İyi ki Obama var: Seçim yolundan notlar-2

Orlando

Tamamen dışarıdan gelen biri önümüzdeki Salı günü Amerika’da gerçekleşecek genel seçimde Donald Trump’ın rakibinin Barack Obama olduğunu düşünebilir. Yasal olarak üçüncü kez seçilmesi mümkün olmayan eski başkan dün burada yine meydandaydı. Seçimin son virajında Obama’nın yaptığı üçüncü miting bu, çünkü Joe Biden ekibi elindeki son koz olarak onu öne sürüyor. Önce Philadelphia’da kalabalığa seslendi, sonra Miami’de, dün de bir kez daha yine Florida’da.

Barack Obama meydanlarda çünkü Joe Biden’dan daha iyi konuşuyor. Hatta seçime bir haftadan az süre kalmışken gafa meyilli Biden’ın bir çuval inciri berbat etme ihtimali var. Trump günde üç eyalet gezerken Biden neredeyse 10 gündür ortada yok, ama bu kasti bir strateji. Biden ne kadar az konuşursa onun için o kadar iyi. Onun yerine Obama ana muhalefet lideri olarak Trump’ın damarına basıyor. Dünkü arabalı mitingde tam nokta atışı yaptı yine. Trump günlerdir “COVID, COVID, COVID diye tutturdular, başka haber yapmıyorlar,” diye medyaya saldırıyor ya… Obama cevabı yapıştırdı: “COVID’in medyada haber olmasını kıskanıyor.” Pazar günü “60 Minutes” programında yayınlanan söyleşide kendisine sert sorular sorulduğundan yakındı Trump, geçen haftaki çekimi terk etti ve günlerce twitter’dan programa saldırdı. Obama, dün bu konuya da değindi: “60 Minutes söyleşisini bile sert buluyorsa Putin’e, Kim Jong Un’a nasıl direnecek.”

Obama o kadar iyi çözmüş ki Trump’ı… En büyük derdinin medyada görünmek olduğunu biliyor, 'reklamın iyisi kötüsü olmaz’cılardan Trump.

Florida’yı almadan başkanlık pek mümkün gözükmüyor.

Seçime bir haftadan daha az süre kala "Kemal Biden" sonunda meydanlara çıkmaya başladı. Ama hafif bir miting takvimi uyguluyor, rakibi günde üç eyaleti turlarken o zar zor bir tanesine gidiyor. Önceki gün programında olmadığı halde Pennsylvania’daydı. Perşembe günü de nihayet Florida’ya geliyor.

Çünkü Florida’yı kazanamadan başkanlığı kazanamayacağını biliyor. Geleneksel olarak seçimlerde en belirleyici eyalet burası, birçok seçim de sonunda Florida’ya kilitleniyor.

Donald Trump geçen seçimde sadece 1.2 puan farkla taşımıştı eyaleti. Obama da iki seçimde az farkla kazanıp başkan seçildi. Latin Amerika kökenli seçmenin belirleyici olduğu eyalette Biden’ın pek bir albenisi yok. Hatta nedense Biden’ın seçim kampanyası bu seçmen grubuyla pek temas etmedi sayılır. Medyadaki Latino ve Latina gazeteciler bile Biden’ın kendilerine öncelik vermediğinden yakınıyordu. Geçtiğimiz yıllarda iyi derecede İspanyolca konuşan Bush kardeşler bu demografikte önemli kazanımlar elde etmişti.

Ufak bir kayma bile Demokrat Parti için felakete mal olabilir.

Bu sene Demokrat Parti’nin elinde Alexandria Ocasio-Cortez gibi önemli bir silah olmasına rağmen kurultayda ön plana çıkarmadılar. Partinin sosyalist tabanını temsil ettiği için geleneksel seçmeni ürkütmekten korktular. Biden kampanyası böyle hesapların ortasında kaldığı için olmadık yerlerde tökezliyor.

