Rapel doz...

KELİME anlamı, “pekiştirme...” veya güçlendirme anlamına geliyor.

Daha çok sağlık çalışanları tarafından aşı uygulamalarında kullanılan bir kelime...

Bir süredir de ciddi bir tartışmaya yol açan uygulama...

Özellikle de aşıya ulaşmamış milyarlarca insan varken, gelişmiş ülkelerin üçüncü doz aşıya yöneliyor olmasının getirdiği bir tartışma içinde Türkiye dün önemli bir adım attı.

Daha önce denek veya ilk uygulanan olarak aşıya ilk aşamada ulaşan sağlık çalışanları ve 50 yaş üstünden başlamak üzere bugün itibarıyla rapel, yani pekiştirici doza başlanma kararı aldı.

Bilim Kurulu toplantısı sonrası Bakan Koca da alınan kararı kamuoyuna duyurdu.

Rapel dozun hangi aşı ile yapılacağına yurttaşlar karar verecek.

Başlangıçta ağırlıklı olarak inaktif aşı, yani Sinovac yapılmıştı.

Dolayısıyla sağlık çalışanlarının büyük kesimine Sinovac yapıldı.

Yanısıra 50 yaş üstünde ağırlık bu kez Biontech aşısına döndü.

Çünkü aşı sırası 50 ve üzerine geldiğinde Sinovac yeteri miktarda aşı göndermedi; Biontech ise yapılan anlaşmasına sadık kalıp aşı sevkiyatında en küçük sorun yaşatmadı.

Bilim Kurulu’nda Bakan Koca’nın aktardığına göre şu an elde 10 milyon doz Sinovac ve 10 milyon doz da Biontech var.

Bununla birlikte hem Sinovac hem de Biontech yeni aşı göndereceğini de belirtmiş.

STOKTA 20 MİLYON AŞI VAR

Bu Eylül ayına kadar Biontech’ten 120, gerekirse 130 milyon doz gelecek...

Sinovac da eğer sözünde durursa toplamda 100 milyon doza ulaşacak; toplamda 240 milyon doz aşı son 9 ay içinde Türkiye’ye girmiş olacak.

Önce hakkını teslim edelim, aşı konusunda Türkiye çok önemli bir noktada.

Bu arada iki Faz-1, bir Faz-2 ve bir de Faz-3 yerli aşı çalışması süren 4 aşıya ilave olarak, yenilerin faz çalışmaları da başlamak üzere...

Bunlar da yıl sonuna doğru devreye girdiğinde Türkiye'nin aşı ihraç eden ülke haline gelmesi kaçınılmaz.

Gelelim üçüncü doz veya rapel olarak nitelenen pekiştirme aşısı konusuna...

Dünyada üçüncü doz ciddi oranda tartışılıyor.

Buna neden ise ne kadar gerekli olduğu konusunda bugüne kadar bilimsel çok fazla verinin bulunmaması.

İNAKTİF AŞIDA SORUN YOK

Sinovac firması, iki doz sonrası üçüncü doza ilişkin bir çalışmayı yakın geçmişte yayınladı.

Ancak Sinovac inaktif bir aşı.

Dolayısıyla bilim insanlarının da öteden beri vurguladığı gibi eskiden gelen teknikle üretilen inaktif, yani ölü aşıların üç doz yapılması zaten önerilen bir durum...

Bunun yapılması bir anlamda zorunluluk gibi duruyor.

Ancak Biontech, Oxford/Astra Zeneca, Sputnik V gibi mRNA, viral vektör/ adenovirüs ya da VLP diye isimlendirilen aşılarda üçüncü doz konusu tartışmalı...

Bunlar çok yeni aşılar olduğu için ileride nasıl bir etki yaratacağına yönelik kesin bir veri yok.

Dolayısıyla yapılıp yapılmaması gerektiğine yönelik de bilimsel net bir veri şu ana kadar ortaya konulmuş değil.

HANGİ ORANDA ARTTIRIYOR...

Gelelim bunların üçüncü dozlarının yapılması durumunda nasıl bir etki yaratacağına...

Resmi bir çalışma olmamakla birlikte geçmişte Sinovac aşısının Faz-3 çalışmalarına katılanlardan bazıları üzerinde bir deneme yapılmış.

Bazıları da kendi başlarına bu deneyi gerçekleştirmiş.

Gün Başlıyor yayınımızda Prof. Dr. Taner Demirel, denek olarak katıldığı Sinovac aşısını olduktan 6 ay sonra kendisine tanınan hak kapsamında üçüncü doz pekiştirme aşısı yapıldığını belirtti.

İlk dozda 7, ikinci dozda 12 kat olan antikor seviyesinin üçüncü doz sonrası 200’ün üzerine çıktığını belirtti.

Ki bu seviye birçok yeni mutant virüs ile bedenin mücadelesinde önemli bir eşik...

Yine Sinovac aşısı olup, 6 ay sonra pekiştirme için Biontech aşısı olanlarda ise bu seviye 600'ün üzerine fırlamış.

Ancak iki doz Biontech olup üçüncü dozu da Biontech olanlarda durum çok değişmemiş, yine 600 ile 700 kat üzerine çıkmış.

DÖRDÜNCÜ DOZ ARTTIRMADI

Bazıları da üçüncü dozu Biontech yaptırdıktan sonra dördüncü dozu da almış.

Bunlar daha çok AB'nin iki doz Biontech yaptırma zorunluluğu getirmesi nedeniyle Avrupa’nın herhangi bir ülkesine seyahat planlayanlardan oluşuyor.

İlginç olan Covid-19 enfeksiyonu geçirip iki doz aşı olan veya iki doz üzerine üçüncü doz aşı yaptıranların, dördüncü doz alması sonrası antikor seviyelerinde herhangi bir değişimin görülmemesi...

Yapılan tüm araştırmalar göstermiş ki dördüncü dozu alanlarda herhangi bir değişim olmuyor.

Ancak hangi bünyede nasıl bir etki yaratacağını da kimse bilmiyor.

Dolayısıyla inaktif aşılarda herhangi bir şüpheye yer verilmezken, mRNA, adenovirüs veya VLP aşılarda bunların ilerde nasıl bir yan etki yaratacağına yönelik veri yok.

Belki de bundan olsa gerek bazı bilim insanları üçüncü doz aşıya dahi elde kesin bir bilimsel çalışma olmadan yapılmasına sıcak bakmıyor...

Umarım endişe ettikleri gibi olmaz...

Çünkü son dönem mRNA aşısı Biontech’e rağbet oldukça yüksek.

Sonucunu da bekleyip göreceğiz...

Buna toplu Faz-4 dönemi olarak da bakabilirsiniz...