ODD Başkanı Bozkurt: 'Araç fiyatlarının artma ihtimali yükseldi'
Bundan 5 yıl önce 1 milyon adetlere yaklaşan Türkiye otomotiv pazarı, yıllar içinde farklı değişkenlere bağlı olarak inişli çıkışlı bir grafik seyretti. 2022'de üst üste dört ay boyunca daralan pazar, yeniden 1 milyon adet seviyesini görme ihtimalinden ise her geçen gün uzaklaşıyor. Habertürk'e özel açıklamalarda bulunan Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, 2022'de Türkiye otomotiv sektöründe ilk gündem maddesinin 'bulunurluk' olacağını vurgulayarak, "Dünyada enflasyonist bir ortamla karşı karşıyayız. Maliyetlerin artması araç fiyatlarının artma ihtimalini yükseltti" dedi. Bozkurt, iç pazarın yeniden 1 milyon adetlere taşınmasının yolunun ise vergilendirme sisteminde yapılacak değişiklikten geçtiğini vurguladı. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Türkiye otomotiv pazarı son yıllarda inişli çıkışlı bir grafik izliyor. Bir zamanlar pazarda üst üste 1 milyon adetlik satışlar görülürken, aradan geçen zamanda gerek döviz kurundaki artışlar, gerekse pandeminin patlak vermesi, pazarın yeniden 1 milyon adetlere çıkmasının önüne set çekmiş durumda.
Otomotiv pazarının son 5 yıllık geçmişine kısaca bakacak olursak, 2017 yılında Türkiye'de toplam 956 bin 194 otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçeklemişti. Böylece, pazar üst üste 3'üncü yıl 1 milyon adet sınırını test etmişti.
Toplam pazar döviz kurlarında hareketliliğin başladığı 2018 yılında 620 bin adetlere gerilerken, 2019'da ise 500 bin adetlerin altına inmiş ve 479 bin adede kadar düşmüştü.
2020 yılında ise tüm dünyayı kasıp kavuran koronavirüs pandemisi, Türkiye'nin yanı başındaki Avrupa'da otomotiv pazarını yaklaşık yüzde 25 oranında daraltmış, fakat iç pazarda 2018'den beri ertelenen talebin patlama yapmasıyla satışlar yüzde 60'ın üstünde artmıştı.
Böylece, 2020 yılında dünyadaki diğer pazarlardan pozitif ayrışan Türkiye'de 772 bin 788 adet otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçekleşmişti.
2021 yılında ise döviz kurlarındaki yükselişe bağlı olarak araç fiyatlarındaki artışlar ve çip krizi ile başlayıp sonrasında lojistik ve tedarik krizleri ile devam eden üretim sıkıntıları otomotiv piyasasına damga vurdu.
Fakat tüm bu yaşanan olumsuzluklara rağmen sıfır araç talebi düşmezken, aksine bugünlere kadar devam eden araç bulma sorunu hayatımıza girdi. Neticede, otomotiv pazarı 2021'i bir önceki yıl ile benzer seviyede olacak şekilde 737 bin 350 adet ile geride bıraktı.
2022'ye de benzer sıkıntılar ile başlayan pazar, üst üste dört ay boyunca daralmayı sürdürdü. Ocak-Nisan döneminde, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı yüzde 18.5 oranında azalarak 212 bin 85 adet olarak gerçekleşti.
'2022'NİN EN ÖNEMLİ SORUNU BULUNURLUK OLACAK'
Otomotiv pazarındaki mevcut gelişmelerin kuşkusuz birden fazla nedeni bulunuyor. Bu noktada mikrofonu uzattığımız Otomotiv Distribütörleri Derneği'nin (ODD) yeni Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Bozkurt, pazardaki daralmaya yönelik geniş bir perspektif çizdi.
