Menisküs yırtığı belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Menisküs yırtıkları en fazla görülen diz yaralanmalarından biridir. Sporla uğraşan kişilerde daha sık oluşmakla birlikte, menisküs yırtıkları çocuklar dahil herkeste görülebilir. Menisküs yırtığı nasıl anlaşılır ve belirtileri nelerdir? İşte detaylar...

Giriş: 08.12.2024 - 13:30 Güncelleme: 08.12.2024 - 13:30

Menisküs yırtığına karşı neler yapılabilir?

Futbol sahasında sert bir müdahale, menisküs yırtığına neden olabileceği gibi, çömelme pozisyonundayken hızlıca ayağa kalkmak veya sabit dururken ani bir dönme hareketi yapmak da menisküs yırtığına yol açabilir.

Menisküs, diz eklemi içinde femur (uyluk kemiği) ve tibia (kaval kemiği) kemikleri arasında bulunan C şeklinde bir kıkırdaktır. İç ve dış menisküs olmak üzere iki adettir. Menisküs, eklemi oluşturan kemikler arasında şok emici ve yük taşıyıcı olarak görev yapar ve eklem kıkırdaklarını aşırı yüklerden korur.

Menisküs yırtığı , diz ekleminde sıklıkla karşılaşılan ve hem fonksiyonel hem de semptomatik olarak ciddi rahatsızlıklara yol açabilen bir yaralanma tipidir. Diz eklemi, femur (uyluk kemiği) ile tibia (kaval kemiği) arasında yer alan, C şeklinde iki adet fibroelastik kıkırdak yapı olan menisküsler tarafından desteklenir. Bu yapılar, eklem yüzeyleri arasında bir tampon görevi görerek kemiklerin aşınmasını ve eklem kıkırdağında dejenerasyonu önler.

REKLAM

Menisküs yırtıkları özellikle futbol gibi karşılıklı fiziksel temas, yoğun tekmeleme ve hızlı koşu içerebilen sporların yanı sıra voleybol ve basketbol gibi atlama ve müdahale gerektiren sporlarda yaygın olarak görülür. Bireyler koşarken aniden yön değiştirdiğinde meydana gelebilir. Birçok vakada ön çapraz bağ yaralanması gibi diğer diz yaralanma türleri ile aynı anda görülür.

Menisküs yırtığı nedenleri arasında şunlar yer alır:

- Spor sırasında ani dönüşler ve hızlı hareketler,

- Dize doğrudan darbe alınması,

- Diz üzerine düşme,

- Ağır kaldırma veya aşırı zorlayıcı hareketler,

- Yaşlanmaya bağlı menisküs dokusunda zayıflama,

- Dizde sürekli aşırı yüklenmeye neden olan aktiviteler,

- Uygun olmayan egzersiz teknikleri veya zayıf kas yapısı.

REKLAM

Menisküs yırtıkları, hareketli sporların yanı sıra menisküsün yaşla birlikte zayıflaması ve dejenere olması nedeniyle yaşlı bireylerde, özellikle yaşlı sporcularda özellikle görülen bir durumdur. 65 yaş ve üstü bireylerin % 40'ından fazlasında menisküs yırtığı görülebilir.

Menisküs yırtığında en sık görülen ve ana semptom diz eklem çizgisinde hissedilen ağrıdır. Rahatsızlık olan dizde kilitlenme, fonksiyon kaybı, takılma hissi ve şişlik de başlıca semptomlar arasında yer alır. Bacakta hissizlik ya da boşalma hissi bildirilen vakalar da vardır. Bacakta meydana gelen hissizliğin başlıca nedeni yırtılan menisküsün yer değiştirmesi, dokuların parçalanarak uyluk kaslarına hasar verebilmesidir. Ağrı yaralanmanın ilk zamanlarında çok şiddetli olmayabilir ve hareketlerde kısıtlanmaya neden olmayabilir. Ancak iltihap ilerlediğinde ağrı genellikle şiddetlenir. Menisküsün yer aldığı dizin üst kısmında yerleşim gösteren ağrı özellikle ağırlık taşırken, arabaya inip binerken, çömelme esnasında şiddetlenebilir. Merdivenlerden inmek ve çıkmak da sıklıkla ağrılıdır ve dizin fazla kullanılması şişliğin artmasına yol açabilir.

