Trump kasırgası ABD'de esti, Avrupa'yı yıktı

Küresel piyasalar inişli çıkışlı bir haftayı daha geride bıraktı. ABD seçimleri sonrasında başlayan Trump Ticareti hala açıklanan yeni kabine üyelerinin etkisiyle gücünü korurken özellikle Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın nükleer çapta küresel bir felakete dönüşme riski piyasaları tehdit etmeye devam ediyor.

FÜZELER ALTINI DA ATEŞLEDİ

➔Önce altınla başlayalım. ABD seçimleri öncesi 4 Kasım’da 2.736 dolarla rekora ulaşan altın fiyatları, seçimlerin sorunsuz atlatılması, faizlerin ve doların yükselmesi, Trump’ın savaşları durduracağı sözü vermesi nedeniyle geriledi.

➔14 Kasım’da 2.537 dolara kadar inen altın fiyatları 10 günde yüzde 7.7 değer kaybetti.

➔Ancak jeopolitik tarafta risk artışı altın fiyatlarının yeniden toparlanmasını sağladı. Cuma gününü altın 2.712 dolardan kapatarak bir haftada yüzde 6.8 prim yaptı.

➔Altının toparlanmasında en önemli faktör Rusya-Ukrayna savaşının tırmanarak kritik bir aşamaya girmesiydi.

➔Önce ABD Başkanı Biden’ın Ukrayna’ya verilen daha uzun menzilli füzeleri kullanmasına izin çıktı. Ardından Ukrayna bu füzeleri kullandı ama etkili sonuç alamadı.

RUSYA’NIN YENİ SİLAHI

➔Buna karşılık füzeleri Ukrayna’ya veren ülkeleri de savaşa girmiş sayacağını açıklayan Rusya

perşembe günü ilk kez denediği kıtalararası hipersonik balistik füze Oreşnik’le Ukrayna’yı vurdu.

➔Saatte 7 bin km hıza sahip bu füzeler şimdilik nükleer başlıksız kullanıldı, yani boştu. ABD’nin de önceden bilgilendirilerek ve başlıkları takılmadan gerçekleştirilen bu saldırı ile Rusya tam bir gövde gösterisi yaptı.

➔Eğer başlıklar takılı olsaydı bir füze ile 36 ayrı yer vurulabilecekti. Sesin 10 kat hızlına sahip Oreşnik füzelerinin bilinen silahlarla engellenmesi mümkün değil.

➔Şimdi karşı tarafın yani ABD’nin ne yanıt vereceği merak konusu ama Trump koltuğa oturana kadar bir boşluk dönemi var. Giderayak Başkana füze kullanma iznini verdirdiler ama daha fazlası için kalıcı başkanın koltuğa resmen oturması gerekebilir.

➔Öyle anlaşılıyor ki Rusya’nın yeni silahı savaşın gidişini değiştirebilir niteliklere sahip.

BİTCOİN %46 ARTIŞLA 100 BİN EŞİĞİNDEN DÖNDÜ

➔ABD’de 5 Kasım’da gerçekleştirilen seçimler sonrasında en büyük hareket Bitcoin’den geliyor.

➔Öyle ki Bitcoin, altın gibi düşmüyor da ve ondan çok daha hızlı artıyor. Seçim öncesi 4 Kasım’da 67.858 dolar olan Bitcoin hızlı tırmanışla geçen Cuma günü 99.327 dolara kadar çıktı. Tam olarak 100 binin eşiğinden döndü.

➔Bitcoin’in üç haftada yaptığı prim yüzde 46’yı buldu.

➔Çünkü yeni seçilen başkan tam bir Bitcoin ve kripto varlık yanlısı. Hatta ABD’yi bir Bitcoin merkezine dönüştürme sözü de verdi. Bunun için bir rezerv ve kurul da oluşturacak.

➔Kripto varlıkların düzenlenmesinden sorumlu ABD Sermaye Piyasası Kurulu SEC Başkanı da geçen hafta Başkan Trump’ın koltuğa oturacağı 20 Ocak itibariyle istifa edeceğini açıkladı.

➔Bu istifa kripto dünyasında bir kalenin daha düşürülmesi ve hedefe giden yolda bir bariyerden daha kurtulmak olarak değerlendirildi.

➔Trump’ın kabinesinde yer alacaklar da açıklanmaya devam ediyor. Bunlar arasında da kripto dünyasından gelenlerin olması yanında mal varlıkları açıklandığında göreceğimiz gibi ciddi kripto varlığı bulunanlar da çıkacak.

TRUMP RÜZGARI HALA ESİYOR

➔ABD seçimleri sonrası geçen haftalara bakıldığında ise özellikle ABD cephesinde yatırımcıların yeni başkanın daha düşük vergi ve daha az düzenleme vaadini kutlamaya devam ettiği görülüyor.

➔Bu kutlamaların Trump’ın toplu sınır dışı planları, cezalı gümrük vergileri ve sık sık gümbürdettiği ticaret savaşı tamtamlarına rağmen sürmesi ise dikkat çekici.

➔Yeni başkanın vaat ettiği deregülasyonların ise orta vadede yeni bir satın alma ve birleşmeler çağını müjdelemesi Wall Street çevrelerinde daha şimdiden sabırsızlıklara neden oluyor.

➔Bu pembe hayallerin etkisinde bulunan ABD piyasaları şu sıralar genel olarak düşüş trendinde olan enflasyon, Fed'den beklenen faiz indirimi ve güçlü bilanço rakamlarının rüzgarıyla destekleniyor.

