Ölümü gören Volkswagen sıtmaya razı
ABD'de 18 milyar dolar ceza ödeme ihtimaliyle karşı karşıya kalan Volkswagen, bu kadar büyük cezayı ödemek zorunda kalacak mı? ABD'deki örnekler, cezalar 'pazarlık'la aşağı çekilse de 'yan masraflarıyla' hiç de ucuza mal olmadığını gösteriyor
Hakan ÖZENEN / GAZETE HABERTÜRK
Volkswagen, dizel araçlarda kullandığı, egzoz emisyonunu düşüren yazılım skandalının patlamasıyla ilk büyük cezasını Frankfurt borsasında ödedi. Önce yüzde 18, ardından yüzde 20’ik düşüşler yaşayan hisse senetleri hâlâ dış etkilere oldukça açık biçimde duruyor. Şirket ABD’de ‘oynanmış’ yazılım kullanarak sattığı 482 bin adet araç için araç başına 37 bin 500 dolar, toplamda da 18 milyar dolarlık bir cezayla karşı karşıya. Ama bu bile marka için henüz ‘ölüm’ demek değil.
Çünkü ABD’nin ardından anavatanı Almanya’nın da içlerinde olduğu pek çok Avrupa ve Asya ülkesinde satılan ve bu yazılımı kullanan 11 milyon araç olduğu ortaya çıktı. Üstelik başta sadece 2.0 litrelik dizel motorlarda kullanıldığı söylenen yazılımın 1.6 litre hacmindeki dizel motorların kontrol ünitelerinde kullanıldığı anlaşıldı. Yani böylelikle bu motorların Türkiye’ye de satılmış olduğu anlaşıldı.
ABD CEZADA İNDİRİME GİDEBİLİR
ABD, daha önce yaşanan örneklere bakıldığında, başta anons ettiği cezalarda sonradan indirime gidebiliyor. Ama bu indirim Volkswagen’in durumunda pek de teselli vermiyor. Çünkü ABD’de henüz bireysel kullanıcıların açacağı davalarda ne talep edeceği ve fantastik Amerikan mahkemelerinin neye hükmedeceği henüz bilinmiyor. Tabii bu tip davanın mahkeme ve savunma masraflarının da hükmedilen tazminatlar kadar fantastik olacağını da hesap etmek gerekiyor.
Markanın 2015 yılı sonuna kadar harcayacağını duyurduğu 6.5 milyar dolar işte bu öngörülmeyen harcamalar ve aynı zamanda dünya üzerinde satıldığı açıklanan 11 milyon aracın yazılımlarının yenilenmesi için kullanılacak. Bu rakamın üzerine 18 miyar dolarlık rakamı ödemek zorunda kalsa bile, Volkswagen, ölümü gördüğü için sıtmaya razı olacak.
SKANDAL NASIL ORTAYA ÇITKI?
Volkswagen'in dizel motorlara yerleştirdiği, çevreye ve sağlığa zararlı egzoz gazı değerlerini düşük gösteren aletin adı “Electronic Diesel Control 17”. Gizli bir bilgisayar yazılımı. ICCT adlı Uluslar arası çevre vakfında görevli Berlinli kimyager Peter Mock, Almanya’nın ABD için ürettiği otomobillerin Avrupa’dakinden çok daha temiz ve çevreye uygun olduğu görüşünden hareketle test yapmak istedi. ICCT, West Virginia Üniversitesi’ne 2014 Mart’ında görev verdi. Bir profesör, bir mühendis, iki öğrenci ve bir üniversite çalışanından oluşan 5 kişilik bir araştırma grubu kuruldu. Grup, elektrikli süpürgeye benzeyen, İki ölçüm aletinden oluşan, jeneratörlü ve hortumlu aleti aracın bağajına yerleştirerek, test için trafiğe çıktı. Araçlar 4 bin km trafikte kullanıldı. Egzoz gazının Avrupa’dakinden daha temiz olduğu düşüncesinden hareket eden araştırmacılar, tam tersi bir sonuç üzerine kendilerinin hata yaptığını sanarak, kim hata yaptı diye kavgaya tutuştu. İki ay sonra değerlerin doğru olduğu sonucuna varan araştırma grubu, Amerikan Çevre Ajansı’nı (EPA) alarma geçirdi. 2012 yapımı VW Jetta ve 2013 yapımı VW passat aracındaki egzoz gazı değerleri çok yüksek dedi. BMW X5 modelinin değerlerinin ise tuttuğunu belirtti. ABD Çevre Ajansı, 2014 Aralık ayında VW’ye bunun kaynağını sordu. VW değerlerin yüksek olmasına teknik bir sorunun neden olduğunu gösterdi ve Jetta, Golf, Beetle, Audi A3 model 482 bin aracı egzoz servisi adı altında tamire çağırdı. Ama araçlarda herhangi bir değişiklik yapılmadı. 3 Eylül 2015’te VW, Amerikan Çevre Ajansı’na dizel motorların yazılımında manipülasyon yaptığını itiraf etti.