REKLAM

Menisküsün ilk semptomları ise şöyle:

- Lezyonun oluşması esnasında dizden ses gelmesi ve patlama hissi

- Şişlik ve ödem

- Ağrı, özellikle dizin döndürülmesi sırasında

- Dizin kırıldıktan sonra düzleştirilmesinde yaşanan zorluk

- Hareket güçlüğüne neden olan kilitlenme hissi

- Bacak kaslarında hissizlik

Dizler büküldüğünde çok şiddetli ağrı duyuluyorsa, dizde şişkinlik veya kızarıklık meydana gelmişse ve diz hareket ettirilemiyorsa, beklenmedik şekilde fonksiyon kaybı yaşanıyorsa vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak ve kapsamlı muayeneden geçmek önemlidir.

Menisküs yırtıklarının teşhisinde doktor muayenesi önemli yer tutar. Ortopedi ve Travmatoloji doktoru muayenesinde menisküsün oturduğu eklem hattı boyunca hassasiyet olup olmadığını kontrol eder. Genç hastalarda genellikle dizde burkulma veya dönme sonucu yaşanan ağrı ve kilitlenme hikayesi yaşanır. Orta ve ileri yaşlarda ise menisküsün yıpranmasına bağlı yaşanan dejeneratif yırtıklar çömelme, eğilme gibi basit hareketlerden sonra kilitlenme, takılma hissi ile ortaya çıkabilmektedir. Doktor ağrı bölgesi, hareketle ilişkisi ve şiddetini muayene sırasında değerlendirir.

REKLAM

Doktorunuz muayene sırasında McMurray, Apley, Steinman gibi testleri uygulayacaktır. Dizi bükerek, düzelterek ve döndürerek menisküs varlığını, şiddetini değerlendirecektir.

Diz eklemini ve kıkırdak yapıyı ayrıntılı değerlendirebilmek için başvurulan yöntem manyetik rezonans görüntülemedir. MRG, hem yumuşak dokuların hem de sert dokuların ayrıntılı görüntülenmesini sağlayan bir tanı aracıdır. X ışınları ve radyasyon içermediği, manyetik alandan faydalanarak görüntüleme sağladığı için çocuklar ve hamilelerde de kullanımı güvenlidir. Menisküs yırtığı tanısında en detaylı ve en güvenilir yaklaşım MRG’dir.

Kıkırdak yapı ile çevrili olduğu için menisküs yırtıklarının tanısının X-Ray ile konulması mümkün değildir. Ancak dizde ağrı ve şişliğe neden olan durumun kemik kırığı ya da farklı bir hastalık olmadığından emin olmak için genellikle bu yöntem tercih edilir.

REKLAM

Menisküs tedavisi sürecinde doktor tavsiyesi ile antiinflamatuar ilaçlar kullanımı mümkündür. Steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçlar yani NSAID'ler dizde meydana gelen ağrı ve şişmeye karşı yardımcı olabilir. Ancak bu ilaçların kanama ve ülser riskini artırması gibi yan etkileri mevcuttur. Doktor tavsiyesi olmadan kullanılmaması gereken bu ilaçlar, sadece gerekli olduğu zamanlarda, ara sıra kullanılmalıdır. Dizdeki stresi azaltmaya yardımcı olmak için, doktor veya fizyoterapist tarafından önerilen germe ve güçlendirme egzersizleri yardımcı olacaktır.

Her menisküs yırtığı vakasında basit veya ilaçlı tedavi yöntemleri yeterli gelmeyebilir. Yırtığın büyük veya geniş olduğu olduğu, dengesizliğe yol açtığı yada kilitlenme belirtilerine neden olduğu vakalarda, dengesizliğe neden olan parçaları onarmak veya çıkarmak için ameliyat gerekebilir. Bu tıbbi müdahale prosedürü genellikle oldukça basittir ve operasyon sonrasında bireyin aynı gün eve dönmesi mümkün olabilir. Bir onarım yapılması durumunda dizde koruma için alçıya veya bir desteğe ihtiyaç duyulabilir. Bunun yanı sıra koltuk değneği kullanımı da mümkündür.

Menisküs yırtıkları genellikle bir travma sonucu veya eklemlerin dejenere olması sonucu oluştuğu için önlemek zordur. Ancak bazı önlemler diz yaralanması riskini azaltabilir.

- Uyluk kaslarınızı düzenli egzersizlerle güçlü tutun.

- Spora başlamadan önce hafif egzersizlerle ısının

- Spor veya egzersiz arasında küçük molalar verin. Aşırı yorulan kaslar yaralanma riskinizi artırabilir.

- Yapılan spora göre doğru ayakkabı kullandığından emin olun.

- Antrenman yoğunluğunu aniden artırmayın.

- Dizi zorlayıcı hareket ve aktivitelerden uzak durmaya çalışın

- Kilo kontrolünü sağlayın