Bana bir masal anlat baba

ÇİFTLİK BANK’ın CEO’su olarak bilinen genç (Mehmet Aydın), büyürken Facebook’ta Farmville oynamış da bunu hayata geçirmiş gibi. Zaten anlattığı proje birkaç kilometre öteden sanal gibi dururken bir de yüzüne bakıp konuşmasını dinleyince inandırıcı bulmak mümkün değil.

Çiftlik Bank sadece kolay para kazanma furyasının doğal bir sonucu olarak patlamadı, dijital çağda 20’li yaşlarında bir Türk’ün “başarı hikâyesi” ihtimali de çekim nedeniydi. Pek çokları için para kazanmak her zaman en büyük motivasyon ama toplumlar dönem dönem inanmak ve yeni figürlerin peşlerinden sürüklenmek de ister.

Eldeki parayla yetinmemek belli bir coğrafya ya da zümreyle de sınırlı değil. Dünyanın en büyük zenginleri hep kazandırdığı, ekonomik krizde bile kazandırdığı için Bernie Madoff’a teslim ederken bu düzeni hiç sorgulamadılar. Hiçbir yatırımın sürekli kâr getirmeyeceğini bilmelerine rağmen.

Bu durumda kandırılanlar mı suçlu, kandıranlar mı?

ELON MUSK ETKİSİ

Yıllarca kendi televizyonunda yalan reklamlarla Cem Uzan az kaldı Türkiye’yi yönetecekti. Üzerinden yıllar geçti, kuşaklar değişti ve #sürgün #vatan etiketli fotoğrafları Paris’ten paylaşan batık işadamı şimdi bir sosyal medya fenomeni. Şartlar oluşsa belleksiz toplum onu alıp yine bir yerlere taşımaya hazır adeta.

Aklı başında olduklarını varsaydığımız pek çok sanatçı neden hâlâ tekkelere, üfürükçü hoca benzeri figürlerin peşinden koşuyor? Fethullah Gülen gibi ilkokul mezunu, söylem ve yazdıklarının dinle hiç ilgisi olmayan bir zavallı nasıl o kadar takipçiyi topladı? İnsanlar çoğu zaman kendi dileklerini (siyasi, manevi, maddi fark etmiyor) karşılayabileceklerini düşündükleri tiplere hiç sorgulamadan teslim oluyor çünkü.

Elon Musk adeta bir peygamber figürüne dönüşüyor giderek. Geçen hafta onu gözlerimle gördüm ve kalabalıkları bir mıknatıs gibi kendine çekebilme gücüne şahit oldum. Hipnotize olmuş gibi gözleri başka hiçbir şey görmüyor, bu dünyadan kopuyor insanlar karşısında.

Elon Musk da onlara inanmak istediklerini söylüyor. İnsanoğlunun en büyük hayali uzay yolculuğundan başlıyor sattığı masallar. Los Angeles-San Francisco arasını yarım saatte alacak tüneller, ulaşımı yeraltına indirecek projeler, benzin savaşlarına son verecek elektrikli arabalar bilimkurgu hayalinin gerçekleşmesinin çok yakın olduğunun habercisi.

ABD’nin benzin açlığı olmasa yakın tarihte savaş bile olmaz, siyasetin en büyük ütopyası “sürekli barış” olan bir dünya kurulurdu. Elon Musk’ın alttan alta okşadığı bu umut işte.

Somut örneği ise birkaç elektrikli araba. Eee, Çiftlik Bank da zengin etmedi ama Beyaz’ın para karşılığı övdüğü balları vardı.

ÜTOPYA ÇEKİCİDİR

Kickstarter’daki amatör projeler gibi bir iş modeli var Musk’ın: Parayı topluyor, ürünü sonra teslim ediyor. Ya da kimi zaman edemiyor. Tesla’nın Model S araçları 16 ay gecikti. Parası peşin alınan Model 3 için teslimatın yine ertelendiği açıklandı daha yeni.

Ford, Chevrolet, BMW, Toyota gibi firmalar EV (elektrikçi araç) işine girmiş, tüketicinin başka seçenekleri varken neden Tesla’nın pazar değeri dev şirketlerden daha yüksek? Biri hayal satıyor çünkü.

Sevan Nişanyan solculara kaçak inşaatla doğaya dönüş tecrübesi, İpek Hanım’ın Çiftliği sosyeteye süpermarketlere karşı kahramanca savaşır görünerek “doğal” gıda pazarlıyor. Ütopya hep çekicidir.

Aslında Çiftlik Bank şarlatanı, kandırdığı insanlar gibi kısa vadeli düşünmese, biraz kendisine çekidüzen verse bu gemiyi daha da uzun yıllar yönetebilir, saygın bir figür olarak ortalarda dolanabilirdi. 30 milyon değil, 300 milyon dolar da vurabilirdi. Bursalı bulaşıkçının vizyonu sınırlı ama. Bir de Jet Fadıl gibi tipten kaybediyor.

***********

FARUK BİLDİRİCİ’NİN BAŞI AĞRIYACAK

YENI bir Hürriyet Gazetesi krizi kapıda ve okur temsilcisi Faruk Bildirici önümüzdeki günlerde ister istemez bir de bununla uğraşacak.

Bir Hürriyet yazarının yine cazip bir teklifi kıramayıp reklamlarda oynadığını duydum…

Kendi alanında marka olmuş bu isim bir gıda firmasının yeni çıkaracağı baharat serisinin “yüzü” olmuş. Çekimler de geçtiğimiz günlerde yapılmış.

İLKELER PEKİ?

Doğan Yayın İlkeleri yazarlarının ürün pazarlaması yapmalarını, reklamlarda oynamalarını engelliyor. Ama bu ilkeler her zaman her yazara işlemiyor. Bildirici de her seferinde itirazını dile getiriyor ama pek sonuç alamıyor.

Hürriyet’in kendi alanında çok meşhur olmuş yeni reklam yıldızı da kolay kolay vazgeçecekleri bir yazar değil. Bakalım, kıyamet kopacak mı?

***********

KUYRUK MU DEDİNİZ?

WES Anderson’ın “Isle of Dogs” filmi SXSW’de gösterildi önceki gece saat 20.00’de. Ben aynı sinemaya 16.00’da başka bir gösterim için geldiğimde kuyruk çoktan başlamıştı.

Tam 4 saat önce. Ve epey uzundu da…

Film hemen vizyona giriyor oysa… Ama tabii yönetmeni ve yıldızlarıyla aynı salonda olma şansına herkes erişemeyecek.

Yine de 4 saat bir film için beklemeye değer mi?

***********

BİR OTURUŞTA İZLENİR

- David Chang’in her bölümde ayrı bir yemeğin tarihini, hikâyesini ve dünyanın çeşitli yerlerindeki uygulamalarını anlattığı, ünlü şefleri de konuk ettiği Netflix’teki 8 bölümlük “Ugly Delicious” isimli belgeseli.

- Jerry Seinfeld’in her biri aşağı yukarı 10’ar dakikalık bölümlerden oluşan ve adından da anlaşılacağı gibi komedyen arkadaşlarıyla (Barack Obama dahil) arabaya binip kahve içerek muhabbet ettiği “Comedians in Cars Getting Coffee” serisi.