Niyobyum nedir, nerelerde kullanılır? Niyobyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri

Kolombiyum adıyla da bilinen ve en dirençli beş metal arasında yer alan element, geleceğin metalleri arasında gösterilmektedir. Elementin adını Yunan mitolojisinde Tantalos'un kızı Niobe'den almaktadır. 1801 yılında İngiliz kimyager Charles Hatchett tarafından keşfedilmiştir. İşte, detaylar.

Giriş: 15.09.2023 - 23:37 Güncelleme: 15.09.2023 - 23:37

Doğada saf halde bulunamayan element genellikle piroklor, tantalit, kolumbit ve mikrolit minerallerinde yer almaktadır. Ticari olarak ise genel olarak piroklor mineralinden elde edilir. Kalay ekstraksiyonunun bir yan ürünü olarak da üretilebilmektedir. Niyobyum nedir? Nerelerde kullanılır? Niyobyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.

Niyobyum Nedir?

Element; açık gri, kristal ve esnek geçişli bir metal olarak karşımıza çıkmatadır. Dünya atmosferinde oldukça yavaş oksitlenir; bu nedenle mücevherlerde nikele alternatif olarak uygulanır. Genel olarak piroklor ve kolumbit minerallerinde yer alır. Önceki ismi "columbium" da buradan gelmektedir.

Kimyasal özellikleri itibariyle tantalla benzerlik gösterir. Saf hali yumuşak ve sünektir. Kırılgan ve dövülebilir bir yapıya sahiptir. Parlak bir elementtir ve parlaklığını asla yitirmez. Görünüm itibariyle çeliğe benzer; parlatıldığında ise platini andırmaktadır. Yüksek sıcaklıklar altında bile korozyona dirençlidir. Ayrıca yüksek sıcaklıklarda oksijen, halojenler, karbon, azot, sülfür ve diğer metallerle reaksiyona girme eğilimi gösterir.

Niyobyum Nerelerde Kullanılır?

Genel olarak bileşik ve alaşımları endüstride kullanılmaktadır. Karbon bileşiği önemli bir madde olarak karşımıza çıkar. Beş büyük refrakter metalden biri de niyobyum elementidir. Refrakter metaller; ısınmaya karşı oldukça yüksek direnç gösterir. Kalay ve zirkonyumla ile oluşturulan alaşımları süper iletken olduğundan doolayı elektronik cihazlarda kullanılmaktadır. Paslanmaz çeliklerde titanyumla birlikte kullanılmaktadır.

Niyobyum karbür ise aşındırıcı ve keskin aletlerde tercih edilmektedir. Niyobyum içeren alaşımlar jet motorlarında ve roketlerde, petrol ve doğalgaz boru hatlarında kullanılmaktadır. Ayrıca takılar, mücevherler ve madeni paralar için de uygun bir metaldir. Süperiletken özellik gösterdiğinden dolayı parçacık hızlandırıcılardaki ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazlarındaki süper iletken mıknatıslarda elementin kullanımına rastlanır. Alaşımları toksik olmadığından ötürü diş hekimliği uygulamalarında ve vücuda yerleştirilen implantların üretiminde de kullanılmaktadır.

REKLAM

Niyobyum Simgesi

“Nb” simgesiyle ifade edilen element, doğada en çok bulunan elementler arasında 13. sırada yer almaktadır. Yerkabuğundaki oranı ise milyonda 17 civarındadır. Tantaldan yaklaşık 10 kat daha fazla bulunmaktadır.

Niyobyum Sembolü

“Nb” sembolüyle temsil edilen element, asitlere ve suya karşı inerttir. Kristal yapısı kübik merkezli olan elementin gaz emme kabiliyeti de yüksektir. Oda sıcaklığında birçok gazdan etkilenmez. 400 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ise yükseltgendir.

Niyobyum Periyodik Tablodaki Yeri

Periyodik tablonun 5. periyodunun 5. grubunda yer alan bir elementin atom numarası 41'dir. Saf titanyuma benzer bir Mohs sertlik derecesine; demire benzer sünekliğe sahiptir. Yüksek korozyon direncine sahip olmasına karşılık 400 derecenin üzerinde oksidasyona karşı hassastır.

Niyobyum Kullanım Alanları

Nükleer reaktör çekirdekleri

Sıcak baskı kalıpları

Vakum tüpleri

Paslanmaz çelik

Petrol boru hatları

Basınçlı gaz boruları

Demir yolları

Otomotiv parçaları

Takım çelikleri

Akustik dalga filtreleri

Kamera lensleri