Peçenekler kimdir, nerede ve ne zaman kuruldu? Peçeneklerin Türk tarihindeki önemi
1071 yılında yaşanan Malazgirt Savaşı'nda, Selçukluların tarafına geçmesiyle savaşın seyri için belirleyici olan Peçenekler; Göktürklerinin yıkılmasının ardından, Sibirya'da ayrılarak Volga ve Ural arasına yerleşmişlerdir. Kendilerine bir devlet kurmamış, yalnızca boylar halinde yaşamış olan Peçenekler kimdir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Yaşadıkları coğrafya itibariyle, Rusların Karadeniz’e inmelerine ve Balkan coğrafyasında yayılmalarına da engel olan Peçenekler nerede kuruldu? Peçenekler İstanbul’u kuşattı mı? Peçenekler özellikleri hakkında olan bu yazımızı siz kıymetli okuyucularımız için hazırladık. İşte, tüm detaylar…
Peçenekler Türk Mü?
Peçenekler; Göktürk Devleti döneminde 24 Oğuz boyundan 19. olarak, Göktürklerin sağlamış olduğu Türk birliğine dâhil olmuş olan bir Türk boyudur. Tıpkı diğer Türk boyları gibi kalabalık, savaşçı ve konargöçer bir yaşam tarzına sahip olan Peçenekler, batıya göç etmişler Don Nehri’nden Dinyeper Nehri’nin batısına kadar olan bölgede yaşamışladır.
Peçenekler Nerede Kuruldu?
Yapılan tarihi araştırmalarda, Peçeneklerin 6. yüzyıl civarlarında Baykaş ve Issı gölleri etrafında ortaya çıktıkları görülmektedir. Göktürklerin yıkılmasının ardından Oğuzların da baskısıyla yaşadıkları bu coğrafyayı terk etmek zorunda kalan Peçenekler, önce Sibirya’ya oradan da Karadeniz’in kuzeyini kullanarak Avrupa’ya kadar ilerlemişlerdir.
Peçenekler Kimdir?
24 Oğuz boyundan 19. olarak bilinen Peçenekler, Göktürklerin yıkılması ve Karlukların güçlenmesi üzerine batıya göç etmiş olan bir topluluktur. Artan Karluk baskısı sebebiyle Sibirya coğrafyasına yerleşen Peçenekler, burada da Hazarlar ile Oğuzlar ittifakı tarafından sıkıştırılmış ve yeni bir göç hareketiyle, Karadeniz’in kuzeyinden geçip Volga ve Ural nehirleri arasındaki bölgeye yerleşmişlerdir.
Bulundukları merkezden, Kafkasya başta olmak üzere Balkanlar ve Doğu Avrupa üzerine de sayısız akınlar gerçekleştiren Peçeneklerin, Ruslar üzerine gerçekleştirdiği ilk akın ise 915 yılında gerçekleşmiştir. Rusların Karadeniz’e inmesi ve Balkan coğrafyasına yayılmasını önlemek için gerçekleştirilen bu akınlarda, Peçeneklerin Bizans İmparatorluğu ile dostane ilişkilerinin payı da büyüktür. Çünkü o dönem için Rusların Karadeniz ve Balkanlarla irtibatının kesilmesi, Bizans İmparatorluğu için hayati derecede önemlidir.
Zaman içinde Bizans ile olan yakın ilişkiler sebebiyle milli benliklerini kaybedip Hristiyanlığı benimseyen Peçenekler, Bizans İmparatorluğu’na bağlı olan ordularda paralı askerlik görevinde de bulunmuşlardır. 1071 yılında Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti arasında gerçekleşen Malazgirt Savaşı’nda da Bizans saflarında savaşan Peçenekler, savaşın ilerleyen kısımlarında saf değiştirerek, Selçuklu ordusuna katılmışlar ve savaşın Selçuklular tarafından kazanılmasında büyük bir rol oynamışlardır.
Selçuklular ile Peçenekler arasındaki bu yakınlaşma bu tarihten sonra artarak devam etmiş ve Anadolu Selçukluları ile Bizans İmparatorluğu arasında yaşanan Miryokefalon Savaşı’nda da Peçenekler, Anadolu Selçukluları ile beraber hareket etmişlerdir.
Peçeneklerin Bizans İmparatorluğu ile bu anlaşmazlıkları aynı zamanda onların tarih sahnesinden silinmesine de neden olmuştur. Kıpçaklarla ile bir ittifak kuran Bizans İmparatorluğu ile Peçenekler 1091 yılında Meriç nehri civarında savaşmışlar ve bu savaşı kaybeden Peçeneklerin siyasi hayatları son bulmuştur. Bu tarihten itibaren Balkanlara doğru hızla dağılan Peçenekler kısa sürede Slavlaşmışlar ve Türklüklerini muhafaza edememişlerdir.
Peçeneklerin Türk Tarihindeki Önemi
Peçeneklerin Türk tarihindeki önemi, Selçuklular ile Bizans İmparatorluğu arasında 1071 yılında gerçekleşen Malazgirt Savaşı’na dayanmaktadır. Savaşın başında Bizans orduları içinde paralı asker olarak görev yapan Peçenekler, saf değiştirmiş ve Selçuklulara katılmışlardır. Yaptıkları bu hamle neticesinde Peçenekler; savaşın Selçuklu Devleti tarafından kazanılmasında ve Anadolu’nun kapılarının Türklere açılmasında büyük bir pay sahibi olmuşlardır.
Peçenekler İstanbul’u Kuşattı Mı?
Peçenekler tarihte iki kez İstanbul’u kuşatmışlar ve şehri ele geçirme girişiminde aktif rol oynamışlardır. Bunlardan ilki 1047 yılında gerçekleştirilmiş ve bu kuşatmada Peçenekler, Hazarlar ve Ruslar ile birlikte hareket etmişlerdir. 4 gün süren bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
İkinci kuşatmanın tarihi ise 1090 yılıdır. Bu tarihte İstanbul surlarının önüne kadar gelen Peçenekler, Selçuklu amirali ve Çaka Bey ile anlaşarak şehri denizden kuşatmıştır. 1 yıl boyunca süren bu kuşatma da başarıya ulaşamamıştır.
Peçeneklerin Özellikleri
Yukarıda detaylı olarak değindiğimiz Peçeneklerin tarihteki yeri ve özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz:
