcak havayı değiştirerek vücudunuzu soğutmaz. Aynı zamanda terin buharlaşmasına da yardımcı olur. Sadece yüzünüzü yelpazeleyerek, vücudunuzun çok küçük bir bölümünde buharlaşmayı artırmakla sınırlısınız.
Aşırı sıcak hava dalgası sırasında bu büyük bir sorun olabilir. Tipton, "Sıcaklık yaklaşık 35°C'ye ulaştığında, vücudu soğutmanın tek gerçek yolu terlemedir." diyor.
"Bunun nedeni, terin buharlaşmasının aslında sıcaklığa bağlı olmamasıdır. Tamamen hava ile cilt arasındaki su buharı basıncı farkıyla ilgilidir. Bir esinti burada yardımcı olur."
Mümkün olduğunda, serinletici bir esinti oluşturmak veya birden fazla pencere açarak doğal hava akışını desteklemek için elektrikli olmayan bir el fanı kullanmayı düşünün. Tipton "Yalnızca iklimlendirmeye güvenmek, iklim değişikliğini hafifletmek için fazla bir şey yapmayacak. Aslında sorunun büyük bir parçası!" diyor.
Kaynak: BBC
