Dünyanın en büyük depremini yaşayan Şili nasıl önlemler aldı ve başarılı oldu?
Ülkemizde yaşanan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ardından yaşanan yıkım ve can kaybı birçok insanı derinden sarstı. Vatandaşlar deprem ülkesi olan Türkiye için alınabilecek önlemleri paylaşıyor. Dünyada deprem felaketini yaşamış ve bu durumdan ders almış birçok ülke tedbirlerini alarak can kaybı ve yıkımları önleyebiliyor. Bunların arasında yer alan Şili dünyanın en büyük depremini yaşayan ülke. Peki, Şili depreme karşı nasıl önlemler aldı?
ŞİLİ NASIL BAŞARDI?
Şili son yüzyıl içerisinde 8.0'in üzerinde birçok deprem yaşadı. Ancak 1920'lerden alınan ve her depremden sonra güncellenen tedbirler sayesinde 2010 tarihli 8.8 büyüklüğünde meydana gelen mega depremi olabildiğince en az hasarla atlatmayı başardı. Şili 2010'da meydana gelen depremden sonra tedbirlerini artırmaya devam etti.
Peki, dünyanın en tehlikeli deprem kuşağı bölgelerinden birisinde olan Şili, kendisini korumayı nasıl başardı?
VALDİVİA DEPREMİ VE TSUNAMİ
22 Mayıs 1960 saat 15:11'de gerçekleşen depremin büyüklüğü 7.1 ve 7.8'di. Arka arkaya gelen deprem yaklaşık olarak 10 dakika sürdü ve ardından 25 metreye kadar ulaşan tsunami dalgaları oluştu.
Depremin merkez üssü çevresinde yerleşim seyrekti ancak Şili bu depremde 1.600 kayıp verdi.
1960'da meydana gelen depremden önce Şili 1939 yılında 7.8 ile sallanmış ve Chillan eyaletinin dörtte birini kaybetmişti. Ölü sayısı 20 binin üzerindeydi.
Hükümet bu depremden sonra yenien yapılanma ve kalkınmayı desteklemek için Corporacion ve Fomento de la Produccion de Chlie'yi kurdu.
1960'da ilk önleyici tedbirler alınmıştı. 1950'lerde depreme dayanıklılık esasıyla inşa edilen Chillan katedrali, 2010 yılında meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremden 60 yaşında olmasına rağmen hasar almadan çıktı.
YÖNETMELİKLER SÜREKLİ GÜNCELLENDİ VE UYGULANDI
1960 yılında kişi başı geliri 500 dolar olan Şili, depremin ardından işi ciddiye aldı ve ulusal bir strateji planlaması yaptı. Mevcut inşaatlar deprem yönetmeliklerine göre güncellendi.
Birleşmiş Milletler Afet Riskini Azaltma Ofisi'nin 2011'de yayınladığı rapora göre Şili'nin en önemli katı kuralı inşaat yönetmeliği.
2010 MAULE DEPREMİ VE TSUNAMİ
27 Şubat 2010 saat 03:34'de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem 3 dakika sürdü. Depremden 6 bin bina etkilendi ancak hiçbiri çökmedi. Altısı ağır hasar aldı ve bunlardan dördü yıkılıp yeniden yapıldı.
Ancak tsunamiye iyi hazırlanmayan Şili'de 500'den fazla kişi dev dalgalar nedeniyle yaşamını kaybetti.
Tsunami nedeniyle kayıp veren Şili bu defa erken uyarı sistemi, tahliye planı ve kıyı yerleşimlerinin planlanmasına odaklandı. Acil müdahale planları yeniden yazıldı. Tsunami uyarısı vermeyen kamu görevlileri ölüme sebebiyet vermekten yargılandı.
2014 ve 2015 DEPREMLERİ
Şili'de 2014'te meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki lquique depremi ile 2015'de 8.3 büyüklüğündeki Orta Şili depremlerinde tsunami nedeniyle 6 ve 15 kişi yaşamını yitirdi.
Şili'nin mevcut afete müdale planları, bina kodları da dahil olmak üzere 9.0 büyüklüğündeki bir deprem senaryosuna hazırlandı.
