Televizyon izlemek Alzheimer'ı ve bunama riskini artırıyor! Çocuklarda konuşma geriliğinin en büyük nedeni
Evde aktivite denilince ilk akla gelen televizyon izlemek oluyor. Özellikle son yıllarda izlenme süreleri giderek artan televizyonun Alzheimer'ı ve bunama riskini artırdığı ortaya çıktı. Uzmanlar, televizyon izleme oranının artmasının yetişkinleri ve çocukları hem ruhsal hem de fiziksel olarak olumsuz yönde etkilediğine dikkat çekiyor.
Dünyada günlük televizyon izleme ortalaması kişi başı 2 saat 54 dakika iken ülkemizde bu süre 4 saat 33 dakika olarak ölçüldü. Televizyon izleme oranlarının yüksek olması ise Alzheimer hastalığı ve bunama riskinin artmasıyla doğrudan ilişkilidir.
DAHA AZ TELEVİZYON İZLEMEK BUNAMA RİSKİNİZİ AZALTIR MI?
Uzmanlar Alzheimer hastalığı ve bunama riskinin artmasının televizyon izleme oranlarının yüksek olması ile ilişkili olduğunu söylüyor. Yapılan bir çalışmaya göre, Amerikalı yetişkinlerin yarısının her gün iki ila üç saatini televizyon izleyerek geçirdiğini, bazılarının günde sekiz saat kadar izlediğini verilerini ortaya koydu.
Televizyonda geçirilen zaman iyi bir şey mi yoksa kötü bir şey mi? Bilişsel gerileme ve bunama risklerinizle ilgili bazı verilere baktığımızda sonuç oldukça şaşırtıcı.
Fiziksel aktivite, zihni keskinleştirmek için oturmaktan çok daha fazlasını yapar. İlk olarak, ne kadar çok oturup televizyon izlerseniz, fiziksel aktivite için o kadar az zamanınız kalır. Yeterli fiziksel aktivite almak, bilişsel bozukluk ve bunama riskinizi azaltır. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, oturarak ve diğer hareketsiz davranışlarla çok fazla zaman harcarsanız, bilişsel bozukluk ve bunama riskiniz, oturarak daha az zaman harcayan birine göre daha yüksek olacaktır.
TELEVİZYON BEYNİNİZ İÇİN GERÇEKTEN KÖTÜ MÜ?
Egzersiz yapmak televizyon karşısında oturmaktan daha iyi olduğunu artık biliyoruz. Ancak düzenli egzersiz yapıyorsanız, televizyon izlemek sizin için hala kötü bir şey olmaya devam eder mi? Bu sorunun yanıtı ise; evet olacaktır.
Televizyonun beyniniz için hala kötü olduğunu öne süren ilk çalışma 2005'te yayınlandı. Araştırmacılar doğum yılı, cinsiyet, gelir ve eğitimi kontrol ettikten sonra, orta yaşta televizyon izlemenin her bir saatinin beyin kanseri riskini artırdığını buldular. Bu sonuca göre Alzheimer hastalığına yakalanma oranı televizyon izleyenlerde 1.3 kat daha fazla. Ayrıca, entelektüel olarak teşvik edici faaliyetlere ve sosyal faaliyetlere katılmak, Alzheimer gelişme riskini azaltmıştır.
Bu çalışmanın 500'den az katılımcısı olmasına rağmen, bulguları hiçbir zaman çürütülmedi. Ancak daha büyük bir örnek incelendiğinde bu sonuçlar geçerli olur mu?
TELEVİZYON İZLEME VE BİLİŞSEL GERİLEME
2018'de Birleşik Krallık Biobank çalışması, 2006 ile 2010 yılları arasında ilk kez işe alındığında 37 ila 73 yaşları arasında olan Birleşik Krallık'ta yaklaşık 500.000 kişiyi takip etmeye başladı. Bildirilen demografik bilgiler biraz seyrekti: Örneklemin % 88'i beyaz ve % 11 diğer; % 54'ü kadındı.
