193 yıllık tabya talan edildi! Tamamen yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya

Kars’ta bulunan 46 tabya içerisinde en önemlisi olduğu belirtilen Karadağ Tabya'nın üzerindeki dinleme borazanlarından biri de sökülmüş ve kayıp. Atatürk Mahallesi'nin üst kısmında bulunan birçok tabyadan biri olan Karadağ Tabya, her geçen gün biraz daha yok oluyor. Hayvan barınağı olarak çobanlar tarafından kullanılan 193 yıllık tabya, kurtarılmayı bekliyor.

'BİR AN ÖNCE BURAYA EL ATILMASI LAZIM'

Tabyanın gözler önünde yok olduğuna dikkat çeken vatandaşlar, "Burası Karadağ Tabya, 'Borazanlı Tabya' buradaki tahribat en üst safhaya gelmiş. Betonları bilinçli olarak kesmişler. Komple burayı uçuracaklar. Burası definecilerin yeri olmuş. Şurayı komple uçuracaklar, bilinçli şekilde burayı kesmişler. Kesip duvarı yıkacaklar. Bir an önce buraya el atılması lazım, çözüm bulunması lazım" dedi.

'BURADA BİR TARİH YOK EDİLMEK ÜZERE'

Tabyanın betonlarının kesildiğini ifade eden vatandaşlar, şunları söyledi: "Arkamda korkunç bir manzara var. Yüzyıllarca savaşlara direnen Kars’ın savunmasında en etken rollerden birisini oynayan Karadağ Tabya yani Borazanlı Tabya arkamda gördüğünüz pencerelerin demirlerini çıkarmak için resmen betonlarını kesmişler. Kısa sürede bunları koparacaklar. Burada bir tarih yok edilmek üzere, yetkililerin bir an önce buna çözüm bulması gerekiyor."

1828-1829 TARİHLERİNDE TOPRAK MEVZİ OLARAK YAPTIRILMIŞ

Karadağ Tabyanın savunma mevzileri 1828-1829 tarihlerinde toprak mevzi olarak yaptırılmıştır. Kafkasya’dan gelen Gümrü yolunu kapatmak amacıyla 1854 Kırım Harbi öncesinde Rus saldırılarına karşı tabya içerisinde kagir olarak bazı bölümler eklenmiş, asıl tabya binaları ve müştemilatı ise 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından önce şehri doğu ve kuzey istikametinden savunmak amacıyla inşa ettirilmiştir.

Tabyanın biri Kars Çayı boğazı hattında biri de sağ cephede olmak üzere 2 cephanesi bulunmaktadır. Bu cephanelerden Kars Çayı boğazındaki tamamen yıkılmış, sağ cephede bulunan cephane binası ise günümüze sağlam olarak ulaşmıştır. Sultan Abdülmecit döneminde 1848-1853 tarihleri arasında yaptırılan tabya şehirdeki 46 tabyadan en büyük olanıdır.

Karadağ Tabyasının askeri kışla binası betonarme olarak tek katlı dikdörtgen planlı olarak yaptırılmıştır. Kışla binasından binanın arka cephesindeki tabya müştemilatına ulaşabilmek için toprak altına uzayan galeriler ile geçiş sağlanmıştır. Halk arasında 40 tüneller olarak bilinen labirent şeklindeki bu yer altı tünelleri gizemli bir korugan (gizlenmiş yer) görünümündedir.

Tabyadaki kışla binasının tonoz kemerli çatısında bulunan 100 cm çapındaki konik biçimli boru, geceleyin tabyaya sızma yapacak düşmanları dinlemek için döküm tekniğindeki yapılmış bir bölümdür. Bu dinleme sistemi Kars'taki 46 tabyadan yalnızca Karadağ tabyada bulunmaktadır. Bu da dönemine göre oldukça ileri bir dinleme tekniğinin kullanıldığını göstermektedir.

Karadağ tabyayı oluşturan savunma mevzileri ile kışla binası ve yer altı koruganları günümüze oldukça sağlam bir şekilde ulaşmıştır. Tabya 1990 yılına kadar 14. Mekanize Tugay Komutanlığı denetiminde kalmış, bu tarihten sonra tahsisi Hazineye devredilmiştir. (Kaynak: Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)

KARS'TA YER ALAN 46 TABYA

Karadağ Tabya, Arap Tabya, Kanlı Tabya, Çim Tabya, Hafız Paşa Tabya, Williams Paşa Tabya, Süvari Tabya, Thomson Tabya, Veli Efendi Tabya, Yusuf Paşa Tabya, Kayabaşı Tabya, Veli Paşa Tabya, Kerim Paşa Tabya, Churchill Tabya, Zohrap Tabya, Yüksek Tabya, Teesdale Tabya, Laz Tabya, Gürcü Tabya, Kapak Tabya, Kilid Tabya, Çiftegöğüs Tabya, Dere Tabya, Feyzibey Tabya, Ok Tabya, Yeni Tabya, Çiçek Tabya, Mahfel Tabya, Yenikapı Tabya, Çatlak Tabya, Koltuk Tabya, Gemli Tabya, Temur Paşa Tabya, Çukur Tabya, Telek Tabya, Çakmak Tabya, Bluhmpaşa Tabya, Ziyaret Tabya, Meclis Tabya, Reninson Tabya, Heykel Tabya, Mezar Tabya, Göbek Tabya, Çengel Tabya, Mihrap Tabya, Yıldız Tabya