Yalan söyleyen nasıl anlaşılır? Bilim insanları yalanı anlamanın en iyi yolunu buldu!
Hollandalı bilim insanları karşı tarafın yalan söylediğini anlamanın çok basit ve pratik bir yönetimini keşfetti. İnsanların yalan söyleyip söylemediklerini anlayabilmek için yüz hareketlerine veya sözlerindeki ipuçlarına dikkat etmenize gerek yok. İşte, yalan nasıl anlaşılır cevabı.
BEDEN DİLİNİ ANALİZ ETMENİZE GEREK YOK
Yapılan önceki araştırmalarda kişinin yalan söylediğini anlamak için beden dilini analiz etmek veya sözlerindeki ipuçlarını yakalamak gerektiği belirtiliyordu. Bir diğer yöntem ise yalan söylediğinden şüphe edilen kişinin anlattığı hikayeyi tersinden anlattırmak.
AYRINTILARA DİKKAT ETMEK YETERLİ
Öte yandan Hollanda'nın Amsterdam Ünversitesi Davranış Bilimleri Fakültesi'nden Bruno Verschuere ve meslektaşlarının yaptığı çalışmaya göre, yalanı fark etmenin en iyi yolu ayrıntı düzeyine odaklanmak.
Çalışmayı yürüten ekip, yalanı gerçekten anlayabilmek için birden fazla noktaya odaklanmaya gerek olmadığını kanıtladı. Verschuere "Bu saçma, çünkü aslında imkansız bir görev, tüm bu sinyalleri kısa süre içerisinde değerlendiremezsiniz" diyor.
DOĞRUYU SÖYLEYENLER HER AYRINTIYI VEREBİLİR
Ekibin yaptığı deneysel bir çalışma Nature Human Behaviour dergisinde yayımlandı. "Yalan söyleyen nasıl anlaşılır?" konseptli çalışmada iki grup oluşturuldu, "masum ve yalancılar".
Yalancı olan suçlu grup, bir dolaptan sınav sorularını çalmakla görevlendirildi ve daha sonra bu konuda yalan söylemek zorunda bırakıldı. Masum grup ise yalnızca kampüste zaman geçirdi.
Soruların çalınmasıyla ilgili soruşturmada iki grubun da ifadesi alındı ve bu ifadeler ayrı bir katılımcı gruba izletildi. Bu katılımcılar, hangi grubun yalan söylediğini anlamaya çalıştı.
Soruları kimin çaldığını çözmeye çalışan katılımcı gruba ilk olarak herhangi bir ipucu verilmedi ve kendi yöntemlerine göre değerlendirdiler. Bunu sonucunda katılımcıların tahminlerinin neredeyse şansa dayalı olduğu tespit edildi.
YALAN SÖYLEYENLER KURGU YAPSA BİLE TERSİNİ ANLATAMAZ
Daha sonra katılımcılara yer, kişi, zaman ve konum gibi ayrıntılara odaklanarak ifadeleri yeniden değerlendirmeleri istendi. Bu ipuçlarla beraber gerçekten daha iyi ayırt etmeye başladılar.
Denemlerden birisinde, tüm ipuçlar göz önüne alınarak katılımcıların yüzde 59 oranında başarı gösterdiği tespit edildi. Ancak tüm ipuçlara değilde sadece ayrıntılara dikkat edildiğinde başarı oranı yüzde 66'ya yükseldi.
Verschuere "Doğruyu söyleyenler, olayı bizzat yaşadıkları için zengin tarif edebiliyorlar, yalancılar ise ayrıntıları kurgulamış olsa bile yakalanma riskleri artıyor."
Deney sonucunda bir yalancı olay örgüsünü kafasında çok iyi kurgulayarak anlatsa bile, olayı tekrar başından anlatmasını isteseniz veya tersinden anlatmasını isterseniz bunu başaraması çok düşüktür.