Obama’nın Florida’daki mitingi bu yüzden önemliydi. Biden’ın sendelediği yerlerde onun adına seçmene ulaşıp ikna etmeye çalışıyor. Genç Latin ve siyah seçmende az da olsa Trump’a yönelik bir kayma veya sempati var; az bir oynama bile anketlerde başa baş gözüken Trump ve Biden için belirleyici olabilir.

Ama Obama’nın da Florida’da etkili olan Küba kökenli seçmenle sorunu var.

Zamanında Küba’dan kaçıp Miami’ye yerleşmiş bu insanlar önemli konumlara geldiler. Maddi olarak güç kazandılar, siyasette de etkili oldular. Obama’nın başkanlığı döneminde Küba’yı ziyaret etmesi, Küba rejimiyle ilişkileri yeniden başlatması hiç hoşlarına gitmedi. Çünkü Amerikan devletinden bekledikleri kendilerini yerlerinden yurtlarından ve mallarından eden Castro’nun intikamını almaktı.

Bu konu sadece Obama’nın değil, Demokratlar’ın da üzerinde bir gölge gibi dolaşıyor. Bernie Sanders’ın da en büyük stratejik hatalarından biri geçmişte Castro rejiminin bazı unsurlarını—okuryazarlık oranı ve sağlık sistemi—övmesiydi.

Sadece Küba değil, bir de Venezuela etkisi var Florida seçimlerinde.

Beni uyaran burada önemli bir haber kanalında çalışan gazeteci arkadaşım oldu. Sadece Küba değil, bir ve Venezuelalı seçmeni dikkate almamı söyledi önceki gün akşam yemeğinde. Trump’ın Maduro’ya karşı mücadele etmesi, darbeyle göreve gelen diğer başkanı “Ulusa Sesleniş” konuşmasında Kongre’ye davet edip Venezuela’nın yeni lideri olarak resmen kabul etmesi Florida’daki bir diğer önemli seçmen grubunun hoşuna gitti.

Yine de Küba ve Venezuela’nın seçime etkisinden bahsederken daha yaşlı nüfusu kastettiğimin altını çizmem gerek. Ama Florida yaşlı seçmenin çoğunlukta olduğu bir yer, dahası bütün azınlık gruplarının ötesinde yaşlı beyaz seçmenin hala büyük ağırlığı var. Tam da bu yüzden Demokratlar ne kadar mücadele etseler de yüzde 49’u bir türlü aşamıyorlar; 2018’de Florida tam da Demokrat vali seçecekti ama kıl payı gitti. Gelecek adına umut var, ama yakın gelecek, yani bir hafta sonrası için ne kadar umut var tartışmalı.

Şehirli genç seçmen bu seçime yetişmeyebilir.

Demokrat Parti’nin Georgia, Florida ve Pennsylvania gibi eyaletlerde güvendiği kitle eğitimli, genç, şehir merkezlerinde yaşayan nüfus. Mavi yakalı ve muhafazakar-beyaz-yaşlı seçmen sayısı azalırken çok kültürlü, eğitimli, farklı etnik kökenlerden gelenlerin sayısı artıyor. Bu insanlar giderek oy vermeyi de benimsemeye başladı, o yüzden parti kendi geleceğini bu yeni seçmen grubuna bakarak belirliyor.

Ama ister Florida’da ister başka eyalette olsun bu hesabın önünde ufak bir engel var: Demografi yeteri kadar hızlı değişmiyor. Birçok yeni seçmen var ama 2020 seçimlerinde yeteri kadar etkili olacaklar mı, henüz belli değil. Biden bu eyaletleri kazanırsa tabandaki değişim hızlı bir şekilde kendini hissettirmiş olacak Amerikan seçimlerinde. Kaybederse de dört sene Trump yönetimi bir felaket senaryosu gibi gözükse de aslında 2024’te Demokratlar için çok daha kolay bir seçim zaferinin altyapısı hazırlanmış olabilir. Tek bir faktör belirleyici değil elbette, ama dört sene sonra değişen demografik etkisini daha net gösterecek.