➔Öyle ki teknoloji devi ve dünya borsalarının en hızlı atı Nvidia’nın bilançosu yatırımcıları tamamen memnun etmese bile bu durum endekslere eksi olarak yansımadı. ABD borsaları seçim sonra yüzde 4.4 değer kazandı.

➔Seçimi sonrası ABD piyasalarını alt üst eden Trump Kasırgası sona ermiş olsa da Trump rüzgarı hala oldukça güçlü esiyor.

AVRUPA HASTA KITA

➔Avrupa ve özellikle de Almanya’da ise durum biraz daha farklı. AB hem ekonomik hem de zihinsel olarak berbat bir durumda.

➔Euro sürekli değer yitiriyor, kötü ekonomik veriler, aşırı düzenlemeler ve küresel siyasette yaşanan nüfuz erozyonun etkileri kendini iyice hissettiriyor.

➔Avrupa için “dünyanın hasta kıtası” ifadesini kullansak abartmış olmayız.

➔Amerikalılar Trump'ın ekonomiyi canlandıracağını düşünürken, Almanya ve Avrupa tam bir kasvet içerisinde.

➔Rusya ile olası bir savaş tehdidi nedeniyle hiçbir ülkenin kısa ve orta vadeye yönelik iyimser bir beklentisi yok. Savunma harcamaları ise artıyor ve GSYH’nın yüzde 2’sine çıkmış durumda.

➔Diğer yandan Avrupalı endeksler ABD'nin yeni korumacılığına ilişkin korkulardan zarar görüyor. Trump'ın gümrük vergisi planları ve güçlenen dolar, şirketlerin ihracat beklentileri üzerinde baskı yaratıyor.

➔Dolar Endeksi DXY seçim sonrası yüzde 3.6 yükselişle 107.507’ye çıktı ve son iki yılın zirvesini gördü.

➔Stoxx Europe 600 seçimden bu yana zaman zaman yüzde 5’e yakın değer kayıpları yaşadı. 5 Kasım’dan bu yana ABD ve dünya borsaları yüzde 4 civarında değerlenirken Eurostoxx hafif değer kaybı yaşadı.

EURODA 3 HAFTADA 4.2 DEĞER KAYBI

➔Euro da baskı altında kalarak dolar karşısında 1.0333 değeri ile son iki yılın en düşük seviyesine geriledi. Seçim sonrası dolara karşı euronun değer kaybı yüzde 4.2’yi buldu.

➔Yatırımcılar, Trump'ın AB’li otomotiv üreticileri ve Airbus gibi Avrupalı şirketlere karşı tehdit ettiği cezalandırıcı gümrük vergilerinin kıta genelinde ekonomiyi yavaşlatacağından korkuyor.

➔Küresel bir ticaret savaşı endişesi AB’li şirketlerin iliklerine kadar işlemiş durumda.

➔Bununla birlikte AB üzerinde baskı yaratan sadece ABD siyaseti değil. Avrupa'nın rekabet gücünü kaybetmesi, yüksek borç oranları, siyasi lider yokluğu ve siyasi istikrarsızlığı gibi yapısal sorunları da yatırımcıları korkutuyor.

➔Tabii ABD'ye kıyasla AB genelinde büyüme konusunda yaşanan zayıflığı da unutmamak gerekir.

BÜYÜK BELİRSİZLİK KAPIDA

➔Wall Street, beklenen deregülasyon ve vergi indirimleri çılgınlığı içinde yeni rekorları kutlarken, Avrupa borsalarının daha agresif ABD korumacılığı ve kendi iç yapısal sorunlarından dolayı çok zorlu bir döneme girdiğini söylemek gerekir.

➔Hazine’ye beklenti ötesinde bir bakan adayı bulmasına karşılık Trump'ın ekonomi politikasının piyasaların beklentileri karşılayıp karşılamayacağı henüz belli değil.

➔Yüksek gümrük vergileri ve toplu sınır dışılar gibi radikal kampanya vaatlerini borsa rallisini nasıl etkileyecek?

➔Ya vaat edilen vergi indirimleri ABD’nin 36 trilyon doları aşan kamu borcunu 40 trilyon dolara uçurursa ne olacak?

➔1 trilyon doları aşan aylık borç geri ödemelerinin yükünü azaltmak için Fed faiz indirimine gider ancak ardından enflasyon patlarsa ne olur?

➔Ve elbette Bitcoin’in seyri önemli belirsizlikleri beraberinde yükseltiyor. Eğer 25 yıl önce ‘dotcom’ olayında yaşandığı gibi bu balonun da patlaması halinde neler yaşanır?

➔Bu sefer Fed’in gücü piyasalarda oluşacak dalgalanmaları yönetmeye yetecek mi?

➔Diğer bir ifadeyle ABD piyasalarındaki coşku ve Avrupa'daki Trump kötümserliği biraz erken olabilir.

➔Trump'ın başkan olarak nasıl bir yol izleyeceği hala belirsiz. Kampanya konuşmaları başka devlet yönetmek başka.

➔Çıkabilecek sert fırtına ile güvenli limanlar arasına sıkışmış finans piyasalarının durumu Trump'ın politikaları konusunda ne kadar kararsız ve aynı zamanda dünyanın da bir dönüşüm aşamasında olduğunu gösteriyor.

➔Bu yılın sonuna gelinmiş olabilir ama hem piyasalar hem dünya ekonomisi tamamen yeni bir dönemin başında bulunuyor.