Torba yasa ile hayatımızda neler değişecek?

13 milyon işçi ve 3 milyon kamu çalışanı, yeni doğan bebekleri için çocuk okula başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma hakları elde ederken...

Genel Sağlık Sigortası’nda (GSS) da milyonlarca genci ilgilendiren değişiklikler yapıldı.

Çiftçilerden muhtarlara, uzman erbaşlardan polise kadar toplumun farklı kesimlerini ilgilendiren yasa, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından yürürlüğe girecek.

Yasanın yürürlüğe girmesiyle doğum sonrası izinlerde kapsamlı değişiklik olacak. 6

Bugüne kadar, yaygın uygulama, 16 haftalık ücretli doğum izniydi. Buna ilave olarak işçilerin 6 aya kadar, memurların da 24 aya kadar “ücretsiz” izin hakları bulunuyor. Bu haklar aynen devam edecek.

İşçi ve memurlara, 18 haftalık doğum izninin bitiminden itibaren, 6 aya kadar yarı zamanlı çalışıp tam ücret alma hakkı sağlanacak.

Yeni çocuğu doğan anne ve babalar ilk çocukta 2 ay, ikincide 4 ay, üçüncü ve sonraki her çocukta 6 ay süreyle yarı zamanlı çalışıp, tam maaş alacaklar. Bu sürelerde; haftanın veya günün yarısında çalışıp, geri kalan yarısında izin yapabilecekler.

Bu dönemde memurların maaşında sadece fazla mesai, ek ders ücreti, döner sermaye payı gibi fiilen çalışmaya dayalı ödemeler kesilecek.

İşçiler ise söz konusu dönemde işverenlerinden normal maaşlarının yarısını alacaklar. Maaşın geri kalan yarısı da İşsizlik Sigortası Fonu tarafından ödenecek. 2016 boyunca İşsizlik Fonu’nun ödeyeceği aylık maaş 823.50 TL olacak.

Şu an 2 çocuğu bulunan bir işçi veya memurun, yasa çıktıktan sonra üçüncü çocuğu dünyaya gelirse, doğum izninin bitiminden itibaren 6 ay süreyle yarı zamanlı çalışıp tam maaş alma imkânları olacak. Net maaşı 2 bin lira olan bir işçi bu 6 aylık dönemde her ay işvereninden bin TL, İşsizlik Fonu’ndan da 823.50 TL olmak üzere bin 823.50 lira maaş alacak. Aylığında 176.50 lira azalma olacak.

ERKEKLER DE YARARLANACAK

Yasada işçi ve memurlar için sağlanan doğum izni sonrası yarı zamanlı çalışma haklarından kadınların yanı sıra erkekler de yararlanabilecek.

600 PRİM GÜNÜ KOŞULU VAR

Yarım çalışma döneminde İşsizlik Sigortası Fonu’ndan maaş ödenebilmesi için son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi “bildirilmiş” olması gerekecek.

ÖNCEKİ DOĞUM KAPSAMA GİRDİ

Devlet memurları, yasa yürürlüğe girmeden önce doğmuş çocukları için de yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanabilecekler.

SÜT İZNİNDEN VAZGEÇECEKLER

İşçiler de 1 yaşından küçük çocukları için günlük 1.5 saat süt izni alabiliyorlar. Fakat, yarı zamanlı çalışma hakkını kullananlar, “süt izni” hakkından vazgeçecek.

KİRALIK İŞÇİYE HAZIRLIK

Kiralık işçi düzenlemesi Meclis’e getirildiğinde, yarı zamanlı işçilerden doğacak açığı kapatmak için işverenin işçi kiralamaya mecbur olduğu öne sürülecek.

EŞİ ÇALIŞMAYAN KAPSAM DIŞI

Eşi çalışmayan memur veya işçi, çocuk okula başlayıncaya kadar sağlanan yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak.

KADEMESİ DURMAYACAK

Yeni düzenlemeye göre memurların doğum sonrası aylıksız izinde geçirdikleri süreler, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesinden etkilenmeyecek

İŞÇİNİN İŞ AKDİ FESHEDİLEMEYECEK

Yarım zamanlı çalışma talebinde bulunduğu gerekçesiyle işçinin iş akdi feshedilemeyecek. İş akdini fesheden işveren tazminat ödemek zorunda kalacak.

ÇOCUK OKULLU OLUNCAYA KADAR YARIM GÜN ÇALIŞMA

Çocuk sayısına göre 6 aya kadar çıkacak “tam ücretli” yarı zamanlı çalışma döneminin ardından işçi ve memur isterlerse çocukları ilkokula başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışmaya devam edebilecekler. Ancak, bu dönemde yarım maaşla yetinecekler.

4.5 yıl olacak yarı zamanlı ve yarı maaşlı çalışma dönemi, çocukları ekimde doğan anne baba için 5.5 yıla çıkabilecek.

EVLAT EDİNMEDE ÇOCUĞUN TESLİM TARİHİ ESAS ALINACAK

Evlat edinmede memurlara verilen 24 aylık ücretsiz izin hakkının başlangıcı olarak, evlat edinilen çocuğun biyolojik anne babasının rızasının kesinleştiği tarih kabul ediliyordu. Yapılan değişiklikle izin hakkı, çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren başlayacak. Kimlerin yararlanamayacağı konusunda memurlarda Bakanlar Kurulu, işçilerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili.

MEMURLARDA PRİM KAYBI OLMAYACAK

Altı aya kadar olan yarı çalışma döneminde, çalışılmayan sürelere karşılık gelen sosyal güvenlik primleri memurlarda kurumları tarafından, işçilerde ise İşsizlik Fonu’nca karşılanacak.

İLK 6 AYDA ASGARİ ÜCRET DAHA YÜKSEK

Bu dönemde bir işçi kısmi çalışma döneminde işverenden bin 300 liralık net ücretin yarısı olan 650 lira alacak. İşsizlik Fonu’ndan ise brüt ücretin yarısı olan 823.50 lira üzerinden para alacak. Bu paradan sadece 6.25 liralık damga vergisi kesilecek. Böylece, normalde net bin 300 lira ücreti bulunan asgari ücretli işçi, doğum sonrası 6 aylık yarı çalışma döneminde 650+817.25 TL olmak üzere bin 467.25 lira para alacak. Bu dönemde eline 167.25 lira daha fazla para geçecek.