Koronavirüsün nerede bulaştığı neden önemli?
Koronavirüs salgını tüm dünyayı etkisi altına alırken, Türkiye'de de virüsün yayılmasını önlemeye yönelik tedbirler peş peşe geliyor. Çalışanların ve 4/b'li sigortalıların, işlerinden dolayı koronavirüse yakalanması halinde bu durum iş kazası olarak kabul edilir. İş kazası sayıldığında sigortalılara tanınan bazı haklar bulunmaktadır. Bu haklardan yararlanabilmek için ayrıntılara dikkat etmek gerekiyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, işçisiyle esnafıyla milyonlarca kişiyi ilgilendiren koronavirüsün hangi durumda iş kazası sayılacağına ilişkin ayrıntıları yazdı
Koronavirüs tedbirleri kapsamında lokantalar dışındaki sosyal mekânlar kapatıldı. Bazı sektörlerde üretime ara verildi. Bazı sektörlerde ise faaliyetin devam etmesi kaçınılmaz. Sigortalıların, çalışırken koronavirüs bulaşması sonucu hastalanması veya yaşamını yitirmesi iş kazası olarak kabul edilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), iş kazasında geçici iş göremezlik süresince geçici iş göremezlik ödeneği verir. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu çalışamaz hale gelen veya meslekte kazanma gücü yüzde 10’dan fazla azalan kişilere sürekli iş göremezlik geliri: ölenlerin eşi ve çocuklarına ölüm geliri bağlar.
Normalde, sigortalı çalışırken hayatını kaybedenlerin eşine ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için 4/a’lı (SSK) çalışanların en az 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün priminin bulunması; 4/b (BAĞ-KUR) ve 4/c’lilerin (Emekli Sandığı) ise en az 1800 gün primlerinin olması gerekiyor.
İş kazası nedeniyle ölümlerde bu koşullar aranmaz. İşe başlanan gün yaşanan kazada yaşamını yitiren sigortalının dahi yakınlarına ölüm geliri bağlanır.
İş kazası dışında nedenlerle ölenlerin yakınlarına bağlanan ölüm aylığı, çalışırken ödenen prim gününe göre değişir. Prim süresi düşük ise aylık da düşük olur.
İş kazası nedeniyle ölenlerin yakınlarına ise kaç gün prim ödediğine bakılmaksızın son üç aydaki prime esas kazancının yüzde 70’i oranında ölüm geliri bağlanır.
Ayrıca, iş kazasında ölen kişinin prim günleri ölüm aylığı bağlanması için yeterli ise eşi ve çocuklarına hem ölüm geliri, hem de ölüm aylığı bağlanır.
İŞ KAZASININ KRİTERİ NEDİR?
Bir kazanın iş kazası sayılabilmesi için meydana geldiği yer önemlidir. Bunlar şöyle:
- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
- 4/a kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında.
Koronavirüse işyerinde veya işle ilgili bir nedenle yakalananlar, iş kazası hükümlerinden yararlanabilir. Yargıtay, kısa süre önce bu konuda emsal oluşturacak bir karar verdi. 2009 yılındaki domuz gribi (H1N1) salgınında yaşamını yitiren TIR şoförünün ölümünü iş kazası saydı. (Bununla ilgili haberimiz)
İş kazası hükümlerinden sadece işçiler değil, 4/b’li sigortalılar, yani esnaf da yararlanır.
VİRÜSÜN NEREDE BULAŞTIĞINI KANITLAYIN
İş kazası olarak kabul edilebilmesi için koronavirüsün işyerinde veya yukarıda saydığımız gibi işle ilgili ortamlarda bulaşmış olması gerekiyor. Virüsün bu şekilde bulaşmış olduğu kişilerin, bu durumu kanıtlayıcı belgeleri toplamaları gerekir.
EVDEN ÇALIŞANLAR İÇİN DE GEÇERLİ
İşverenin talimatıyla evden çalışanlar da iş kazası hükümlerinden yararlanırlar. İşverenin görevlendirdiği zaman diliminde evde meydana gelen kazalar iş kazası sayılır. Bu nedenle kazanın tam olarak hangi saatte meydana geldiğinin belgelenmesinde yarar bulunuyor.