Habertürk'e özel açıklamalarda bulunan Ali Haydar Bozkurt, 2022 yılına dair öngörülerde her çeyreğin bir öncekinden daha iyi olabileceği ve çip krizinin etkisinin azalacağı beklentisinin hakim olduğunu kaydederek, "Ancak Rusya-Ukrayna savaşı durumu tamamıyla değiştirdi. Bugün baktığımız zaman arz ve lojistik kaynaklı problemlerin arttığını görüyoruz. Bu problemler daha kompleks, karmaşık ve büyümüş durumda. Bu sene dünya genelinde yapılan tahminler normal şartlara göre 3-5 milyon adet aracın üretilememesi sonucunu doğuracağını gösteriyor. Arz kaynaklı problemler önümüzdeki seneye de sarkacak" dedi.
2022’de Türkiye otomotiv sektöründe ilk gündem maddesinin 'bulunurluk' olacağını vurgulayan Bozkurt, "Pandemi kaynaklı sorunların yol açtığı çip, lojistik ve hammadde ile ilgili belirsizlikler sürdükçe 2022 yılı için pazar kapanışı tahmininde bulunmak zorlaşıyor. 2022 yılı iç pazar tahminlerine göre geçen seneki iç pazar adetlerini yakalamak büyük başarı olacak" ifadesini kullandı.
'FİYATLARIN YÜKSELME İHTİMALİ ARTIYOR'
Dünyadaki enflasyonist ortama da dikkat çeken Ali Haydar Bozkurt, "Bunun üzerine enerji fiyatlarında ciddi sıçramalar mevcut. Bu durum da enflasyon artış trendinin devam etmesine neden olacak. FED her ne kadar hızlı bir faiz artırımı döngüsüyle bu enflasyonist ortamı dizginlemeye çalışsa da gerek ülkemizde gerek dünyada enflasyonist ortam 2022’de de devam edecek. Bu da ister istemez bütün firmaların, markaların maliyetlerini artıracaktır. Maliyetlerin artması da gerek sıfır kilometre araçlarda gerek ikinci el araçlarda fiyatların artması ihtimalini yükseltti. Dolayısıyla sistemin bir arz bir de fiyat tarafı var. Bu durum, araç bulunabilirliğini sıkıntıya sokacaktır. Aynı zamanda da enflasyon nedeniyle de fiyatların yukarı yönlü devam etme ihtimali artıyor" görüşünü paylaştı.
'VERGİLENDİRME SİSTEMİ YENİDEN DEĞERLENDİRİLMELİ'
ODD Yönetim Kurulu Başkanı Bozkurt, otomotiv sektörünün devletin toplam vergi gelirlerinin önemli bir oranını teşkil ettiğinden de bahsederek, dünyadaki gelişmelere paralel şekilde adımlar atılması gerektiğini söyledi.
Bu kapsamda sektörün, taşıt alım vergileri, KDV, ÖTV, Motorlu Taşıtlar Vergisi, taşıtlarda kullanılan akaryakıtın vergisi, firmaların ödediği vergiler ve yarattığı istihdam da dahil olmak üzere çok ciddi bir kaynak yarattığını kaydeden Bozkurt, "Bu kaynağı korumak ve desteklemek üzere dünyada meydana gelen değişimlere uyum sağlamak hedefiyle sürdürülebilir orta vadeli plan çerçevesinde gerekli adımları hep beraber atmamız gerekiyor" dedi.
İç pazar büyüklüğünün önem teşkil ettiğini anlatan Bozkurt, "Küresel arenada rekabet üstünlüğümüzü koruyarak daha da geliştirmek adına, yeni yatırımların ileri yeni teknolojilerle birlikte ülkemize gelmesinin önünü açmak açısından iç pazarın büyüklüğü önem taşıyor. Yakın geleceğe, gerek altyapı gerekse bir yandan mevzuat düzenlemeleri ve uygulamalar ile hazırlıklı olmamız, küresel arenadaki rekabetçi gücümüzü mutlaka korumamız gerekiyor. Bu durumda vergilendirme sistemimizin günün koşullarına göre yeniden değerlendirilip devreye alınması yerinde olacaktır. Böylelikle, iç pazarın yeniden 1 milyon seviyelerine taşıyacak politikaların geliştirilmesinin de önü açılacaktır" önerisinde bulundu.
