Putin'in dünü, yarını

SONUCU önceden belli bir seçimle, Vladimir Putin sonuncu olması gereken bir dönem daha Rusya Devlet Başkanlığı’nı sürdürecek. Putin dönemi, bir Putin rejiminin kurulması için yeterli zamanı kendisine verdi. Önümüzdeki dönemde Putin döneminde yetişmiş ve çoğu Rus seçkinlerin ailelerinden gelen genç bürokratlar, teknokratlar ve siyasetçiler yaratılan rejimi sürdürme işlevini üstlenecek.

Sadece bu açıdan bakıldığında Putin, 1999 yılının son günü istifa eden, daha doğrusu istifaya zorlanan Devlet Başkanı Boris Yeltsin’den iktidarı devraldığında gündeminin ilk maddesini başarıyla sonuca erdirdi. 1990’ların darmadağınık, mafyaya teslim olmuş, devlet otoritesinin ayaklar altında olduğu, uluslararası sistemde sözü geçmeyen Rusya’sını toparladı. Rus devletinin gücünü ve otoritesini yeniden tesis ettiği gibi, uluslararası sistemde de Moskova’nın sesinin çıkmasını, emrivakilerinin kabul edilmesini, sözünün dinlenmesini sağladı.

EN BÜYÜK BAŞARISIZLIĞI

Bu verilerden yola çıkarak Rusya’nın geçmişin Sovyetler Birliği gibi küresel bir güç olduğunu söylemek kolay değil. Ayrıca Putin’in en büyük başarısızlığı, yolsuzluklardan arındıramadığı ya da arındırmak istemediği ülkesinin ekonomisini petrol ve gaz gelirlerine bağımlı olmaktan kurtaramaması oldu. Yakın bir gelecekte bunun değişebileceği öngörülmüyor. Rus ekonomisini daha modern, teknolojiye ağırlık veren, doğal kaynak bağımlılığından kurtarmak, bir dönem Putin’in yerine devlet başkanlığı da yapan Dimitri Medvedev’in hedefiydi. Gücü bu programı kabul ettirmeye yetmedi.

Putin’in Rusya’sı, hem yakın çevresindeki müdahaleleriyle hem de Batı ülkelerine yönelik siber savaş ataklarıyla yahut iddialara göre Batı’daki seçimlere karışarak bu ülkelerin içişlerinin akışını etkileyebiliyor. En son, daha önceleri hem Rusya’yı soyup soğana çeviren pek çok oligarkın yaşadığı hem de birçok muhalif Rus’un öldürüldüğü İngiltere’de, daha önceleri takas edilmiş bir casusunu öldürmeye teşebbüs etmekle suçlanıyor. Putin; Gürcistan, Ukrayna ve Suriye müdahaleleri, Kırım’ın ilhakı gibi hamleleriyle gövde gösterisi yapmayı başardı. 1 Mart’ta yaptığı konuşmada elindeki emsali görülmemiş silahlardan, Donald Trump’un tesisinin bulunduğu Florida Eyaleti’ni vurabilecek füzelerden ve nükleer potansiyelinden bahsetti.

YENİ SOĞUK SAVAŞ

Ne var ki bu askeri güç, Suriye’deki etki ve diğer yaptıkları BM Güvenlik Konseyi üyesi olmasına rağmen Rusya’yı Soğuk Savaş dönemindeki Sovyetler Birliği’ninkine koşut bir yerde konumlandırmaya yetmiyor. Sonuçta, ekonomisi ABD’ninkinin yüzde 10’undan daha küçük, pek müttefiki olmayan, nüfusu hızla yaşlanan, Çin’le ilişkisinde küçük ortak konumunda, dünya ekonomisine açıklığı nedeniyle yaptırım rejimlerinden zarar da gören bir ülkeden bahsediyoruz.

Putin’in tüm popülaritesine rağmen medyayı baskı altında tutmak zorunda kalması, Putin neslinin siyasal umursamazlığı, siyasal rakipleriyle rekabetçi şekilde mücadele etmekten kaçınması aslında bir zaaf göstergesi. Hepsinin ötesinde Rusya’nın istemediklerini engelleme gücü, yapıcı bir siyaset izleyerek sorun çözebilme gücünden ve kapasitesinden çok daha yüksek.

İkinci Soğuk Savaş döneminde olduğumuzu iddia edenlerin düşündüklerinin aksine, Rusya’nın siber savaşta etkili olması, trollerinin Batı dünyasına yönelik başarılı saldırıları, kendi başlarına geçmişteki hasmane rekabetin yeni bir modeliyle karşı karşıya olduğumuz anlamına gelmiyor. Eğer bir yeni Soğuk Savaş dönemine girilecekse, ABD ile rekabet edecek güç, yükselen ekonomisi, güçlenen küresel bağlantıları, iddialı projeleriyle Çin olacaktır. Putin rejimi, Rusya’yı bu yeni dönem rekabetinin eşit bir oyuncusu olmaya hazırlamış değildir.

Yine de Rusya hafife alınacak bir güç değildir. Tüm sertliğine rağmen diplomasiyi kullanmakta mahirdir. NATO’yu bölmek, Avrupa’da ayrılık yaratmak konularında da ciddi başarı sağlamıştır. Amerikan politikasının sertleşmesi halinde buna nasıl mukabele edeceği de önümüzdeki dönemin gündemini belirleyecektir.