Araştırmacılar, temel katılımcı performansını ölçenler de dahil olmak üzere birkaç farklı bilişsel testte incelediler.
İleriye dönük bellek (eve giderken bir ayak işi yapmayı hatırlamak)
Görsel-uzaysal hafıza (izlediğiniz bir rotayı hatırlama)
Akıcı zeka (problem çözme için önemlidir)
Kısa süreli sayısal hafıza (kafanızdaki sayıları takip etmek).
Beş yıl sonra, birçok katılımcı belirli testleri tekrarladı. Teste bağlı olarak, değerlendirilen katılımcı sayısı 12.091 ile 114.373 arasında değişiyordu. Bu çalışmanın sonuçları açıktı. İlk olarak, başlangıçta, daha fazla televizyon izleme süresi, tüm bilişsel testlerde daha kötü bilişsel işlevle ilişkilendirildi.
Daha da önemlisi, televizyon izleme süresi, tüm bilişsel testler için beş yıl sonra bilişsel işlevdeki düşüşle de bağlantılıydı. Bu tür bir çalışma, televizyon izlemenin bilişsel gerilemeye neden olduğunu kanıtlayamasa da, öyle olduğunu öne sürüyor.
Ayrıca, seçilen hareketsiz aktivite türü de önemliydi. Hem araba kullanmak hem de televizyon, daha kötü bilişsel işlevle bağlantılıydı. Ancak bilgisayar kullanımı aslında başlangıçta daha iyi bilişsel işlev ve beş yıllık çalışma boyunca daha düşük bilişsel gerileme olasılığı ile ilişkilendirildi.
TELEVİZYON İZLEME VE BUNAMA
2022'de araştırmacılar, aynı Birleşik Krallık Biobank örneğini akıllarında başka bir soruyla analiz ettiler: Televizyon izleyerek geçirilen süre ile bilgisayar kullanarak geçirilen süre, zaman içinde farklı demans gelişme riskleriyle sonuçlanır mı?
Analizleri, Birleşik Krallık Biobank'tan 60 yaş ve üstü 146.651 kişiyi içeriyordu. Çalışmanın başlangıcında, hiçbirine demans teşhisi konmamıştı.
12 yıldan fazla, ortalama olarak 3.507 katılımcıya (% 2,4) bunama teşhisi kondu. Daha da önemlisi, katılımcının fiziksel aktivitesini kontrol ettikten sonra:
Televizyon izleyerek geçirilen süre demans riskini artırıyor
Bilgisayar başında geçirilen süre demans riskini azalttı.
Riskteki bu değişiklikler küçük değildi. Günde en fazla televizyon izleyenlerin - dört saatten fazla - bunama geliştirme olasılığı % 24 daha fazlaydı. Boş zaman etkinliği olarak bilgisayarları etkileşimli olarak günde bir saatten fazla kullananların (pasif akış değil) bunama geliştirme olasılığı % 15 daha azdı.
Bunun gibi çalışmalar yalnızca davranışlar ve sonuçlar arasındaki bağlantıları not edebilir. Nedenselliğin tam tersi yönde çalışması her zaman mümkündür. Başka bir deyişle, bunamaya başlayan kişilerin daha çok televizyon izlemeye ve daha az bilgisayar kullanmaya başlamış olmaları mümkündür.
Kesin olarak bilmenin tek yolu, herkesin yaptığı egzersiz miktarını aynı tutarken, insanları her gün belirli sayıda televizyon izlemeleri için rastgele atamak olacaktır. O araştırmanın gerçekleşmesi pek mümkün değil.
Günde bir saatten fazla TV izliyorsanız tavsiyem televizyonu kapatıp beyninize iyi geldiğini bildiğimiz aktiviteler yapmanızdır. Fiziksel egzersiz yapmayı, bilgisayar kullanmayı, çapraz bulmaca çözmeyi, dans etmeyi ve müzik dinlemeyi ve sosyal ve diğer bilişsel olarak teşvik edici etkinliklere katılmayı denemek çok daha faydalı olacaktır.
Kaynak: Harvard Health Publishing